Çalışma hayatı, endüstrileşme, altyapı, ulaşım ve nüfus yoğunluğu üzere birçok yükü sırtlayan, Türkiye’nin kalkınmasında değerli rol üstlenen İstanbul ; Türkiye’nin en rekabetçi kenti olmaya devam ederken, Konya, bu alandaki gücünü artırdı.
İstanbul Üniversitesi (İÜ) Kent Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından dördüncüsü hazırlanan ve 2021-2022 periyodu bilgilerinin kullanıldığı Vilayetler Ortası Rekabet Endeksi açıklandı.
Bir ana endeks ve 15 alt endeks (demografik, altyapı, ulaşım, sıhhat, eğitim, toplumsal hayat, makroekonomi, dış ticaret-sanayi, finansal piyasalar, turizm, tarım, inovasyon, girişimcilik, yükseköğretim, teknolojik altyapı) kapsamında toplam 245 gösterge kullanılarak yapılan hesaplamalara nazaran, Türkiye’nin en rekabetçi ili 74,05 endeks skoru ile İstanbul oldu.
İstanbul’u, 46,1 puanla Ankara ve 42,8 ile İzmir takip etti. Türkiye’nin en rekabetçi 3 kentinin, başka raporlarda olduğu üzere sıralamalarını bu araştırmada da koruduğu gözlendi.
Rekabet sıralamasında birinci 10’da yer alan öbür kentler; Antalya, Bursa, Kocaeli, Eskişehir, Konya, Muğla ve Adana olarak belirlendi. Adana 11’incilikten 10’unculuğa, Bursa 6’ncılıktan 5’inciliğe, Konya ise 10’unculuktan 8’inciliğe yükseldi. Listede Eskişehir ve Muğla gücünü korurken, Kocaeli 4’üncülükten 6’ncılığa geriledi.
EN ÇOK YÜKSELEN VİLAYET ADIYAMAN
Önceki periyotta birinci 10’da yer alan Tekirdağ 11’inci sıraya düşerken, 14 kent rekabet sıralamasındaki yerini korudu, 34 kent rekabet gücünü artırdı, 33 kentin ise rekabet gücü azaldı. Şırnak, Muş ve Hakkari ise rekabetçilik gücü en düşük vilayetler ortasında son sırada yer aldı.
Endekste rekabetçilik gücü en çok artan vilayetlerin başında, listede 12 sıra yükselen Adıyaman geldi. Adıyaman, 62’nci sıradan 54’üncü basamağa yükseldi.
Adıyaman’ı, 10’ar sıra yükselen Kahramanmaraş ve Kilis, gücünü 9 basamak artıran Sivas, 7 basamak yükseliş kaydeden Kayseri takip etti. Kelam konusu bilgilerin 2021-2022 devrini kapsadığı, araştırmanın zelzeleden evvel yapıldığı bildirildi.
100 LİRALIK VERGİNİN 45 LİRASI İSTANBUL’DA
İller Ortası Rekabet Endeksi datalarına nazaran, makroekonomi endeksinde de İstanbul birinci sırada yer aldı. İstanbul, Türkiye’deki toplam ihracatın yüzde 49’unu, toplam ithalatın yüzde 59’unu gerçekleştirdi. Megakenti, bu alanda Ankara ve Kocaeli izledi.
Türkiye’de toplanan 100 liralık verginin 45 lirası İstanbul’dan gelirken, Ankara 11 lira, İzmir ve Kocaeli ise 10 liralık vergi geliri ödedi. Bu gösterge açısından en düşük bedeli alan vilayetler Ardahan ve Bayburt olarak sıralandı.
Ülkedeki sanayi işletmelerinin yüzde 29’u İstanbul’da bulunurken, İzmir, Ankara ve Bursa endüstrinin en fazla ağırlaştığı vilayetler ortasında yer aldı. Sanayi çalışanları açısından bakıldığında İstanbul’u, Bursa ve İzmir takip etti.
EN ÇOK İHRACAT YAPAN 1000 FİRMADAN 429’U İSTANBUL’DA
Araştırmaya nazaran, Türkiye genelinde en çok ihracat yapan birinci 1.000 firmanın 429’u İstanbul’da yer alıyor. Bu firmaların ağırlaştığı öbür vilayetler ortasında İzmir, Gaziantep, Kocaeli ve Bursa bulunuyor.
Dış ticaret endeksinde İstanbul, İzmir ve Bursa, finansal piyasalar endeksinde İstanbul, Ankara ve İzmir birinci 3’te yer alıyor.
Kişi başına düşen banka mevduatı incelendiğinde birinci olan Ankara’yı, İstanbul ve Muğla izliyor. Kelam konusu göstergeye nazaran, Hakkari, son sırada bulunuyor.
ÇOCUK NÜFUS ORANINDA ŞANLIURFA, YAŞLILARDA SİNOP VE KASTAMONU ÖNE ÇIKTI
Alt endeksler ortasında yer alan demografik yapı endeksinde, İstanbul, Ankara ve Antalya birinci sıralarda yer alıyor.
Hanehalkı ortalama büyüklüğü incelendiğinde, Şırnak, Şanlıurfa, Hakkari ve Batman, bir hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı en kalabalık hanehalkının olduğu vilayetler olarak belirlendi. Ortalama hanehalkının en düşük olduğu kentlerin başında 2,57 skoruyla Çanakkale geldi.
En fazla çocuk nüfusa sahip vilayetler ortasında nüfusunun yüzde 39’u 14 yaş altı olan Şanlıurfa birinci sırada yer aldı. En az çocuk nüfusa sahip vilayet ise yüzde 14,8 ile Edirne oldu.
En yaşlı nüfusa sahip vilayetlerin başında, 65 yaş üstü sakinlerin oranı yüzde 20 olan Sinop ve Kastamonu geldi.
Okuryazar oranının en yüksek olduğu vilayet yüzde 99 ile Antalya olurken, Mardin yüzde 93 ile son sırada yer aldı.
Üniversite mezunu oranına bakıldığında ise yüzde 25 ile en yüksek orana sahip kent Ankara olurken, Ankara’yı, yüzde 22 ile İstanbul izledi. Bu alanda yüzde 10 ile son sırayı Şanlıurfa, Ağrı ve Muş paylaştı.
ULAŞIMDA İSTANBUL, EĞİTİMDE BURDUR, TARIMDA KONYA ZİRVEDE
Araştırmaya nazaran, sıhhat endeksinde İstanbul, Ankara ve Antalya birinci sırada yer alırken, 10 bin bireye düşen yatak sayısında en yüksek bedele sahip kent 53 yatakla Elazığ oldu. Elazığ’ı, 47 yatakla Bolu, Erzurum, Edirne ve Isparta takip etti. 10 bin şahsa düşen tabip sayısı Ankara’da 33, Edirne’de 30, Isparta’da ise 28 olarak kayıtlara geçti.
Zirvede yer alan vilayetler altyapı endeksinde İstanbul, Karaman ve Ankara, ulaşımda İstanbul, İzmir ve Kocaeli, eğitimde Burdur, Erzincan ve Amasya, toplumsal ömür endeksinde ise İstanbul, Ankara ve İzmir olarak sıralandı.
İlkokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu vilayetler Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır ve İstanbul oldu.
En çok konut satılan vilayetler İstanbul, Ankara ve İzmir olarak belirlenirken, tarım endeksinde Konya, Şanlıurfa ve Aydın, organik tarımda Aydın, güzel tarım uygulamalarında Şanlıurfa, Adana ve Konya öne çıktı.
TURİZMDE ANTALYA, KİŞİ BAŞINA DÜŞEN ARABA SAYISNDA ANKARA’DA ÖNE ÇIKTI
İller Ortası Rekabet Endeksi’ne nazaran, inovasyon endeksinde İstanbul, Ankara ve Bursa birinci 3’te yer alırken, AR-GE ünitesi olan firmaların yüzde 31’i İstanbul’da bulunuyor. Bu oran Ankara, Kocaeli ve Bursa’da yüzde 10 olarak gerçekleşti. 28 vilayetteki firmaların AR-GE ünitesinin bulunmadığı belirlendi.
Turizm endeksinde Antalya, İstanbul ve Muğla, girişimcilikte İstanbul, Ankara ve İzmir, yükseköğretim endeksinde Ankara, İstanbul ve Eskişehir, teknolojik altyapıda İstanbul, Ankara ve İzmir birinci sıralarda yer aldı.
Ankara, 1.000 kişi başına düşen araba sayısında 290 adetle birinci, Antalya ve Muğla ise 223’er adet ile ikinci sırada kendine yer buldu. Bu göstergenin en düşük olduğu vilayetlerin başında 8 adetle Hakkari, 10 adetle Şırnak geldi.
“DİĞER KENTLERE AKTARILMALI”
İÜ Kent Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker, araştırmaya ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2009 yılından beri yürütülen çalışmada vilayetler ortasındaki rekabetin yaklaşık 15 yıllık performans seyrinin izlenebilir hale geldiğini söyledi.
Ülkenin kalkınmasında büyük rol oynayan İstanbul, Ankara ve İzmir’in yanı sıra bölgesel seviyede rekabetçi vilayetlerin değerinin giderek arttığını vurgulayan Şeker, “Genel olarak bakıldığında, İstanbul, Ankara ve İzmir rekabetin birçok alanında öne çıkarken, nüfus yoğunluğu, değişen demografi ve ekonomik şartlar açısından yaşanan sıkıntılar nedeniyle bu kentlerin yükü öteki rekabetçi vilayetlere aktarılmalı ve daha istikrarlı bir büyüme modeliyle kalkınma süreci yönetilmeli.” dedi.
Şeker, raporun tamamına İstanbul Üniversitesi Kent Siyasetleri Merkezi’nin internet adresinden ulaşılabildiğini bildirdi.
patronlardunyasi.com
