Burak Artuner Yunanistan’daki bot kazasının akabinde İstanbul’a getirilen Ali Sabancı’ya üç büyük operasyon yapıldı. Pankreası, dalağı ve bağırsaklarından bir kesim alındı. Tedavisine ağır bakımda devam edilen Ali Sabancı uyutuluyor ve sıhhat durumunun uygun olduğu belirtiliyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon İSİM Nöroanestezi ve Nöroyoğun Bakım Ünitesi Prof. Dr. Yusuf Tunalı’ya uyutulmanın hastanın düzgünleşme sürecine nasıl tesir yaptığını ve uyutmanın bilinmeyenlerini sorduk. Ali Sabancı olayından bağımsız olarak uyutma kavramını Prof. Dr. Tunalı şöyle anlattı:
HASTANIN UYUTULMASIYLA NE HEDEFLENMEKTEDİR?
Yoğun bakım ünitelerinde uyku kavramı, aslında olağan uykudan, hayli güçlü ilaçlar kullanılarak çok derin uyutmaya kadar giden geniş bir yelpazeyi içerir. Ağır bakım ortamı monitörler ve aletlerden gelen sesli ve ışıklı birçok uyaran içeren gürültülü bir alandır. İnsanca ihtiyaçtan kaynaklanan güzel bir uyku, hastaya tedavi edici pek çok fayda da sağlar. Bilhassa bağışıklık sistemi, metabolizma, dolanım ve teneffüs sistemleri dolaylı olarak olumlu etkilenir. Bunun yanında hastayı uyutmanın direk olarak yararlanıldığı medikal birçok durumda vardır. Bu noktada çoklukla monitorizasyon bulgularından gelen bilgiler takviyesinde hastanın daha ‘stabil’ dediğimiz hasta için uygun ömür şartlarında tutulması hedeflenir.
BEYİN BİR MÜHLET TATİLE ALINIYOR
Uyutmayı hasta özelinde kıymetlendirmek gereklidir. Bilhassa büyük ameliyat geçiren, ağır travmalı hastalarda uygulanan tedavi yaklaşımlarında (mekanik ventilasyon, girişimsel kimi aletlerin takılması) hasta ahengini artırmak için de uyutmaya gerek duyulabilir.
Bunun yanında benim de çalıştığım nöroyoğun bakım ünitesinde olduğu üzere bilhassa kafayı ilgilendiren olaylarda (kanama, inme, durdurulamayan nöbet geçirme, baş travması vb) uyutma belli bir basamakta önemli bir tedavi seçeneğidir. Burada aslında beyni bir müddet ‘tatile alıp’ metabolizmasını ve besin ile oksijen kullanımını azaltma amaçlanır. Hasta birinci geldiği andan itibaren gösterdiği bulgularla (nörolojik durumu, BT olumsuzluğu gibi) berbat gidebilecek bir sürece giriyorsa olaylar denetim altına alınamıyorsa hasta makul bir müddet için derin uykuya alınabilir. Dört haftaya kadar uzayabilen yaygın ödem periyodunda bir tedavi seçeneği de öteki tedavilerle bir arada hastanın uyutulması ve bu berbat periyodu en az hasarla atlatma uğraşıdır.
UYUTMANIN DÜZGÜNLEŞME SÜRECİNE TESİRLERİ NELERDİR?
Uyutma, düzgünleşme sürecinde tedavilere daha yeterli ahenk gösteren ve denetim edebildiğimiz bir hasta yaratırken, ödem azaltılması ya da aksiliklerin çok olabileceği bir devri denetim etmemizi sağlayan bir imkandır. Sonuçta hastayı kendi istikrarlarını kurabildiği olaydan daha az etkilendiği ileri bir tarihe taşıyabilmekteyiz.
UYUTULMAYLA NE ÜZERE TEHLİKELERİN ÖNÜNE GEÇİLMEKTEDİR?
Uyutma sürecinde hastanın ağır bakım ortamından olumsuz etkilenmesi engellenip, tedavilere bilhassa yapay teneffüs aygıtlarına ahengi artırılmaktadır.
YOĞUN BAKIMLARIN HASTANIN SAPLIK DURUMUNUN DÜZELMESİNDE NE ÜZERE OLUMLU TESİRLERİ VARDIR?
Uyutma ile dolaylı olarak bağışıklık, metabolizma, deveran ve teneffüs sistemlerine katkı sağlarken direk tedavi edici olarak da (beyni tatile almak vb) yararlanmaktayız.
UYANDIRILMA SÜRECİ VE SONRASI UYANDIRILDIKTAN SONRA HASTANIN SIHHAT DURUMUNUN OLAĞANLAŞMASI NASIL OLUR?
Uyutma sırasında çok fazla sayıda ilaç (güçlü anestezi ilaçları güçlü ağrı kesiciler dahil) seçeneğimiz vardır. Bunlar hem bilhassa kendi yıkılma müddetlerine hem de hastanın metabolik özelliklerine nazaran hastayı etkilemektedir. Ülkü olanı çok kısa tesir periyodik ilaçları EEG üzere bir uyku durumu izlemiyle kullanmaktır. Yani birebir bir otomobilin gaz ve freni üzere gerektiğinde derinleştirme, gerektiğinde uyandırma süratli bir biçimde sağlanmalıdır. İşin sanat kısmı da aslında buradadır. Hastaya uygun ilaçları, gerekli müddette ve ölçüde kullanmak değerlidir. Uyandırma devri de aslında çok kıymetlidir. Çoklukla birçok izlem parametresinden yararlanıp hastaya uygun periyotta uyandırma denemeleri yapmak ve sonuçları gözlemek yolu seçilmektedir. Uyandırma başarılı olabilir, lakin bazen hastamız istediğimiz uyanıklıkta olmayabilir. Kullandığımız uyutma ilaçları için uygun yıkılma müddetlerini göz önüne alarak bu durumun hastanın yaşadığı olayların doğal sonucu olabileceğini düşünebiliriz. Lakin bilhassa bizim ağır baş travmalarında belirttiğimiz üzere ‘hastanız nöroljik olarak daha düzgün olamaz’ dediğimiz durum bile yaklaşık iki yıllık bir süreyi içermektedir. Bilhassa akut devri atlattıktan sonra düzgünleşme sürecinde sosyalizasyon, tanıdık etraf hasta uyanıklığına çok olumlu katkı yapmaktadır.
patronlardunyasi.com
