Associated Press’in ele geçirdiği dokümanlara nazaran, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen hafta yaptırım muafiyetine ait bir evrak imzaladı. Muafiyet kapsamında, Güney Kore’deki yaklaşık 6 milyar dolarlık bloke edilen petrol geliri üzerinden yapılan süreçler, ABD’nin yaptırımlarından etkilenmeyecek. Kelam konusu muafiyetin, İran’da tutuklu bulunan 5 ABD vatandaşının salıverilmesi karşılığı verildiği bildirildi.
Fonlar, İran’ın ABD yaptırımlarına takılmadan, besin ve ilaç üzere temel insani materyallerin satın alınması için kullanılabilecek. Getirilen bu muafiyetle Avrupa, Orta Doğu ve Asya’daki bankalar, İran’ın Güney Kore’deki mal varlığını kullanırken ya da bu parayı Katar Merkez Bankasına transfer ederken, ABD’nin yaptırımlarına takılmayacak. Kongre ise pazartesi günü kelam konusu muafiyet hakkında bilgilendirildi.
CUMHURİYETÇİLER KARARA TEPKİLİ
Öte yandan kelam konusu karar, Cumhuriyetçi siyasetçiler tarafından reaksiyonla karşılandı. Cumhuriyetçi Senatör Tom Cotton, yaptığı yazılı açıklamada, “(ABD Başkanı) Joe Biden, evvel Afganistan’dan kaçmak için 11 Eylül’ü mazeret etti. Artık de dünyanın teröre en çok dayanak veren devletine fidye ödeyerek, 11 Eylül’ün anısına saygısızlık ediyor.” tabirlerini kullandı. Öbür bir Cumhuriyetçi Senatör Mitt Romney ise, “Kaçırılan her bir vatandaş için milyarlarca dolar ödüyorsanız, daha çok kişi kaçırılır.” görüşünü paylaştı.
Eski ABD Lideri Donald Trump ise 11 Eylül akınlarının 22. yıldönümündeki bu adımı, şu sözlerle eleştirdi: “Yalancı Joe Biden’ın, İran’daki terörist rejime 6 milyar dolar verdiğine inanabiliyor musunuz? Bu para, Orta Doğu’da ve tüm dünyada terör için kullanılacak. Bu maharetsiz aptal, ABD’yi yok ediyor. Bu fecî muahedeyi bugün, 11 Eylül’de duyuracak kadar arsız birisi. Esirler için para ödemek, tüm dünyadaki ABD’lilere karşı kaçırılma, fidye isteme ve şantaja yol açar.”
İRAN İLE AB ORTASINDA TUTUKLU TAKASI
İran ile ABD, 10 Ağustos’ta tutuklu takası ve yaptırım nedeniyle Güney Kore’de tutulan İran’ın 6 milyar dolarlık döviz kaynaklarının özgür bırakılması konusunda mutabakata varmıştı. İsimleri açıklanmayan 5 İran vatandaşı, ABD’de “yaptırımları ihlal etmek” suçlamasıyla; İran’da ise Murad Tahbaz, Siyamek Namazi, İmad Müzik ile kimlikleri açıklanmayan 2 kişi dahil 5 Amerikan vatandaşı, “casusluk” teziyle tutuklu bulunuyor. ABD ile İran ortasında varılan mutabakat kapsamında, İran’da tutuklu 5 Amerikan vatandaşı, cezaevinden tahliye edilerek mesken hapsine alınmıştı.
Anlaşma uyarınca 5 Amerikan vatandaşı ile ABD’de tutuklu 5 İran vatandaşı takas edilecek. Bunun akabinde Tahran, Güney Kore’deki bankalarda tutulan 6 milyar dolar bedelindeki bloke edilen petrol gelirine erişim sağlayacak. İran’ın, Katar’da belirlenen bir hesaba aktarılacak dövize, sadece ilaç ve besin üzere insani yardım gereçleri için ödeme yapmak üzere erişebileceği açıklanmıştı.
