Dünyadaki olağan dışı sıcaklık beklentisinin kuraklığa tesirleri hakkında değerlendirmelerde bulunan Türk Coğrafya Kurumu Lideri, iklim bilimci ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, iklim değişikliğinin kuraklığa tesirini anlamak için öncelikle iklim tipinin bu değişimden nasıl etkilendiğine bakılması gerektiğini söyledi.
Ülke bazından çok, coğrafik bölge bazında örneklendirme yapılmasının gerçek olacağını, coğrafik manada karasal, iç kesitlerdeki bölgeleri daha fazla etkileyecek bir durumun kelam konusu olduğunu vurgulayan Gönençgil, şöyle devam etti:
“Bu açıdan bakarsak Asya’da en çok kırsal faaliyetlerin ağır olduğu bölgeler etkilenecek yani Çin’in belirli bölgeleri, Hindistan’ın büyük bir kısmı, bilhassa Muson bölgesi, natürel Pakistan ve Afganistan’daki kırsal bölümler. Balkanlar’ın iç kısımları ya da Doğu Avrupa ülkeleri risk altında olabilir. Avrupa’nın kuzeyi ile güneyi birbirinden farklı. Mesela bu devir, önümüzdeki aylar için söylemek gerekirse, kuzeyde daha güzel yağış örneklerini görmek mümkün. Güney ve Orta Avrupa ise büyük gerilim yaşayacak.”
Yağışların en az 30 yıl boyunca mevsim normallerinin altında seyretmesinin kuraklık olarak tanımlanabileceğini belirten Gönençgil, bu nedenle yıldan yıla yaşanan yağış ölçüsü değişikliklerinin kuraklık olarak değil yağış noksanlığı olarak kıymetlendirilmesi gerektiğine dikkati çekti.
Gönençgil, “Mevcut durum; bizim ekstrem hadiseler dediğimiz, uç bedellerle müsabakamızı büyük ihtimalle imkanlı kılıyor. Yani Avrupa’da ve Asya’da, bu yıl, geçtiğimiz yılların tekrarları olacak ya da onlardan öne çıkacak formda, gerek yüksek sıcaklık bedelleri gerek su sorunuyla ilgili durumlarla karşılaşmak hiç de uzak bir ihtimal değil.” sözlerini kullandı.
AVRUPA KURAKLIKTAN NASIL ETKİLENECEK?
Gönençgil, Avrupa’da kuraklığın yaratabileceği meseleler hakkında şu kestirimlerde bulundu:
“Akarsular ve ırmaklardaki su düzeylerinin azalması ve buna bağlı olarak barajlardaki su düzeylerinin düşmesiyle birlikte güç üretimindeki eksikler… Bir kısmı bu. Başka istikametiyle tarım eserleri üzerinde bilhassa sulama azlığından kaynaklı olarak ortaya çıkan gerilim. Bir öbür istikametten kullanım suyu açısından ortaya çıkan azalma ve bu azalmanın ortaya çıkardığı gerilim. Artı, yüksek sıcaklıkların meydana getirdiği sıcak hava dalgaları ve onun oluşturduğu sıhhat sorunları farklı bir gerilim. Natürel bütün bunlarla birlikte güç kullanımı artacak zira sıcak hava dalgasıyla yani ortamın ısınmasıyla birlikte insanların serinleme muhtaçlığını karşıladığı şey daha çok klimalar oluyor ve bunun oluşturduğu ekstra bir güç yükü var.”
Türkiye’nin de su gerilimi ile ortaya çıkacak durumlarla karşı karşıya kalmasının kelam konusu olduğunu zira kış aylarında yeteri kadar su depolayamadığını kaydeden Gönençgil, yaz ayları ve eylül ayının, su gerilimi açısından riskli bir periyot olacağı ikazında bulundu.
“EL NİNO İLE REKOLTEDE DÜŞÜŞ BEKLENİYOR”
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Şurası Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, ekstrem hava olaylarının ziraî üretim açısından en çok etkilediği ülkelerin değerli bir kısmının, tahıl ve pirinç üretimine bağımlı, tropikal ve subtropikal jenerasyonda bulunan gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler olduğunu bildirdi.
Sıcak hava dalgalarının bu yıl Batı Avrupa’da çok erken başladığını hatırlatan Türkeş, dünyanın birçok bölgesinde önemli kuraklık ve yüksek sıcaklıklar yaşandığını, El Nino’nun getireceği ek ısınma ve yağış rejimi değişikliklerinin dünyayı daha da etkileyeceğini tabir etti.
Türkeş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Son üç yıldır dünya, iklim aşırılıklarından ya da şiddetli hava olaylarından ve afetlerden çok etkilendi, münasebetiyle bundan tarım dalı çok etkilendi. Bütün bu tesirlerle birlikte pandemi sonrasında besin fiyatlarında bizde değil fakat dünyada biraz toparlanma oldu, lakin tekrar besin fiyatlarında bir artış beklenebilir zira El Nino olayıyla birlikte dünyanın kimi bölgelerinde ziraî eser rekoltesinde bir düşüş bekleniyor. FAO’nun (Dünya Besin Örgütü) bu türlü ihtarları var. Sektörel olarak besin güvenliği ve insanların kâfi, pak ve ucuz besine erişebilmesi için, besin teminatı açısından bizi güç bir yıl bekliyor.”
EL NİNO’NUN EN ÇOK ETKİLEDİĞİ ÜLKELER
El Nino yıllarında genel olarak Sahra Altı Afrika ülkeleriyle Güneydoğu Asya’da Hindistan, Endonezya ve Filipinler üzere ülkelerin, kuraklıktan en çok etkilenen ülkeler topluluğu olduğu bilgisini veren Türkeş, iklim değiştiği vakit eser kayıpları ve rekoltede düşüş yaşandığından, rekolte birebir kalsa da eserin kalitesinin düşerek besin kıymetlerinde azalma olduğundan bahsetti.
Türkiye’de rekoltenin güzel olduğu yıllarda dahi yıllık buğday açığının yaklaşık 3 milyon ton olduğunu, 2021’deki üzere kurak yıllarda Türkiye’nin ithal etmesi gereken buğday ölçüsünün yaklaşık 6 milyon tona yükseldiğini aktaran Türkeş, “Zaten Türkiye’nin en az 5 aylık devri yani mayıs, haziran, temmuz, ağustos, eylül ayları tropikal hava sistemlerinin tesirinde gelişirken bu sıcak periyot uzadı. Türkiye’de evet hala bir kış mevsimi var ancak ziraî rekolteyi ve üretimi etkileyecek bir öbür şey var, Türkiye iklimi tropikleşiyor.” değerlendirmesini paylaştı.
“SUYU EKONOMİK VE AKILCI KULLANMAK ZORUNDAYIZ”
Türkeş, iklim değişikliğine daha direngen, daha sağlam, yüksek sıcaklığa ve çok terlemeye, yağış rejimi değişikliklerine ahenk gösterebilecek eser çeşitlerinin geliştirilmesi, birebir vakitte kurak şartlara ahenk göstermiş bu nedenle iklim değişikliği açısından bir garanti olan kuru tarımın yağışa dayalı tahıl üretiminde uygulanması tavsiyesinde bulundu.
Türkiye’de suyun yüzde 75’inin tarımda kullanıldığına lakin bu alandaki su kayıp ve kaçaklarının en az yüzde 75 olduğuna değinen Türkeş, kelamlarını, “Suyu muhakkak ekonomik ve akılcı kullanmak zorundayız. Bir yandan sulu tarım geliştirilmeli fakat sulu tarımda çağdaş, rasyonel, az su kullanarak yani kapalı basınçlı taşıma sistemleriyle desteklenen damla sulama, yağmurlama ve örtü altı üretim yapılmalı.” diyerek tamamladı.
SICAKLAR NE KADAR SÜRECEK
Özellikle yurdun güney ve batı bölümleri sıcak hava dalgasının tesiri altında girdi. Hava sıcaklığının önümüzdeki günlerde mevsim normallerinin 8 ila 10 derece üstünde olması bekleniyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü hava sıcaklığındaki artışa karşı uyardı. Önümüzdeki birkaç gün 11.00 ile 16.00 saatleri ortasında dikkatli olunması istendi. Hava İddia Uzmanları bilhassa güney, batı bölümlerde, iç ve doğu bölgelerde de mevsim normallerinin üzerinde seyreden bir hava sıcaklığının beklendiğini söylediler. Sıcaklıkların yer yer mevsim normallerinin 10 derece üstüne çıkacağına dikkat çektiler.
Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde çok sıcakların görülmesinin beklendiğini belirterek, yüksek sıcaklıkların 2-3 gün daha devam edeceğine vurgu yaptılar.
Sıcaklık İstanbul ve Ankara’da 35, İzmir’de 38 dereceye çıkacak Haftanın son iş gününde 3 büyük kentte de bunaltıcı sıcaklar tesirini gösterecek. Budak yüksek sıcaklıklara ait şu varsayımda bulundu:
“İstanbul’da 35, Ankara’da 35, İzmir’de 37-38 dereceye varan bir sıcaklık bekliyoruz. Sıcaklıklar Antalya’da 43, Adana’da ise 42 derece civarında olacak.”
patronlardunyasi.com
