Koronavirüs periyoduyla başlayan akabinde Rusya-Ukrayna savaşıyla devam eden ekonomik meseleler ve daralma iktisadı zati “pamuk ipliğine bağlı” ülkeleri daha da makûs etkiledi. Son yıllarda rekor enflasyon yaşayan Arjantin başta olmak üzere sürpriz bir faiz indirime imza atan Çin ve düşen ruble nedeniyle acil toplanan Rusya, dünya piyasalarının odak noktası haline geldi.
Dünya gazetesinden Emre Ergül’ün haberine nazaran yıllardır ekonomik krizle boğuşan, krizden çıkışı “Brezilya’yla ortak para ünitesi kurmak,” “peso yerine Amerikan dolarına geçmek,” “daha yüksek rakamlı banknotlar basmak” üzere tekliflerde arayan Arjantin, pazar günü itibariyle yeni bir periyoda girdi.
BUENOS AIRES
Ekim ayındaki başkanlık seçimleri öncesi yapılan önseçimlerde sıradışı bir isim galip geldi. 35 milyon seçmenin yüzde 65’inin sandığa gittiği gün, 52 yaşındaki çok sağcı Javier Milei yüzde 30 oy alarak büyük bir sürpriz çıkış yaptı. Öteki muhalif rakibi yüzde 28 alırken, hükümetin adayı yüzde 27’de kaldı. Milei’nin zaferi, piyasaları da alt üst etti. Cumhurbaşkanı Alberto Fernandez pezonun dolar karşısında yüzde 18 devalüe edildiğini duyurdu.
Böylece bir dolar 350 pezoya yükseldi. Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 97’den yüzde 118’e yükseltti. Enflasyon oranının yüzde 115 düzeyinde olduğu ülkede elektronik perakendecilerden restoranlara kadar birçok işletmeci tedarikçilerinin bir gecede yüzde 20 fiyat artışı yapmasına tanıklık etti.
Emre Ergül’ün haberinin devamı şu halde:
“Şimdi herkes birebir soruyu soruyor: “Arjantin siyasetinde istikrarları bozan, iktisatta kartların tekrar karılmasına neden olacak bu liberteryenizm (Özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyasette en kıymetli bedel olduğuna inanan siyaset felsefesi) tutkunu ekonomist kim?” 22 Ekim 1970’de Buenos Aires’te doğan Milei, şekil olarak eski ABD Lideri Donald Trump ve eski Brezilya başkanı Jair Bolsonaro’yu andırıyor. Keza, Milei de Trump’a olan sevgisini hiçbir vakit gizlemedi.
Hiç taramadığı saçlarından ötürü lakabı “Peruk.” Kendisini “anarko-kapatist” olarak tanımlayan Milei, kampanyası boyunca üç noktayı maksat aldı: Yolsuzluk, siyasi idare ve siyasi elitler… Artık gözler 22 Ekim’deki başkanlık seçimlerinde… Yüzde 45 ve üzeri oy alan ya da en yakın rakibine yüzde 10 fark attıysa yüzde 40 oy alan aday lider olacak. 22 Ekim’de bir önder çıkmazsa, en çok oyu alan iki aday 19 Kasım’da kozlarını paylaşacak.
Javier Milei, Belgrano Üniversitesi’nde iktisat eğitimi almadan evvel yeşil alanlarda uzunluk gösterdi, Arjantin 2. Ligi kadrolarından Chacarita Juniors’da kalecilik yaptı. Üniversitede daha çok Rolling Stones müziklerini cover yaptıkları rock kümesi Everest’I kurdu.
Yayınladığı kitap isimleri onu kısaca özetliyor: “Bir Liberteryanın Yolu,” “Enflasyonun Sonu.” Değişik şekli ve sert telaffuzlarıyla, ekonomik buhrandan bunalmış halkın sempatisini kazanan Milei, siyasete 2021’de Arjantin Senatosu’na seçilince girmiş oldu. Kürtaj aykırısı olan Milei’nin partisinin ismi “Özgürlük Gelişmeleri.”
Milei’nin sıradışı çıkışlarından kimileri:
-Organ ticareti resmi olarak yapılmalı.
-İklim değişikliği sosyalistlerin uydurduğu palavradır.
-Merkez Bankası lağvedilmelidir, silah satışı hür olmalı.
-Devlet kurumları özelleştirilmeli, bakanlıklar kapatılmalı.
-Ben kazanınca ABD ve İsrail müttefikimiz olacak.
PEKİN
Çin’den iki beklenmedik hareket: Çin Merkez Bankası, iktisadın takviyeye gereksinimi olduğunu kıymetlendirerek beklenmedik bir formda faiz indirimine gitti…
Ulusal İstatistik Ofisi, yüksek seyreden genç işsizliği sayıları dahil yaş kümelerine nazaran işsizlik sayılarını, “çalışma istatistiklerinin geliştirilmesine muhtaçlık olduğu” gerekçesiyle açıklamadı. Çin Merkez Bankası, 401 milyar yuan (55.25 milyar dolar) bedelindeki bir yıllık orta vadeli borç verme tesisi (MLF) kredilerinin faiz oranını yüzde 2.65’ten 2.50’ye düşürdüğünü açıkladı.
Bu, 2020’den bu yana yapılan en büyük faiz indirimi oldu. PBOC, haziranda faizi 10 baz puan indirmişti. Ekonomistler faizin sabit kalacağını iddia ediyorlardı. Faiz indiriminin akabinde yuan kasım ayının en düşük düzeyine gerilerken Çin tahvilleri ise ralli yaptı. Offshore yuan dolara karşı yüzde 0,5’e kadar düşüş yaşadı ve dolar/yuan kuru 7,30’u aştı. Çin 10 yıllık tahvil getirisi ise yedi baz puan düşüşle yüzde 2,56’ya indi ve Nisan 2020’den bu yana en düşük düzeyinde fiyatlandı.
Asya Pasifik pay senedi endeksleri ortasında da Çin olumsuz ayrışıyor. Ulusal İstatistik Ofisi (UİB), ülkede temmuz ayı ve birinci 7 ayı kapsayan, sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik sayılarından oluşan bilgi setini açıkladı. Buna nazaran, sanayi üretimi, temmuzda geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 3.7 artarken hazirandaki yüzde 4.4 artışın gerisine düştü.
Tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise temmuzda yıllık yüzde 2.5 artarak hazirandaki yüzde 3.1’lik yükselişe nazaran daha düşük performans gösterdi. Birinci 7 ayda özel bölüm yatırımları geçen yıla nazaran yüzde 0.5 azalırken kamu bölümü yatırımları yüzde 7.6 arttı. Kentlerdeki işsizlik oranı da 5.3’e çıkarken, genç işşizliği sayıları açıklanmadı.
MOSKOVA
Rusya Merkez Bankası, Rus rublesinde yaşanan kıymet kaybının akabinde düzenlediği fevkalâde toplantıda siyaset faiz oranını yüzde 8,5’ten yüzde 12’ye yükseltti. Rusya Merkez Bankası’ndan yapılan yazılı açıklamada, bankanın, faiz oranına ait harika toplantı gerçekleştirdiği belirtildi.
Toplantı sonucunda, siyaset faiz oranının 350 baz puanlık artışla yüzde 12’ye yükseltilmesi kararının alındığı söz edilen açıklamada, kararın, fiyat istikrarına yönelik tehlikelerin sonlandırılmasını hedeflediği kaydedildi. Enflasyon baskısının arttığı ve yıllık enflasyon oranının 7 Ağustos prestijiyle yüzde 4,4 düzeyinde olduğu bilgisine yer verilen açıklamada, fiyat artış suratının da arttığı belirtildi. İç talebin üretim kapasitesini aştığı, bu durumun da ithalat talebini yükselttiği değerlendirmesinin yapıldığı açıklamada, Rus rublesinin de bu nedenle paha kaybettiği kaydedildi.
Açıklamada, bankanın 2024 için yüzde 4 düzeyinde bulunan enflasyon maksadına ulaşılması için faiz oranına yönelik ek kararlar alabileceği vurgulandı. Dolar/ruble paritesi dün 28 Mart 2022’den bu yana birinci kez 100 düzeyini aşarken, Rusya Merkez Bankası’nın harikulâde toplantı yapacağını açıklamasının akabinde 96 düzeyinin altına gerilemişti.”
patronlardunyasi.com
