MELTEM GÜNAY
İTÜ Meteoroloji ve Afet İdare Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, daima söylenen ‘iklim değişikliği’ telaffuzlarına reaksiyonlu. ‘Biz her şeyi hakikat yapıyoruz da bir buna kaldık’ diyen Prof. Dr. Kadıoğlu, “Derenin içine konut yapıyorsun, dere yataklarını kapatıyorsun, köprü yapman gereken yere küçük bir kutu koyuyorsun sonra iklim değişti çok yağdı diyorsun. Bu telaffuzlar bizi çözümsüzlüğe getiriyor. Sorunun köküne inmek gerekiyor. Neden çok net çarpık yapılaşma” dedi.
SADECE TÜRKİYE’DE Mİ İKLİM DEĞİŞTİ?
Prof. Dr. Kadıoğlu’nun sorduğu en değerli soru iklimin yalnızca Türkiye’de mi değiştiği. ‘Her yağmurun sel olduğu diğer bir ülke daha var mı’ diyen Prof. Dr. Kadıoğlu, “Biz bu sorunumu çözmek istiyoruz yoksa topu taca mı atıyoruz. Sorunun kökünde çarpık yapılaşma dere yatakları işgali var. Dere yataklarına sıfır, taban katlı binalar, hakikat yapılmayan köprüler, yollar var. Bunların gerçek projelendirilmemesi, planlanmaması var. Bu kadar kolay. Türkiye neden bunlarla karşı karşıya kalıyor bunu sorgulamak lazım. Yoksa daima bir ağızdan iklim değişikliği diye ağlayalım. Çarpık yapılaşmayı, yanlış imarı paka çıkaralım pekala o vakit sorunu nasıl çözeceğiz” diye konuştu. İklim değişikliği telaffuzlarının popülist yaklaşımları olduğunun altını çizen Prof. Dr. Kadıoğlu, “Yüksek riski, tehlikeli görmeyelim sonra kabahati yağmura atalım. Bu nasıl bir bilimsel yaklaşım. O çarpık yapılaşmada, dere yatağına mesken yapanı, satanı, alanı, ruhsat vereni, göz yumanı hatasız yalnızca iklim değişikliği hatalı. Koca bir pastayı yiyeceksiz karnın ağrımayacak. Var mı bu türlü bir dünya” diye konuştu.
TOPU TACA ATIYORLAR
Beklenenin üzerinde yağmur açıklamalarını da eleştiren Prof. Dr. Kadıoğlu kelamlarını şöyle tamamladı; “Bir kent, bir yol, bir köprü 500 yılda yağabilecek en yüksek yağışa nazaran yapılması gerekiyor. Sen buna nazaran yapmıyorsun sonra yağmura hatası atıyorsun. Ezbere bir dünya yok bunlar büsbütün laf-ı güzaf. Dere yataklarını boşalttın mı, köprüleri yolları buna nazaran yaptın mı. Yok. Lakin sonra otur ağla. Topu taca atmak ağlayıp durmak sorunu çözmüyor. Öz tenkit yapmak, sorunun köküne inmek üzere bir niyet olmadığını gösteriyor ve her yağmur sel oluyor. “
DOĞA VERDİKLERİNİN DAHA BİRİNCİ TAKSİDİNİ GERİ ALIYOR
Doğanın kendine yapılanların bedelini aldığını söyleyen Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız da, “Çarpık kentleşme, betonlaşma, imar planlarının, arazi planlamasının kentin içerisinden geçen sulara ırmaklara uygun olarak yapılmamasının sonuçlarını yaşıyoruz. Siz bir plan yaparken tabiatın sahibi üzere her santimetrekareye beton dikme hakkına sahip değilsiniz. Tabiat kendi istikrarını arıyor, insanoğlunun kendisinden aldığını geri alıyor hatta bunlar daha birinci taksitler” dedi.
HER İLİMİZ İÇİN TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR
Sel baskınlarının artık her vilayetimizde görülen ve görülebilecek bir durum olduğuna vurgu yapan Yıldız, “Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün istatistiklerine nazaran son on yılda haziran aylarında 500’e yakın taşkın ve sel yaşandı. İstatistikler bize siz bundan sonra giderek artan bir riskle karşı karşıyasınız diyor. Bu riskin ismi ani, şiddetli kısa vadeli bölgesel yağışlar. Karadeniz üzere derelerin çok süratli ve eğimli olduğu yerlerde derelerin etraflarını ve taşkın yataklarını boşaltmak zorundayız. Dereyi denetim altına almak kısmı tahlildir, derenin taşkın yataklarını dereye geri bırakmak zorundayız. Bakın Bartın’da 2021-2022-2023 yıllarında, 500 senede bir gelen gelmesi beklenen debilerin çabucak hemen birebiri üç senede geldi. “ diye konuştu.
Bir çok büyük ilimiz için tehlike çanlarının çaldığını kaydeden Yıldız, “Ankara’da ilin içinden geçen bir çok dere var ya üzerleri kapatılmış ya kısıtlanmış. Ankara’nın içerisinden geçen derelerin havzalarına düşen ani ve şiddetli yağışın yaklaşık 200 bin kişiyi etkileyebileceği raporlarda yer alıyor. İstanbul’da da çok sayıda dere yatağı var. Birtakım bölgelerde tedbir alınıyor lakin bu yağışların nereye ne vakit düşeceğini bilmiyoruz ki. Biz risk için meçhul iddiası tahlili yapıyoruz. Yağışların çeşitli yerlerde farklı biçimlerde yağması İstanbul için de risk oluşturuyor. “ dedi.
Derelerin islah edilmesinin değerini vurgulayan Yıldız, “Mevcut dere yataklarının ıslah edilmesinin yanı sıra etrafının boşaltılması gerekiyor. Tekrar dere yataklarındaki birikintilerin temizlenmesi, kesiti daraltan yerlerin kaldırılması gerekiyor. Köprü ayakları ve menfezler tekrar gözden geçirilmeli. Yeni olağanlara nazaran gözden geçirilmeli. Bilhassa Karadeniz’de derelerin denize çıkış noktaları kesinlikle temizlenmeli, taşkın geldiğinde o taşkının denize ulaşmasını engelleyecek her şey ortadan kaldırılmalı. Dere içindeki bitkiler temizlenmeli” diye sıraladı.
PLAN YAPIP SINIFTA KALIYORUZ
Ama Yıldız’ın en çok dikkat çektiği mevzu ise bu sorunların kimin sorumluluk alanında olduğu tartışmalarının çözülememesi. Yapılması gerekenin bir plan yapılması ve bunun çabucak uygulanması olduğuna dikkat çeken Yıldız, “Su Yasası’nın çıkarılması ve şu anda kurulmaya çalışılan altyapının yasal çerçeveye kavuşturulması kaide. Kurumlar ortasındaki uyum eksikliğini gidermemiz gerekiyor. Taşkın Aksiyon İdare Planı var, Vilayet Afet Risk İdare Planı var. Türkiye plan yapıyor fakat uygulamada sınıfta kalıyor. “ diye konuştu.
patronlardunyasi.com
