9 günlük bayram tatilini fırsat bilenler Bodrum, Çeşme, Foça, Didim, Kuşadası, Antalya kıyılarını doldurdu. Bol bol denize giren tatilciler, bir yandan da güneşleniyor. Lakin güneş bir yandan insan sıhhati için çok gerekli olsa da fazla güneş altında kalmak ise büyük risk. Hürriyet müellifi Fulya Soybaş da yazısında bu mevzuyu ele aldı. Fulya Soybaş’a konuşan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, son 10 yılda deri kanseri olaylarının 50 kat arttığını söyledi. Bu da haftada en az 3-4 teşhisli hasta demek. Pekala hem D vitamini alıp hem kanserden korunmak nasıl mümkün olacak? İşte cevabı.
FAZLA GÜNEŞ DERİ HÜCRELERİNİN DNA’SINI BOZUYOR
“Çünkü güneş artık eskisi üzere dost değil” diyen Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, ekliyor: Azı karar birden fazla kanser.
Hem erkek, hem bayanda en sık görülen kanser tiplerinden birinin deri kanseri olduğunu belirten Prof. Dr. Kutlubay, “Sebebi de yüzde 90 oranda güneş ışığı yani ultraviyole ışınlarıdır. Virüsler, yaralar, kimyasal eser kullanımı ve çevresel öbür etkenlerin kansere tesiri yalnızca yüzde 10’dur. Psikolojimizi olumlu etkilemesinden tut, D vitamini sentezi, virüs, mantar ve bakterileri öldürmesine kadar güneş, hayat için elzem olsa da deri kanseri yapmasının yanı sıra alerjilere, deri lekelenmeleri ve döküntülerine, katarakta yol açabilir. 3 gün güneşlendiniz diye çabucak yarın kanser olacak haliniz yok natürel ancak güneşin deri içinde uzun yıllar birikmesine bağlı olarak bu hastalıklardan biri, hele de ilerleyen yaşlarda kaçınılmaz olabilir. Zira güneş deri içinde birikerek hücrelerin DNA’sında bir bozulma meydana getirir ve bu da çoğunlukla 30-40 sene içinde kendini göstermeye başlar.”
50’DEN FAZLA BENİ OLANLAR DİKKAT
Pekala “Kimler daha dikkatli olmalı?” Cevabı şu: “Açık derililer, renkli gözlüler, kızıl saçlılar, güneşte bronzlaşacağına daha beter kızaranlar – ‘İskandinav tip’ diyoruz onlara, ailesinde kanser geçmişi olanlar, kendisinde Lupus üzere güneş ile tetiklenen hastalıklar, atipik benler ve bedeninde 50’den fazla olağan – kahverengi beni olanların güneşten düzgün korunması gerekir.”
İLK 20 YIL ÖNEMLİ
Prof. Dr. Kutlubay, bebeklik ve çocukluk devrinde de güneşten korunmanın ehemmiyetine dikkat çekerek “Çünkü hayat uzunluğu almamız gereken toplam ultraviyole takviyesini birinci 20 yıl alırız. Bu devir ne kadar az güneş, o kadar düzgün. Bebek ve çocuklarda kabaran ve su tutan güneş yanıklarına da dikkat edilmeli” dedi.
ÖĞLE SAATLERİNDE GÜNEŞTEN KAÇININ
Prof. Dr. Zekayi Kutlubay’ın güneşten korunmak için teklifleri ise şöyle:
-Öğle saatlerinde (11.00 – 16.00 arası) mümkün olduğunca güneşe çıkmayın, güneşlenmek için bu saatlerin öncesi ya da sonrasını tercih edin
-Öğle saatlerinde dışarı çıkmanız gerekiyorsa şapka takın, uzun kollu – paçalı kıyafetler kullanın, açık renkleri tercih edin. Bunu da yapamıyorsan en azından açıkta kalan kol ve bacak bölgelerine 15 faktör koruyuculu güneş kremi sürün.
YARIM SAAT YETER
Yapılan çalışmalara nazaran günlük D vitamini muhtaçlığı için ne kadar güneş görmek gerektiğini de anlatan Prof. Dr. Kutlubay, şunları söyledi:
“‘Sanıyorlar ki saatlerce, uzunluklu boyunca güneşin altında yatmak kışın onları hasta etmeyecek. Ne büyük yanılgı. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki saat 12 civarı dirsekten itibaren kollar ya da dizden itibaren ayakların bir yarım saat güneş görmesi günlük D vitamini muhtaçlığını karşılamak için kafidir.”
HANGİ GÜNEŞ KREMİ VE NASIL KULLANILMALI?
Pekala “kimyasal içerikli olanlar hasta ediyor” diye kent efsanesi de başları karıştırırken hangi güneş kremi kullanılmalı? Prof. Dr. Kutlubay’ın bu soruya cevabı da şöyle:
“2 çeşit güneş kremi var. Birincisi fizikseller; sürünce yoğurt üzere, deride katman oluşturanlar. Çinko ya da titanyumoksit üzere unsurlar içerirler. Ultraviyole ışınlarını yansıtarak, ışınların deriden geçmesini engellerler. İkincisi de kimyasallar; sürer sürmez emilenler. Güneş ışığını emerek hücrelere nüfuz ederler. Elbette içeriklerini denetim etmekte ve bilinen markalar almakta, merdiven altı üretime dikkat etmekte yarar var, aslında Bakanlık da kontroller yapıyor fakat bizdeki baş karışıklığı içeriğinden çok kremin nasıl kullanılacağı ile alakalı. “Sabah sürdüm” deyip, sürülen o iki damla kremin tüm gün koruduğunu düşünüyoruz. Meğer 2-3 saatte bir yenilenmesi kural yoksa hiçbir işe yaramaz. Ekleyeyim: SPF pahasının; 30-40-50 faktör olması sizi güneşten daha âlâ koruduğu manasına gelmez. SPF 15+ yüzde 95 müdafaa sağlarken markette daha kıymetli olan SPF 30+ kremler yüzde 99 koruyor.”
patronlardunyasi.com
