İş dünyasında finansmana erişememenin faturası her geçen gün büyüyor. Ticari kredilere erişimin seçim sonrası rahatlayacağı ümidini taşıyan piyasada, ‘parasızlık’ sıkıntısının hala devam ediyor olması gerilimi artıyor.
Ekonomim’den Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran, işletme sermayesi kredisinden ümidi uygunca kesen gerçek bölüm temsilcileri, buna rağmen makine, araç ve yer tahsisi üzere kritik mevzularda dahi kredi kullandırılmamasının olumsuz sonuçları olacağı kaygısını taşıyor. Gerçek kesimin bir öteki kaygısı de kamuda oluşan yüksek borçlanma gereksiniminin ise özel kesimin kullanabileceği kaynakları sınırlaması. Bu noktada ‘sınırlı kaynağın’ üretici ve ihracatçıya aktarılarak müspet ayrımcılık yapılması gerektiğini savunan iş dünyası temsilcileri, fakat bu biçimde tüketimle değil ihracatla büyümenin mümkün olabileceğine işaret ediyor.
HİSARCIKLIOĞLU VE AVDAGİÇ UYARDI
İşletme sermayeleri son 2 yılda erozyona uğrayan pek çok işletme finansmana erişim problemlerinin seçim sonrası yeni kabinenin şekillenmesinin akabinde çözüleceği inancını taşıyordu. Buna rağmen ticari kredilerde sorun devam ediyor. O denli ki bankacılık dalında ticari kredilerdeki yıllık büyüme haziran sonunda yüzde 15’in altına inerken, özel bankalarda yüzde 5’i aşan oranda daraldı. Geçen hafta konuk olduğu Ankara Sanayi Odası meclis toplantısında tasalarını lisana getiren TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, EYT düzenlemesi, sarsıntı, kur muhafazalı mevduat ve başka yükler nedeniyle ek bütçe hazırlandığını ve yüksek kamu borçlanması öngörüldüğünü hatırlatarak, “Tüm bunlar ekonomik aktivitede ve büyümede bir ölçü yavaşlamaya yol açabilecektir. Artan kamu borçlanması özel bölüme gidecek kredi hacmini daraltabilecektir. Enflasyondaki gerileme beklendiği ölçüde gerçekleşemeyebilecektir” tabirlerini kullanmıştı.
İTO Lideri Şekib Avdagiç de geçen hafta yapılan meclis toplantısında, mali sıkılaştırmanın üretim bantlarını yavaşlatmaması gerektiğini vurgulamıştı. Avdagiç, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın da konuk olduğu toplantıda “Politika faizi düzeyi, üretim ve ticarete yönelik bir dizi önlemle desteklenmeli. Merkez Bankası’nın kararlarının; öngörülebilir, kolay anlaşılır ve eşgüdümlü bir siyaset seti ile desteklenmesini ve böylelikle gerçek dalın önünün açılmasını talep etmekteyiz. Sağlıklı işleyen bir kredi sistemi; üretimin, istihdamın ve ihracatın olmazsa olmazıdır. Kredi düzeneğindeki bozulma, yalnızca finansman gereksinimi bulunan işletmeleri etkilemekle kalmaz, domino tesiriyle piyasanın tüm işleyişini sekteye uğratır” ihtarında bulunmuştu.
“ARZ KISILIP ENFLASYON TETİKLENEBİLİR”
Finansman sıkıntısına ait değerlendirmelerde bulunan iş dünyası temsilcileri Hisarcıklıoğlu ve Avdagiç ile tıpkı tasaları taşıyor ve ihtarlarda bulunuyor. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Ali Bahar, seçimden sonra kredi musluklarının açılmasını beklediklerini, lakin bunun gerçekleşmediğini, özel bankalarla yapılan toplantılarda da kredi musluklarını kapalı tutmaya devam edecekleri sinyalini aldıklarını kaydetti. Bir an evvel krediye erişimin sağlanması gerektiğini savunan Bahar, finansman musluklarının geçmiş periyotlardan farklı olarak tüketim değil; ihracat, üretim ve istihdam odaklı açılmasını istediklerini belirtti. Bahar, muslukların kapalı kalması durumunda arzın kısılacağını ve enflasyonun tetikleneceğini, çarkların durmaması ismine bir an evvel tedbir alınması gerektiğini savundu.
“KAYNAK, İHRACATA VE VERİMLİLİĞE AKMALI”
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da ‘sınırlı kaynağın’ ihracat ve endüstride verimlilik çerçevesinde kullandırılmasının değerine dikkat çekti. Eroğlu, “Enflasyonla gayret edilmesi gerektiği noktasında hepimiz hemfikiriz. Lakin büyümemizi de sürdürmemiz gerekiyor. Bizim üzere gelişmekte olan ülkeler büyümezse şirket kapanmaları, iflaslar yaşanabilir. Kredi musluklarını tüketim yerine ihracata yönelik yatırımlara açmalıyız. Hem firmaların batmasını önlemek hem de hakikat büyüme için ihracata müspet ayrımcılık yapılması gerekiyor” dedi. Eroğlu, yapılması gereken öteki iki değerli mevzuyu ise yüksek teknolojili eser üretimi ve endüstride verimlilik olduğunu belirterek, “İç tüketimi daraltmak yanlışsız. Lakin enflasyonla çabaya halel getirmemek için yapmamız gereken ihracatı, yüksek teknolojili üretimi ve endüstride verimliliği desteklemek ve kredileri bu kapsamda vermek…” şeklinde konuştu.
MAKİNE ALIMINI ENGELLEMENİN NE YARARI VAR?
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, ticari kredilerde işletme sermayesi olarak kullandırılan kredilerin kamu bankalarınca hudutlu verildiğini, özel bankalarda ise hiç verilmediğini hatırlatarak, “Maliyetler yükselmesine karşın bankalara uygulanan regülasyonlar sebebiyle işletmeler krediye ulaşamıyor. Burada temel sorun işletmeler makine yatırımı yapmak istediklerinde de bu kredilere ulaşamıyorlar. İşletme sermayesine yönelik krediyi geçtik, nakit olarak verilecek krediler kapansın lakin bilançosu düzgün olan şirketlerin dahi faaliyetlerini sürdürmek için gereksinim duydukları kimi kredi tiplerine ulaşamıyor olması çok büyük bir sıkıntı” diye konuştu. Bu tıp kredileri farklı kıymetlendirmek gerektiğine işaret eden Önel, “Çünkü bu işletmelerin birçok üretim yapıyor, ihracat yapıyor, istihdam yaratıyor. Bunların aksaması büyük sorun yaratır. Kapasite artıracak bir makine için TL kredisi kullanmanın ne ziyanı olabilir?” diyerek acil tahlil davetinde bulundu.
“FİNANSMANA ERİŞİMİ KOLAYLAŞTIRACAK ORTAM HALA YOK”
Denizli Sanayi Odası (DSO) Lideri Selim Kasapoğlu, bölge sanayicisi ve ihracatçısı olarak finansmana erişimde yaşanan dertlerin işlerini zorlaştırdığını söyledi. Denizli Sanayi Odası’nın OYAK Yatırım iş birliği ile düzenlediği “2023 İkinci Çeyrek Ekonomik Datalar ve Beklentiler” toplantısının açılışında konuşan Kasapoğlu, “Bugün uygulanan siyasetlerle Türk iktisadının dünya pazarlarında rekabet etmesi epeyce sıkıntı görünüyor. Endüstrinin girdi maliyetleri hala yüksek. Bunları döviz bazına vurduğunuzda ülke iktisadı rekabet etmekte zorlanıyor. Bizim burada endüstriciler, ihracatçılar olarak daima lisana getirdiğimiz girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve Türk endüstrisinin memleketler arası pazarda eski rekabet gücüne dönebilmesi. Bunun yanında endüstriciler finansmana erişimde önemli meşakkatler yaşıyorlar. Yeni periyotta yeni siyasetlerin oluşacağının sinyali verilmesine karşın hala finansmana erişimi kolaylaştırıcı bir ortam yok. Endüstrici artan maliyetlere karşın finansmana ulaşmada zorluklar yaşıyor” ifadelerini kullandı.
patronlardunyasi.com
