Her geçen gün artan hayat pahalılığı ve enflasyon tüketici davranışlarını da etkiliyor. Yıllar sonra birinci sefer yüksek enflasyonla karşılaşan Avrupa ve ABD’de tüketiciler, “bekleyip, uygun vakitte satın alayım” fikriyle alımını ertelerken Türkiye’de ani kur hareketleri, enflasyonun getirdiği maliyet ve maaş artışıyla güncellenen yeni etiketler karşısında tüketicinin, “Beklersem bu fiyatı da kaçıracağım” davranışı arabadan beyaz eşyaya, hazır giysiden teknolojiyle kadar birçok bölümde satışları artırdı. Tüketicinin süratli davranması sayılara da yansıyor.
Dünya gazetesinden Hamide Hangül’ün haberine nazaran TÜİK dataları, bu yıl nisanda perakende satış hacminin besinde yıllık yüzde 21,2, besin dışında yüzde 34,9 artığını ortaya koydu.
En fazla artışın bilgisayar, kitap, irtibat aygıtlarında yüzde 76,7, elektrikli eşya ve mobilyada yüzde 25,5, dokuma, giysi ve ayakkabıda yüzde 14 ile geldiğini gösterdi. Ciroların da cari fiyatlarla yüzde 82,3 arttığı belirlendi. “Zam gelirse daha değerliye alırım” dehşetinin, talep enflasyonunu canlı tuttuğuna işaret eden kesim temsilcileri, “Tüketici uygun bulunca fazla alıp stok yapıyor. Bu döngünün kırılması için maliyet, beklenti ve talep enflasyonu kırılmalı” çağrısında bulundu.
AVRUPA’DA YÜZDE 5,5 TÜRKİYE’DE 38,21
Diğer taraftan, Avrupa’da tüketici enflasyonu haziranda yıllık yüzde 5,5 olurken, Türkiye’de, yıllık enflasyon yüzde 38,21 olarak gerçekleşti. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, enflasyonist ortamda fiyatların yükselmesinden kaygı eden tüketicinin alıma yönelmesini ‘enflasyonist periyot alışkanlığı’ olarak kıymetlendirdi. Öncel, “İnsanlar yarın alacağı artık mutlaklaşmış bir eseri, bugünden ucuz olduğunu düşünerek alıyor.
Hatta fazla adette alır” dedi. Bilhassa promosyon eserlerindeki satış artışlarının üst noktada olduğunu gözlemlediklerine işaret eden Öncel, “Tüketici daha uygun fiyat gördüğü takdirde çabucak o eser ya da hizmeti başkalarıyla kıyaslıyor ve satın alıyor. Bu da bir talep enflasyonuna sebep oluyor. Bu kısır döngünün kırılması lazım ki tüketici stoklama davranışından vazgeçsin. Bizdeki bu beklentiyi, maliyet ve talep enflasyonunu kesinlikle kırmamız gerekiyor” dedi.
Avrupa’daki fiyat artışlarının ise bize nazaran kıyas kabul etmediğine işaret eden Öncel, “Bizdeki üzere bir artışı ben gözlemlemedim. Aracını 80 euroya doldururken artık 90 euroya dolduruyorsa, 10 euro artış oradaki insanlara çok fazla geliyor. Bilhassa yeme içme kesimindeki kira+nakliye ve çalışan fiyatlarındaki artışla fiyatlarımız Avrupa’nın üzerine çıktı” diye konuştu.
“BUGÜN ALMAZSAM YARIN DAHA DEĞERLİ OLUR”
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Kurucu Lideri ve Lux Plastik GenelMüdürü Burak Başkan, enflasyonist ülkelerde talebin her vakit öne çekildiğini, “Bugün almazsam yarın daha değerli olacağı” fikriyle tüketicinin, muhtaçlığı olduğunu düşündüğü eserlerde satın almaya geçtiğini söyledi.
Bu durumun talep enflasyonuna neden olduğuna işaret eden Lider, “Biz yüklü ihracatçıyız, yüzde 75 ihracat, yüzde 25 iç piyasada hizmet veriyoruz, lakin iç piyasa hareketli, bir durağanlık görmedim. Satışlar geçen yılki düzeyinden düşük olmadı. Geçen yıl yüzde 15 düzeyindeydi. Bu hareketlilik yıl sonuna kadar sürecektir” dedi.
Önder, bilhassa kamu ve özel dalda maaş artışlarının da talebi güçlü tutacağına vurgu yaptı. Avrupa’da ise enflasyonun uzun müddettir görülmediğine işaret eden Lider, “Avrupa ile tam karşıtı bir durum var. Sonuçlar farklı oldu. Orada enflasyon tüketimi daha da kıstı. Orada tüketim düşerken bizde talep arttı” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜM TEKNOLOJİ FİRMALARININ İLGİSİNİ ÇEKEN ÜLKE TÜRKİYE”
Asus Türkiye Ülke Müdürü Özge Güler, Türkiye’de ve dünyada yüksek enflasyon ortamının tüketici alışkanlıklarını etkilediğini söyledi.
Enflasyon nedeniyle tüm dünyada bilgisayar pazarının 2022’de yüzde 30 düştüğüne işaret eden Güler, “Avrupa ülkeleri uzun yıllar sonra birinci sefer çift haneli enflasyonla tanıştı. O nedenle bekleyip reaksiyon gösteriyorlar. Türkiye’de bu türlü bir davranış usulü yok. Beklemektense, ‘bugün ya daha yeterli maliyetle alırım ya da daha değerli alırım, o vakit bugün alayım’ davranışı var.
Avrupa’da satın almamı erteleyerek yanlışsız vakti bekleyim mantığı varken, Türkiye’de ‘ertelersem bu fiyatı da kaçıracağım’ diyerek süratli hareket ediyor. Hasebiyle globalde bilgisayar pazarı yüzde 30 düşerken, Türkiye’de yüzde 35 arttı. Geçen yıl 1 milyon 650 bin adet notebook satışı gerçekleşti. Tüm ülkelerin, Avrupa ve EMEA bölgesinin ve teknoloji firmalarının ilgisini çeken ülke şu anda Türkiye” diye konuştu.
Mobilya Denekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lider Vekili Ahmet Güleç, Türkiye’de adet bazında mobilya kesiminde, enflasyonun üzerinde bir artış olmadığını, tüketicilerin Kovid-19 sürecinde mobilya gereksinimlerini karşıladığını söyledi.
Güleç, “Enflasyonist ortamda beşerler gelirlerinin kıymetli bir kısmını diğer muhtaçlık unsurlarına kaydırıyor” tabirlerini kullandı.Hırdavat Endüstrici ve İş Adamları Derneği (HISİAD) İdare Şurası Üyesi ve Hafele Türkiye ve Bölgesi icra Heyeti Lideri Hilmi Uytun, enflasyonist ortamda talep artışına işaret etti.
Uytun bahisle ilgili , şu değerlendirmelerde bulundu:
“Konutta tadilat ve yenileme kesiminde enflasyondan ötürü kullanıcıların taleplerini öne çektiğini gözlemliyoruz. Bilhassa okula dönüş periyoduna yakın yapılan tadilat projeleri fiyatların süratle yükselmesi dehşetiyle erkene alındı. Satın alma kararının öne çekilmesinden ötürü tadilatta satış artışı yüzde 35 civarında.”
GEÇTİĞİMİZ YILA ORANLA YÜZDE 10’LUK ARTIŞ
Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Lideri Mustafa Balcı, enflasyonist ortamda fiyatların genel seviyesinin daima yükselmesinden ötürü hane halkının, alması gereken eser ve hizmetleri öne çekerek bir talep oluşturduğuna işaret etti.
Balcı, “Bu talep, daha sonra arz tarafında baskı yaratacağı için, sonuncu eser ve hizmet fiyatları yükselirken beklenen enflasyonunda yükselmesine neden olur” ifadelerini kullandı.
Mobilya dalında ise iç pazarda düğün ve yaz döneminin başlaması ile mobilya dalında talebin arttığını gözlemlediklerini açıklayan Balcı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Satışlarda artış olduğunu söylemek mümkün. Dış pazar açısından baktığımızda mobilyacılar olarak yıl sonuna kadar 7 milyar dolar ihracat hedefliyoruz. 7 milyar dolarlık ihracatı gerçekleştirecek olursak geçtiğimiz yıla oranla yüzde 10’luk bir artış sağlamış olacağız.”
patronlardunyasi.com
