Ülkelerin nükleer silahlanma yarışının önlenmesi emeliyle 1 Temmuz 1968’de imzaya açılan NPT, 1970’te yürürlüğe girdi. Antlaşma 1995’te ise süresiz olarak uzatıldı.
Nükleer silahların yayılmasının önlenmesi, nükleer gücün barışçıl kullanımı ve nükleer silahsızlanmayı hedefleyen antlaşma bu yıl 55’inci yılını geride bıraksa da dünyada nükleer silahlara yapılan yatırımlar ve nükleer silahlar konusundaki uyuşmazlıklar sürüyor.
Dünyada halihazırda ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Hindistan, Pakistan, İsrail ve Kuzey Kore nükleer silahlara sahip ülkeler ortasında yer alıyor.
Bu ülkeler ortasında nükleer silah sayısı bakımından Rusya, ABD ve Çin başat güç olarak görülüyor.
12 BİN 500’DEN FAZLA NÜKLEER SAVAŞ BAŞLIĞI VAR
Araştırma şirketi Statista’nın bilgilerine nazaran, dünyada 12 bin 500’den fazla nükleer savaş başlığı bulunurken, Rusya 5 bin 889 nükleer savaş başlığı sayısı ile başı çekiyor. Rusya’yı 5 bin 244 başlıkla ABD ve 410 nükleer başlık ile Çin takip ediyor. Fransa’nın 290, İngiltere’nin 225, Pakistan’ın 170 Hindistan’ın 164, İsrail’in 90, Kuzey Kore’nin ise iddialara nazaran 20 nükleer savaş başlığı bulunuyor.
Stockholm Memleketler arası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) 2023 raporuna nazaran, genel olarak, dünyadaki nükleer savaş başlıklarının sayısı azalmaya devam ediyor lakin bu durum bilhassa ABD ve Rusya’nın kullanılmayan savaş başlıklarını tasfiye etmesinden kaynaklanıyor.
Öte yandan, faal savaş başlıklarının sayısının global ölçekte azaltılmasının geciktirildiği görülüyor ve sayıları tekrar artıyor.
ABD ve Rusya’nın, nükleer savaş başlıklarını, füze, uçak ve denizaltı fırlatma sistemlerini ve nükleer silah üretim tesislerini yenilemek ve modernize etmek için kapsamlı programlara sahip olduğu biliniyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, şubatta yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Rusya’nın Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması’na (START) iştirakini askıya aldığını açıklamıştı.
2010’da imzalanan Yeni START Antlaşması, Rusya ve ABD’nin konuşlandırdığı stratejik nükleer savaş başlıklarının sayısını azamî 1550 ile sonlandırıyordu.
Putin, haziranda yaptığı açıklamada, ülkesinin Belarus’a birinci parti taktik nükleer silahları yerleştirdiğini, silah transferinin yaz sonuna kadar tamamlanacağını belirtmişti.
Rusya’nın Belarus’a gönderdiği nükleer taktik silahların ABD’nin 1945’te Japonya’ya karşı kullandığı nükleer silahlardan 3 kat daha güçlü olduğu aktarılıyor.
Çin’in Ocak 2022’de 350 olduğu düşünülen nükleer savaş başlıklarının sayısı, Ocak 2023’te 410’a yükseldi. SIPRI’nin raporunda, Çin’in nükleer gücünün tam olarak bilinmediği ve değerlendirmelerinin kıymetli bir kısmının ABD Savunma Bakanlığı’nın bilgilerine dayandığının altı çiziliyor.
NÜKLEER SİLAHLANMAYA YATIRIM ARTIYOR
Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Memleketler arası Nükleer Silahları Kaldırma Teşebbüsünün (ICAN) hazırladığı raporlarda ise nükleer silaha sahip 9 ülkenin 2019 -2022 yıllarında nükleer silah geliştirme için yaptığı yatırımlar yayınlandı.
Verilere nazaran, dünya genelinde nükleer silah yatırımları 2019’da 72,9 milyar dolar, 2020’de 72,6 milyar dolar, 2021’de 82,4 milyar dolar, 2022’de ise 82,9 milyar doları buldu. 4 yıl içerisinde yatırımların 10 milyar dolar artması dikkati çekti.
Nükleer silahlara en çok yatırım yapan ABD’yi sırasıyla Çin, Rusya, İngiltere, Fransa, Hindistan, İsrail, Pakistan ve Kuzey Kore takip etti.
ABD, nükleer silahlara 2019’da 35,4 milyar dolar yatırım yaparken, 2020’de 37,4 milyar, 2021’de 44,2 milyar, 2022’de 43,7 milyar dolar harcadı.
Çin’in harcamaları 2019’da 10,4 milyar dolar olurken, bu sayı 2020’de 10,1 milyar dolar, 2021 ve 2022’de 11,7 milyar dolara yükseldi.
Rusya, bu silahlar için 2019’da 8,5 milyar dolar harcama yaparken, 2020’de 8 milyar, 2021’de 8,6 milyar, 2022’de 9,6 milyar dolar harcama yaptı.
İngiltere’nin nükleer silahlar için 2019’da 8,9 milyar dolar, 2020’de 6,2 milyar, 2021 ve 2022’de 6,8 milyar dolar harcadığı görülüyor.
Fransa, nükleer silahlar için 2019’da 4,8 milyar dolar, 2020’de 5,7 milyar, 2021’de 5,9 milyar, 2022’de 5,6 milyar dolar yatırım yaptı.
Hindistan’ın bu silahlar için kasasından 2019’da 2,3 milyar dolar çıkarken, bu ölçünün 2020’de 2,48 milyar, 2021’de 2,3 milyar, 2022’de 2,7 milyar dolar olduğu saptandı.
İsrail, nükleer silah geliştirme için 2019’da 1 milyar dolar, 2020’de 1,1 milyar, 2021 ve 2022’de 1,2 milyar dolar harcama yaptı.
Pakistan’ın nükleer silah yatırımları 2019 ve 2020’de 1 milyar dolar olarak tespit edilirken, bu sayı 2021’de artış göstererek 1,1 milyar dolar oldu, 2022’de ise tekrar 1 milyar dolar düzeyine düştü.
Nükleer silah tartışmalarının odağında olan Kuzey Kore’nin nükleer silah yatırımlarının 2019’da 600 milyon dolar, 2020’de 667 milyon, 2021’de 642 milyon, 2022’de ise 589 milyon dolar olduğu kestirim ediliyor.
“NATO’DAKİ GÖRÜŞ AYRILIĞI, NPT’NİN MUĞLAK OLMASINA YOL AÇIYOR”
SIPRI Kitle İmha Silahları Programı’nda kıdemli araştırmacı olarak vazife yapan Petr Topychkanov, mevzuyla ilgili soruları cevapladı. Topychkanov, NATO’nun nükleer siyasetinin, ortalarında ABD, İngiltere ve Fransa’nın da bulunduğu nükleer silaha sahip üyeleri ile nükleer silaha sahip olmayan üyeleri ortasında varılan mutabakatla belirlendiğini söz etti.
Nükleer silaha sahip olmayan üye ülkelerin farklı tavırlara sahip olduğunun altını çizen Topychkanov, “Bazı ülkeler topraklarında ABD’nin taktik nükleer silahlarını bulundurma ve NATO’nun nükleer vazifelerine katılma bahislerinde istekliyken, öbürleri topraklarında nükleer silahların konuşlandırılmasına müsaade vermemekte ve misyonlara katılmamaktadır. Bu görüş ayrılığı NPT’nin muğlak olmasına yol açıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Topychkanov, NPT’nin yürürlüğe girmesinden bu yana, hem Rusya (1991 öncesi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) hem de ABD’de nükleer silahların azaltılması konusunda değerli ilerlemeler kaydedildiğini vurguladı.
İki ülke ortasında 2010’da imzalanan START kapsamında, operasyonel olarak konuşlandırılan nükleer savaş başlığı sayısının 1550 olarak sonlandırılmasıyla Soğuk Savaş periyoduna kıyasla kıymetli bir azalma yaşandığını lakin antlaşmanın bu yıl askıya alındığını belirten Topychkanov, “Rusya ile Batı ülkeleri ortasındaki problemlerin yanı sıra Çin ve Kuzey Kore, Hindistan ve Pakistan üzere NPT üyesi olmayan ülkelerdeki nükleer büyüme, global nükleer silahların artmasına yol açabilir.” diye konuştu.
Topychkanov, Kuzey Kore’nin nükleer tehditlerini “hayatta kalma stratejisi” olarak yorumlarken, ülkenin, Avrupa’daki NATO ülkeleri ya da ABD için tehlike teşkil etmediğini söz etti.
Güney Kore ve Japonya üzere ABD müttefikleri için ise Kuzey Kore’nin nükleer tehdidinin telaş kaynağı olduğunun altını çizen Topychkanov, “Bu ülkelerdeki birtakım şahıslar savunma tedbiri olarak nükleer cephanelik inşa edilmesini savunuyor.” dedi.
patronlardunyasi.com
