Fahiş kira artışlarına karşı kiracıları korumak için devreye alınan artırım hududu uygulaması bir yıl daha uzatıldı. 2 Temmuz 2023 ile 2 Temmuz 2024 ortasında mukavelesi yenilenen kiracıya en çok yüzde 25 artırım yapılacak. Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz’ün haberine nazaran uygulamadan mutlu olmayan mesken sahipleri sona takılmamak için beklemeye geçti. Zira 2 Temmuz’a kadar yapılan kiralamada kontrat yenileme tarihi artırım sonu kapsamında olacak. 2 Temmuz sonrasında yapılan kontratlarda ise artırım periyodunda sınırlama sona erecek.
Örneğin; 25 Haziran 2023 tarihinde yeni kiralanan bir meskende artırım periyodu 25 Haziran 2024 olacak ve bu devirde mesken sahibi en çok yüzde 25 artış yapacak. Lakin 3 Temmuz’da yapılan kiralamada artırım periyodu 3 Temmuz 2024 olacağı için mühlet sona erecek ve geçmişte olduğu üzere TÜFE 12 ay ortalaması baz alınarak artış yapılacak.
“10-15 GÜN SONRA KİRAYA VERİRSE ARTIRIM HUDUDUNA TAKILMAYACAK”
Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Lideri Hakan Akdoğan, artırım hududunun problemleri çözmediğini, bilakis konut sahibi-kiracı bağlantılarına büyük ziyan verdiğini söyledi. Akdoğan, “Zam hududunda ikinci yıl başlıyor. Fakat mesken sahipleri bu devirde ilanları geri çekti, bekliyor. Zira bugün kiraya verirse bir yıl sonra yüzde 25 artırım yapacak. 10-15 gün sonra verirse artırım sonuna takılmayacak” dedi.
Akdoğan, konuşmasının devamında şunları söyledi:
“Kiralama için bekleyenlerin yanında artırım yapanlar da var. Aslında beklenti 10 bin lira ancak 13 bin lira istiyor. Devletin sınırlamasını bu türlü telafi ediyor. Mevcut kiracılı meskenlerde ise tablo daha vahim. Mesken sahipleri bu oranları kabul etmiyor ve kiracıyı çıkarmak için her yolu deniyor. Çıksın diye taşınma masrafı ismi altında büyük ödemeler dahi yapılıyor. Kimi de sürecin uzamasından sıkılıp mülkünü satışa çıkarıyor. Kiracı cephesinde de büyük mağduriyetler var. Kimi mesken sahipleri önemli artışlar istiyor, tahliye için baskı yapıyor. Vatandaş meskenden çıksa tıpkı fiyata yer bulamıyor. Yani şu an hem konut sahibi hem de kiracı mutsuz”
Yüzlerce emlak ofisini bünyesinde barındıran MasterTürk Grubu’nun Lideri Gökhan Taş, bugünlerde mesken sahiplerinin yüzde 25 artırım sonuna takılmamak için temkinli olduğunu belirtti ve şunları söyledi:
“EVİ VERİYOR FAKAT KONTRAT İLERİ TARİHLİ HAZIRLANIYOR”
“Şimdi kira mukavelesi yaparsa bir yıl sonra alacağı yasal artırım yüzde 25. O yüzden ya bekliyor ya da meskeni veriyor fakat mukavele ileri tarihli hazırlanıyor. Kelam gelimi bugün anlaştılar, anahtarı da veriyor. Fakat mukaveleye 2 Temmuz sonrası bir gün yazılıyor. Son birkaç gündür artırım sonu katılaşınca kiralar da arttı. Konut sahipleri boş meskenleri için yüzde15-20 artırım yaptı.”
Sahada yüzde 25 hududunun karşılık görmediğini belirten Taş, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yasal düzenleme en çok yüzde 25 dese de piyasada taraflar en düşük yüzde 50 ile anlaşıyor. Mesela kiracı 10 bin lira ödüyor, meskenin kira bedeli 30 bin liraya çıkmış. Bu konutta kira yüzde 25 artışla 12 bin 500 olmuyor, kiracı da kabul ettiği için yüzde 50 artışla 15 bin lira deniliyor. 5 yılı geçen bir kiracı için mesken sahibinin tespit davası açma hakkı var. Bu tip durumlarda da eski kira 10 bin lira, yeni bedel 30 bin lira ise taraflar 20 bin lira ile uzlaşıyor.”
Aynı sitelerde eski Kiracı ile yeni kiracının ödediği sayı ortasında uçurum olduğunu belirten Taş, “İstanbul’da bir sitede kiracı 60 bin liraya konut kiraladı. Üst katındaki komşusu 15 bin lira ödüyor. 15 bin lira olan kiraya yüzde 25 artırım yapılsa 18 bin 750 lira olacak. 60 bin lira yeniden yüzde 25 artırımla 75 bin liraya çıkacak. Birinin artırımı başkasının kirası kadar. Ayrıyeten son periyotta konut sahipleri kiracılı konut satılmadığı için de zorda. Meskenin tahliyesi karşılığında satış bedelinin yüzde 5’i ödeniyor. 20 milyon liralık bir konutta tahliye karşılığında 1 milyon lira alan kiracı var” dedi.
ÖNERİLERİ BİR BİR SIRALADI
Kira probleminin Artırım sonu ile aşılamayacağını belirten dal temsilcileri ‘kalıcı tahlil gerek’ diyor. Hakan Akdoğan tekliflerini şöyle anlattı :
“Kamu-özel bölüm işbirliği ile kiralık toplumsal konut projeleri yapılmalı.
Şehirlerin kıymet haritası çıkarılmalı. Vilayet il, ilçe ilçe pahalar belirlenip buna nazaran kirada üst sonlar oluşturulabilir. Böylelikle hem Mesken Sahibi fahiş kira isteyemez, hem de konutun gerçek pahası üzerinden vergi ödemek zorunda kalır.
Emlak ilan siteleri için bir düzenleme kaide. Düzmece ilanlarla piyasa manipüle ediliyor. Kimi vakit çok yüksek fiyatla bölge sayıları yükseltiliyor, kimi vakit düşük fiyatlı ilan girilip kaparo dolandırıcılığı yapılıyor.”
Gökhan Taş ise teklifleri şöyle sıraladı:
Asıl sorun azalan arz. Bu nedenle konut üretimi desteklenmeli.
İstanbul’un etrafına süratli trenle ulaşılacak yeni yerleşim alanları kurulmalı.
Boş meskenlere ek vergi getirilerek sisteme yeni arz girişi sağlanmalı.”
patronlardunyasi.com
