İş dünyasından 24 STK, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve 7 bakanın katıldığı 2023 Yılı 2. Yarıyıl İktisat ve İstişare Toplantısı, dün Ankara’da gerçekleştirildi. Yaklaşık 4 saat süren toplantıda yer alan bakanlar Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ve Ticaret Bakanı Ömer Bolat oldu. İş dünyası temsilcisi STK’lardan ise TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, DEİK Lideri Nail Olpak, TİM Lideri Mustafa Gültepe, TESK Lideri Bendevi Palandöken, TÜSİAD Lideri Orhan Turan, MÜSİAD Lideri Mahmut Asmalı, ASKON Lideri Orhan Aydın, TÜRSAB Lideri Firuz Bağlıkaya, TÜMSİAD Lideri Yaşar Doğan, TMB Lideri Erdal Eren, UND Lideri Çetin Nuhoğlu, İTO Lideri Şekib Avdagiç, İSO Lideri Erdal Bahçıvan, ATO Lideri Gürsel Baran, ASO Lideri Seyit Ardıç, MESİAD Lideri Gürbüz Oruç, İGİAD Lideri Ayhan Karahan, TAMPF Lideri Hüseyin Altaş, BMD Lideri Sinan Öncel, PERDER Lideri Faruk Güzeldere, GPD Lideri Alp Lider Özpamukçu, TÜRES Lideri Ramazan Bingöl, KONUTDER Lideri Ramadan Kumova ve ETİD Lideri Emre Ekmekçi olmak üzere 24 isim katıldı.
ARA ELEMAN KONUSU BİRİNCİ SIRADA
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran yaklaşık 4,5 saat süren toplantıda her bir STK temsilcisi sektörel problemler ile ilgili 5’er dakikalık sunum yaptı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in erken ayrılmak zorunda kaldığı toplantıda en fazla gündeme gelen iki bahisler finansman ve orta eleman derdi oldu.
MEHMET ŞİMŞEK: FİNANSMANA ERİŞİM 1,5-2 AYA KADAR DÜZELECEK
Şimşek’in konuşmasında finansman kasvetinin düzenlemelerden kaynaklı sıkıntılar nedeni ile yaşandığını ve onların aşılması ile 1,5-2 ay içinde giderileceğini söylediği belirtilirken öne çıkan öteki başlıklar şöyle sıralandı:
“3 yıllık makro istikrar periyoduna geçiş devrindeyiz. Para siyasetini fonksiyonel hale getiriyoruz. Sistemin işlemesi için normalleşmemiz gerekiyor ve onu sağlamaya çalışıyoruz. Piyasa gerçekleri ile enflasyonun çıpalanması için Merkez Bankası’nın eforu var. Finansmana erişim 1,5-2 ay içinde rahatlayacak. Zelzelenin iktisada yükü çok yüksek. Ulusal gelirin yüzde 4’üne yakın bir ek harcama gerekiyor ve bu 2024-2025 yılında da devam edecek. Islahatlar vakit alır, çabucak sonuç vermez. İhracata yönelik yatırım ve üretimi önceliklendiriyoruz. Cari açığın makul bir seviyeye çekilmesini amaçlıyoruz.
Merkez Bankası ortaya gerçekçi gayeler koydu, biz beklentileri hakikat siyasetler ile şekillendireceğiz. Maksadımız daha çok üretim, ihracat ve istihdam. Enflasyon kolaycı yollar ile inmez. 2,5-3 yıla muhtaçlık var. Rekabet gücünü artıracak önlemler önceliğimiz olacak.” Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da orta ve yüksek teknoloji eserlerinin üretimine öncelik vereceklerini ve bunlara teşvik verdiklerini lisana getirdi. Öte yandan sanayi alanları sorunu olduğunu lisana getiren Kacır, Türkiye’nin yüz ölçümünün yüzde 1,35’inin sanayi alanı iken bu oranın Almanya’da yüzde 2,5 olduğunu söyledi.
HARCAMA ÖNLEMLERİ ALINMALI
Toplantının akabinde açıklama yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, toplumun her kısmında vergi ıslahatı beklentisi olduğunu söyledi. Yılmaz, “Siyasi istikrar olmadan iktisatta istikrar olmuyor, öngörülebilirliğin artması toplantıda değerli unsurlardan biriydi. Gerçek siyasetler izlenmesi gerektiği konusunda anlayış birliği var. Gayemiz istikrarla büyüme” dedi. Yılmaz, bütçe harcamalarıyla ilgili “Konut arzının artırılması, konut maliyetlerinin düşürülmesi noktasında değerli katkılar söz edildi. Bütçede disiplini sağlarken bütçedeki zelzele başta olmak üzere artan harcamaları bütçe açığını aşikâr seviyenin üzerine çıkarmaması açısından yaptığımız çalışmalar var. Bununla ilgili gelir önlemleri aldık, harcama önlemleri de alınmalı” diye konuştu. Yılmaz, toplantıda endüstrinin arazi probleminin da gündeme geldiğini bildirerek, bu mevzuda memleketler arası kimi mukayeselerle, etrafa, tarıma başka konulara da dikkat ederek, endüstrinin muhtaçlık duyduğu araziyi uygun maliyetlerle sağlama noktasında bir çalışmanın lisana getirildiğini tabir etti. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansa erişiminin de gündeme getirildiğini aktaran Yılmaz, “Para siyasetimiz çerçevesinde atılan kimi adımlar var biliyorsunuz. Kredilerde miktarsal sıkılaştırma uygulamaları yapılıyor. Fakat bu toplantıda da söz edildiği üzere, ihracat, yatırım ve üretim bahisleri istisna kılınmış durumda bu sıkılaştırmada. Çok birtakım tüketim noktalarında yahut büyüme ile çok ilgili olmayan noktalarda miktarsal sıkılaştırma yapılırken, ihracatımızı, yatırımımızı, üretimimizi artıracak bahislerde daha esnek bir tavır olduğunu söz edebilirim” halinde konuştu.
İŞ DÜNYASI TOPLANTIDAN ŞAD AYRILDI
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında gerçekleştirilen 2023 Yılı 2. Yarıyıl İktisat ve İstişare Toplantısı’na ait, STK Liderlerin değerlendirmeleri şöyle:
BMD LİDERİ SİNAN ÖNCEL: Birinci sefer bu türlü bir toplantı oldu. Çok verimli, hoş ve yararlı bir toplantı idi. 24 STK lideri dallarında yaşanan meseleleri lisana getirdi. Biz dernek olarak fahiş kira artışlarını lisana getirdik ve bununla ilgili tahlil teklifimizi paylaştık. Talep daralmasının önüne geçmek için enflasyonla çaba kapsamında kampanya teklifimizi lisana getirdik. Nakit alışverişte 2016’da konan 7 bin TL’lik üst hududun güncellenmesi gerektiğini söyledik. Gelir vergisi baremlerinin güncellenmesi ve işçinin vergiden istisna yemek bedellerinin güncellenmesi gerektiğini söyledik. İstişare manasında çok üst seviye bir toplantı oldu.
TÜRES LİDERİ RAMAZAN BİNGÖL: İlk sefer bu kadar verimli bir toplantı oldu. Umuyoruz ki devamı da gelecek. Çok verimli geçti. Herkes kendi açısından kesiminde yapılması gerekenleri anlattı. Biz de et fiyatlarının düşmesi için besin şurasının etkin olması ve hayvancılığın da küçükbaşa dönmesi gerektiğini söyledik. Bizim topraklarımız buna daha uygun. Büyükbaşa nazaran ot yetişmiyor. KDV ile ilgili alış-satış ortasındaki 8 puanlık farkı anlattık. Kıdem tazminatlarını konuştuk. Enflasyonu tetikleyen bölümlerin başında restoran lokanta ve besin geliyor. Biz tazminatları menüye yansıtıyoruz. Onu da takip ettiklerini söylediler. Besin israfı ile ilgili ülke genelinde kampanya konusunu lisana getirdik. Çok verimli geçti. Makul aralıklarla toplantının yapılacağını belirttiler.
TAMPF LİDERİ HÜSEYİN ALTAŞ: Toplantı, çok verimli ve hoş geçti. Herkes 5-10’ar dakika sektörel problemlerini lisana getirdi. Lakin temel bahis fiyat istikrarı nasıl sağlanacak, enflasyon ile gayret ve Türk iktisadında diyalog ve işbirliği idi. Nitelikli işgücü, üretim ve ihracatın teşviki bahisleri konuşuldu. Biz de konuşmamızda perakendeciler olarak günah keçisi olmamamız gerektiğini anlattık. Enflasyon yalnızca bizden değil üretici lojistik ve tüketici kaynaklı birebir vakitte. Hatta tüketicinin fiyat artacak beklentisinin enflasyonu asıl artıran öge olduğunu bu bahiste bilinçlendirilmeleri gerektiğini söyledik. Tüm kesimler bir ortada kıymetlendirilmesi için perakende dalı hakkındaki düzenlemelerde bizden de görüş alınması gerektiğini talep ettik. Nitelikli işgücünde kurslar ve meslek yüksekokullarının açılmasını talep ettik. Esnek çalışma konusunun gündeme gelmesi ve vergide adalet talep ettik. Çok verimli bir toplantı idi. Umuyoruz ülke için iyi olur ve söylenenler de yapılır.
GPD LİDERİ ALP LİDER ÖZPAMUKÇU: Çok kıymetli bir toplantı idi uyum açısından. Kendilerine çok teşekkür ediyoruz. İktisat uyumundaki bakanlarımız ile bir ortaya geldik. Tüm üst STK’lar mevzularını tabir etti. Onlar da son derece olumlu bir biçimde notlarını aldılar ve bizleri aydınlattılar. Değerli bir tertip oldu. Enflasyon ile çaba noktasında neler yapılabileceği konusunda bir toplantı idi. Biz de besin perakendecileri olarak elimizi taşın altına koyacağımızı her türlü dayanağı vereceğimizi tabir ettik.
TÜRSAB LİDERİ FİRUZ BAĞLIKAYA: Çok yararlı ve samimi bir toplantı idi. Hizmet kesimindeki tüketici hakları düzenlemesinin öbür dallardan başka yapılması gerektiğini, genel geçer tüketici hakkı kurallarının turizm dalında zahmet yarattığını ilettik. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kredi kartıyla yurtdışı turizm harcamalarındaki taksitlendirmeyi kaldırmasının anlaşılır olduğunu lakin Kıbrıs’ın bundan muaf olması gerektiğini söyledik. Mesken kiralamalarının önemli düşünceler yaratıyor. Türkiye’ye gelen turist sayısı artıyor lakin otellerde doluluklar düşük kalıyor. Günlük konut kiralamalarının bir formda denetim ve kayıt altına alınmasına gerektiğini de belirttik. Turistik maksatlı kiralanan konutların belgelenmesi ve seyahat acenteleri vasıtasıyla turistlerin hizmetine sunulması istikametindeki talebimizi de ilettik. Böylelikle vergilendirmesi ve denetimi kolaylaşır.
ATO LİDERİ GÜRSEL BARAN: Kesimin sıkıntılarını konuşarak, tahlille ilgili görüş alışverişi yapma imkanı yakaladık. Toplantıda, markalaşmakla ilgili dayanaklar verilmesini talep ettik ve bu teklifimiz kabul edildi. Bizim üreticimizin artık yurt dışındaki markalara hizmet etmek yerine kendi markalarımızı oluşturarak kendimize hizmet etmek ve kendi karlılığımızı katma kıymetimizi artırmakla ilgili teşebbüslerde bulunacağız. Hükümetimizin üyeleri bu teşebbüslere dayanak ve teşvik vereceklerini söylediler. Mesela, dokumacılık alanında dünyadaki en değerli markalardan birinin üretimini Ankara’da yapıyoruz. Bir eseri 18 Euro’ya mal ediyor, 20 Euro’ya satıyor ve ‘Çok hoş para kazandık.’ diyoruz. Halbuki o eseri gönderdikten sonra 100 Euro’ya geri alıyoruz. İşte marka budur. Markalaşmanın gücü budur. Biz de eserlerimizi bu hale getirmekle ilgili bir uğraşın içerisinde olacağız. Her alanda olduğu üzere dokumacılık ve sanayi alanında da markalaşmaya gereksinimimiz var. Bugünkü toplantıdan çıkan sonuç şudur ki hükümetimiz dokuma ve sanayi alanında markalaşmamız için önümüzdeki devirde dayanak verecek. Bu markalaşmayla ülke iktisadına kıymetli oranda katkı sağlayacağımıza yürekten inanıyorum.
TESK LİDERİ BENDEVİ PALANDÖKEN: Esnaf ve zanaatkar ile tüm çalışanların haklarının karşılanması, sıkıntılarının giderilmesiyle ilgili değerlendirmeler yapıldı. Yüksek enflasyonun düşürülmesiyle ilgili alınacak önlemler ve finansmana ulaşımdaki zorlukların giderilmesiyle ilgili sıkıntılar, yeniden tıpkı biçimde haksız rekabetle ilgili yapılacak düzenlemeler toplantının en değerli unsurlarındandı. Burada asıl emel piyasalara bir inanç verilmesiydi. Kalıcı önlemlerin alınması, gerekli yaptırımların yapılması, gerekirse muhakkak tüketim malları üzerinde fiyatların korunması kuralıyla, tüketicinin korunmasında stokçuluğun önlenmesiyle ilgili taleplerimizi de anlattık.
