Avrupa Birliği (AB) ülkeleri hükümetleri ile perakendecileri ortasında besin maliyetleri konusunda son 50 yılın en şiddetli gayreti yaşarken kimi ülkeler fiyat denetimleri başlarken, birçok ülke de denetim yapılması için hükümetlere davette bulundu. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de zincir marketler, fiyat sabitleme ve indirim davetinde bulunmuştu.
Dünya gazetesinin haberine nazaran; güç fiyatlarının düşmesine rağmen besin maliyetlerinin artması, Avrupa’da hükümetler ile perakendecileri karşı karşıya getirdi. Artan besin fiyatlarını manşete çeken İngiliz Financial Times gazetesi, Avrupa’nın perakendecileri ile hükümetlerinin besin maliyetleri konusunda 50 yılın en şiddetli gayretine giriştiğini yazdı.
AB istatistik ofisi Eurostat’a nazaran, Avrupa Birliği’nde besin fiyatları nisan ayına kadar yüzde 16.6 arttı ve bu, yüzde 8.1’lik manşet enflasyon oranının çok üzerinde bir oran. En büyük artışlardan kimileri, yumurta maliyetinin yüzde 22.7, tam yağlı sütün yüzde 25 ve şekerin yüzde 54.9 artmasıyla temel besin fiyatlarında yaşandı.
“Düşük güç fiyatları genel fiyat baskılarını hafifletmesine karşın, besin maliyetindeki artış sürmeye devam etti” diye yazan FT, “halkın öfkesini yatıştırmaya çalışan siyasetçilerin giderek daha alışılmadık piyasa müdahalelerine yol açtığı”na işaret etti. Artan fiyatlardan en çok etkilenen ülkeler, Macaristan ve Hırvatistan üzere Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri…
Bu ülkelerde tüketicileri korumak için temel muhtaçlık unsurlarının maliyetini sınırlamak için harekete geçildi. Yunanistan, perakendecilerin besin ve başka temel muhtaçlık hususlarındaki kâr marjlarını sınırlayarak fiyatları sınırlamak için alternatif bir yaklaşım benimsedi.
Daha büyük ekonomilerde de taraflar masaya oturdu. Fransa’da çeşitli eserleri mümkün olan en düşük fiyata sunmak için süpermarketlerle masaya oturuldu. İspanya besinde katma paha vergisini düşüren birkaç ülkeden biri oldu. İtalya makarna üzere çok sevilen besin unsurlarının fiyatlarını sınırlamak için baskı yapıyor.
AB’de yaşananları İsveçli ekonomist Lars Jonung, FT’ye şöyle kıymetlendirdi: “1970’lerden beri Batı dünyasında genel bir modelde fiyat denetimlerimiz olmadı.” Avrupa çapında 46 tüketici kuruluşunu temsil eden Bureau Européen des Unions de Consommateurs’un Genel Yöneticisi Monique Goyens, “Bazı fiyat artışları haklı olsa da, başkalarının işletmelerin fiyatları şişirmek için yaptıkları fırsatçı mazeretler olduğuna dair artan kuşkular var” dedi; hükümetleri “tüketicileri artan fiyatlara karşı korumak için güçlü tedbirler almaya” çağırdı.
Belçikalı tüketiciyi müdafaa kuruluşu Test Achats ile Avusturyalı muadili AK da besinlerin “fiyat düzenlemesi” için davette bulundu. Perakendeciler ise hatalının kendilerinin olmadığını öne sürüyorlar.
FT’nin görüştüğü ünlü süpermarketler Lidl, Spar, Auchan ile Macar supermarket zinciri Kodály Delikatessen, muhakkak eserlerin toptan satış fiyatının üst hudut perakende fiyatından daha yüksek olduğunu söylüyor. Delikatessen “Yönetmelik bizi ziyanına satmaya zorluyor” diye kendilerini savunurken; memleketler arası bir perakendecinin bir temsilcisi, “Şeker satın alıyorsanız, kilo başına 1.35 euro ödüyorsunuz ve onu 0.85 Euro’ya satmanız gerekiyor” dedi.
“Tedbirler, temel muhtaçlık hususlarının maliyetini sınırlamada başarılı olsa da, ekonomistler bunların yüksek besin fiyatları için makûs bir tahlil olduğunu düşünüyor” diye yazan İngiliz gazetesi yorum haberini şöyle devam etti: “Bir Dünya Bankası raporu, Avrupa hükümetlerini, ömür maliyeti krizinden muzdarip olanları desteklemek için daha ‘hedefli siyaset müdahaleleri ve toplumsal güvenlik ağları’ sağlamaya çağırdı. Macaristan merkez bankası lideri György Matolcsy, aralık ayında bir meclis oturumunda yaptığı konuşmada ‘Bu savaşı eski aletlerle kazanamazsın.
Fiyat tavanları ve gibisi tüm fikirlerin zati sosyalizm sırasında etkisiz olduğu ortaya çıktı’ demişti. ING Bank’ta analist olan Péter Virovácz’a nazaran de bir çeşit sütü sınırlayabilirsiniz, fakat enflasyon sepeti düzinelerce çeşit içeriyor.”
patronlardunyasi.com
