Eski Merkez Bankası Lideri Durmuş Yılmaz, yeni Merkez Bankası lideri ve iktisat idaresinin belirleyeceği yol haritası piyasanın gündeminin odağında yer alıyor.
Ekonomim’den Burcu Göksüzoğlu’nun haberine nazaran; Eski Merkez Bankası Lideri Durmuş Yılmaz, yeni lider Gaye Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in birinci yapması gerekenlere ait kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
Ekonomi idaresinde yapılan atamalar siyasetlerde U dönüşünün sinyali mi? Yoksa bir makyaj iktisadının habercisi mi?
İnşallah makyaj iktisadı olmaz. Gereken neyse onu yapacak bir heyet işin başına gelmiştir, gelmesi gerekir diye düşünüyorum. Mehmet Bey’in yetkinliklerini sorgulamak mümkün değil, hakikat değil, şahsen benim haddime de değil. Merkez Bankası Lideri arkadaşımıza gelince ben kendisini son 10-15 günde ismen tanıdım. CV’sinden gördüğümüz kadarıyla son derece parlak bir arkadaşımız, kendisini tebrik ediyorum, vazifesi güzel olsun. Ama şu herkes için geçerli; güçlü bir CV başarılı olmanın, kesinlikle olacağı manasına gelmediği üzere yani o kadar güçlü olmayan bir CV sahibinin de başaramayacağı manasına gelmez. Hasebiyle bu icraat ile ortaya çıkacak bir durum. Ben bir tweet attım orada dedim ki; Piyasalar elbette lideri da sınayacak, bakanı da sınayacak lakin bence daha çok bakanı sınayacak. Zira Merkez Bankası Lideri’nin işlerini yapabileceği, hareketlerini ortaya koyabileceği ortamı sağlamak bakanın misyonu. Piyasada bakanın sınanması bu ortamın sağlanıp sağlanmayacağı ile ilgili olacak. O ortam sağlandıktan sonra şayet lider gerekeni yaparsa şu anda karşı karşıya olduğumuz problemleri aşikâr bir mühlet sonra tertibe sokar ve artık meyvelerini toplamaya başlarsa tarihe geçer diye düşünüyorum fakat bakan bu ortamı sağlayamaz da lider eli kolu bağlı hale gelirse lideri mazur görmek lazım.
BİR MANİFESTO YAYIMLAMASI GEREKİYORDU
Yeni TCMB Lideri Erkan’ın bugüne kadar yapması gerekenler var mıydı sizce?
Bence lider hanımefendinin koltuğuna oturduğu gün toplumun karşısına çıkıp bir manifesto yayımlaması gerekiyordu. Bizim 2010 yılında 2001 krizi devrindeki uygulamaların sonuna geldiğimizi hasebiyle Merkez Bankası’nda para siyasetinin makas değiştirdiği bir çıkış stratejisini kamuoyuyla paylaştığımız üzere. Gaye Hanım’ın da çıkış stratejisinin ne olduğunu, o stratejilerin hangi bilgiler üzerine oturduğunu, neyi devraldığını ve neyi, nasıl değiştireceğini, hangi müddette, ne kadar müddette bunu yapabileceğini kamuoyuyla paylaşması gerekirdi. Zira bunun en değerli tesiri Merkez Bankacılığı açısından bağlantı siyaseti, irtibat tesiri. Birinci verdiğiniz bildiriniz hakikat algılanırsa katiyetle iktisadın üzerindeki kimi yükleri maliyetsiz olarak halledebilirsiniz ancak 5-6 gün geçti şimdi bu türlü bir şey ortalıkta yok. Demek ki görebildiğim kadarıyla şu an itibariyle bir hazırlıkları yokmuş. Liderin kendi kredi listesini inşası için elinde büyük bir fırsat vardı. Hala da var. Bütün bunları durum tespiti yapıp ondan sonra bir yol haritası ortaya koyup PPK’dan evvel bunu kamuoyuyla paylaşması bilhassa bankalar genel müdürlerine çağırıp onlara bir çıkış geriliminin ortaya koyması gerekir diye düşünüyorum.
Merkez Bankası’nda PPK üyeleri yenilenmedi. Bu üyeler 22 Haziran’da faiz artırırsa bu nasıl açıklanabilir, zira faiz indirenler de bu üyeler…
PPK’nın yedi tane üyesi var. Şu anda yalnızca yedi üyeden bir tanesi değişti. Ayın 22’sinde faiz arttırılırsa bu sayın üyeler bu yaptıkları faiz artırım aksiyonunu nasıl gerekçelendirecekler? Merkez Bankası para siyaseti şurası yalnızca dataya bakar. Bilgiden öteki bir şeye de bakmaz. Münasebetiyle bir ay evvelki PPK toplantısındaki ellerindeki datalar faiz indirimini haklı gösteriyorsa bir ayın içerisinde ne oldu da faizin arttırılmasına sebep oldu. Bu faktörlerine de kamuoyuyla paylaşılması ve inandırıcılığının olması lazım. O nedenle sorunuzun karşılığı şu; bu hususla ilgili beklentileri olumluya döndürecek olan aksiyon yüzde 100 yapılmış değil. Para siyaseti şurası üyeleri üzerinde de düşünülmesi gerekir diye.
22 Haziran’da sizce nasıl bir karar çıkacak? PPK metinleri tekrar ehemmiyet kazanır mı?
Ayın 22’sinde para siyaseti heyetini ortaya çıkacak çok kıymetli bir metin olması lazım. Bir defa onca makro ihtiyati önlemler var. Siyaset faiziyle ilgili bir telaffuz var; ‘Politika faizini biz artık etkisizleştirdik, siyaset faizi diye bir şey yoktur’ diye. Makroihtiyadi önlemler çerçevesinde kredilerle ilgili, zarurî karşılıklarla ilgili ve bir ekip kısıtlar vesaireler var. KKM diye bir kıymetli sorun var. Bunları çabucak bir gecede 10 günde, 15 günde, 1 ayda kaldırmak hem gerçek değil, hem mümkün değil. Münasebetiyle bir perspektif verilmesi, takvimlendirilmesi lazımdı. Bütün bunlar yapılmadı. PPK toplanıp diyelim ki faizi 500 ya da 1000 baz puan artırdı. Bunu neye nazaran yapacak? Ve bu yaptığı 500-1000 baz puanı artışla hangi vadede nereye, nasıl geleceğini ve hedeflediğini, ne olduğunu açık ve net olarak ortaya koyması lazım. Elbette bir sinyal verecek fakat siyaset faizi asli misyonunu inşa eder ve münasebetiyle da hakikat sinyali verip transfer düzeneğini gerçek çalıştırması gerekir.
YABANCI MUHTAÇLIĞIMIZI BİLİP KAİDELER ÖNE SÜRÜYOR
Faiz arttığında dış kaynak gelecek mi ve dolar düşecek mi? Mehmet Şimşek’ten de bu bekleniyordu, mümkün olacak mı?
Çok güç bir durumdayız. Biz aldığımız tedbirlerle, uyguladığımız siyasetlerle yabancıları piyasadan kovduk ve onun sonucunda da şu anda bir bedel ödüyoruz. Maalesef iki ucu pis bir değnek bu. Ülkü olan şu; bizim bir enflasyon problemimiz var. Merkez Bankası’nın misyonu fiyat istikrarını sağlamak. Münasebetiyle belirli bir vadede kabul edilebilir bir fiyat istikrarı manasına gelen enflasyon amacına götürecek politikayı ben uygulayacağım. Burada faizi arttırması gerekiyorsa da arttıracağım. Faiz artırımımın ana nedeni benim enflasyonla gayretim lakin bunun bir sonucu var. Sonucu da bu faiz artırımından ötürü yabancı sermaye Türkiye’ye gelecek. Gelen yabancı sermaye elbette sıcak para olacak. Şu anda benim 1 sente bile gereksinimim var. O nedenle yabancı şunu hesaplıyor. Gelirim lakin evvel kur muhakkak bir yere gelsin. Sonra bu parayla ben şu faizden yatırım yapmam diyor. En azından bunu benim kara dönüştürebilmem için faizlerin şu düzeye gelmesi lazım, o düzeyin altında da gelmem diyor. Şu anda sorunuzun yanıtı şu. Yabancının ülkeye sıcak para getirip onu satıp Türk varlıklarına yatırım yapabilmesi için bir faiz gayesi var. Bir de sattığı dövizin karşılığında elde edeceği döviz var ve ondan sonra da sizden istediği şey kurda istikrar. Biraz daha geriye dönük çıktığın vakit daha düşükten de satıp çıkabileyim diyor. Bu talepleri karşılamak o kadar kolay değil.
Merkez bankamız artık bağımsız mı?
Kamuoyuna yansıyan bilgilere nazaran Mehmet Beyefendi, Sayın Cumhurbaşkanı’ndan faiz oranlarının yüzde 25’e kadar yükseltilmesi konusunda müsaade aldı. Bu cümle bile bir felaket. Kapalı kapılar gerisinde elbette siyasetçiyle, siyaset kurumu ile Merkez Bankası bağımsız kurumların otoriteleri, yetkilileri otururlar, konuşurlar. Bunun kamuoyuna arzı öteki türlü olur. İtimadı arttırıcı istikamette olması lazım. Şayet müsaade çerçevesinde süreç yapılacaksa, süreç zati baştan meyyit doğmuş demektir. Kurumlar elbette konuşur ve konuşmalıdır lakin TCMB lideri ve yöneticilerinin ağzından piyasa bunu duymak ister ve duymalıdır. Yanlışsız olan bu lakin maalesef bence iş baştan eksi birle başladı diyeyim. Şayet doğruysa doğal, bakanın da burada günahını almış olmayayım.
BAŞKAN VE PPK GÜÇ BİR DURUMLA KARŞI KARŞIYA
Kavcıoğlu, BDDK Lideri iken regülasyonlarda hafifleme bekliyor musunuz?
Kurumlar ortasında uyum son derece kıymetli. Ekonomiyi yönetmek için birtakım araçlar var. Bu araçlardan bir tanesi faiz. Bu TCMB’nin yetkisinde. Oburu, kur siyaseti kimin yetkisinde? TCMB’nin yetkisinde. Düzenleyici önlemler BDDK’nın yetkisinde. Artık finansal istikrarla fiyat istikrarı her vakit birebir istikamette gitmez, gitmedi de. Bundan sonra da gitmeyebilir, gitmeyecektir de. Münasebetiyle kurumlar ortasındaki uyum o denli sağlanmalı ki finansal istikrar örneğin faizi artırımını öngörürken tahminen fiyat istikrarı faiz düşürmesini öngörebilir. Yahut da tam karşıtı. Öbür bir iktisat politik aracı elbette faizler, teşvikler… Bunlar da Hazine’nin elinde. Hasebiyle bütün bunların azamî faydayı sağlayabilmesi için koordine edilmesi gerekiyor. Şu anda BDDK’nın başına gelen kişi karşı karşıya olduğumuz problemlerin müsebbibi. Mehmet Beyefendi bu akıl dışılığı ortadan kaldırmak için evvel bu akıl dışılığa sebep olanlardan hesap sormalıydı. Açık ve net olarak maliyetini ortaya koymalıydı. Yani bu ortamda bu hesap da sorulamaz fakat en azından resmi ortaya koymalıydı. O denli bir fotoğraf ortada yok. Hasebiyle PPK ve Merkez Bankası Lideri sıkıntı bir durumla karşı karşıya.
BEN LİDER OLSAYDIM ÜLKE BU NOKTAYA GELMEZDİ
Siz Merkez Bankası Lideri olsanız ne yapardınız? Enflasyon-faiz ve kurda dengeyi nerede sağlardınız?
Ben Merkez Bankası Lideri olsaydım ülke her şeyden evvel bu noktaya gelmezdi. Evvel doğruyu yapardım. Şayet yaptırmıyorlarsa da istifa eder, millete şikayet ederdim. Beni diğer şeylerle suçlarlar, mahpusa atarlar mıydı? Atabilirlerdi. O da başka bir şey lakin şu anda gelinen noktada bütün kurumların iş birliği yapıp finansal istikrar, kamu maliyesi, fiyat istikrarı, sermaye piyasasının düzenlenmesi vs. bir optimum nokta bulunması gerekir. Hasebiyle para siyaseti son derece değerli. Sonuncu olarak Merkez Bankası’nın yapacağı, yaptığı iş siyasetçiye vakit kazandırmaktır. Tahlil siyaset kurumunda ve maliye politikasındadır. Oraya odaklanmak lazım. Merkez Bankası da bu ortamı hazırlar. Münasebetiyle fiyat istikrarını sağlamaya odaklanmalı. Onun dışında da öteki bir şeye odaklanmamalı. Fiyat istikrarını sağladığı sürece devletin genel iktisat siyasetini elinden geldiği kadar desteklemelidir, takviye olmalıdır.
patronlardunyasi.com
