Sıla Özçelik Yener yazdı
Türkiye’nin yıllar sonra yine milletlerarası normlarda kabul gören iktisat siyasetlerine dönüş istikametinde verdiği birinci sinyallerden bu yana yabancıların gözü günbegün yeni Türk iktisat ekibinden gelen haberlerde. 2021 yılında Naci Ağbal’ın yaptığı faiz artırımı kararının gecesinde vazifeden alınması ile adeta travmatize olmuş, para siyasetlerinin bağımsızlığı konusunda inancı kırılmış olan yabancıların başı bugün gelen yeni atama haberleri ile karıştı. Hafize Gaye Erkan’ın Merkez Bankası Lideri olarak ataması olumlu bir haber olarak karşılanırken, Kavcıoğlu’nun BDDK’nın başına getirilmesi izlenecek siyasetlerin tam manasıyla bir U-dönüşü olmayabileceği izlenimi doğurdu. Yerli ve yabancı ekonomistler Kavcıoğlu’nun iktisat ekibinin “kanadı”nda tutularak eski iktisat modelinden tam manasıyla vazgeçilmiş olmayabileceğini düşünüyor. Erkan’ın ataması ile maça 3-0 önde başlayacakken adeta 1-1 başlandığını ileri süren uzmanlar ve yabancılar 22 Haziran’ı bekliyor.
Mehmet Şimşek’in isminin birinci söylem edilmeye başladığı andan bu yana Türkiye’yi adeta yakın markaja alan yabancılar, son olarak beklenen Merkez Bankası atamasının gerçekleşmesi ile rahat bir nefes aldı. Lakin eski siyasetlerden tam manasıyla kararlı ve net bir geri dönüş olup olmayacağı konusunda kuşkular sürüyor. Bunda hem dün yapılan kimi atamaların, hem de bu hafta içi dolar kurundaki rekor günlük yükseliş sonrası gelen duraklamanın tesiri var.
Wall Street’in “Müthiş Türk Kızı” lakaplı tecrübeli yöneticisi Erkan, bugün prestijiyle Türkiye tarihinin birinci bayan Merkez Bankası Lideri oldu. Devri boyunca faiz artırımına karşı bir siyaset izleyen eski Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu ise BDDK Lideri olarak atandı. Yani şu andaki yeni iktisat siyasetine aslında taban tabana zıt bir anlayışı savunan Kavcıoğlu ile Şimşek ve Erkan artık tıpkı gemideler.
PSİKOLOJİK EŞİKLER TEKER TEKER TEST EDİLİYOR
Ortodoks iktisat siyasetlerinin göbeğinden gelen Wall Street tecrübeli bir yöneticinin Merkez’in başına geçmesi hayli sevindirici bir haber. Çünkü bu aşılması gereken birinci ruhsal eşikti. Faiz artırımı beklentisi, TL’nin kıymet kaybına müdahale edilmemesi üzere hususlar bir kenara dursun yabancı için Türkiye denildiğinde artık görmek istedikleri şey “güven ve öngörülebilirlik” ve bu manada Türkiye’nin test etmesi gereken ruhsal eşikler de bununla hudutlu değil.
BİRİNCİ EŞİK AŞILAMADI…
Son olarak dolar kurunda yaşanan tarihi günlük dorukların akabinde piyasaya tekrar müdahale edildiği ve kurun yine baskılanarak TL’deki kayıp suratının frenlendiği istikametindeki tartışmalar bu eşiklerden birinin hala aşılamadığını gösteriyor. Bu eşiklerin aşılması konusunda en ufak bir tedirginlik yaşayan yabancı nitekim de şu periyotta atılan her türlü adımdan nem kapmaya çok fakat çok müsait. Yabancı yatırımcıların inancını gerçek manada yine kazanmak da verilen kelamlı vaatlerde ısrarcı ve istikrarlı olmaya, uygulamada da baş karışıklığı yaratmadan odunsuz ve sabırlı olmaya bakıyor üzere görünüyor.
KAVCIOĞLU ATAMASI BAŞLARI KARIŞTIRDI
Son olarak Kavcıoğlu’nun MB başkanlığı vazifesinden alınıp BDDK Başkanlığı’na atanması bile yabancı basın ve ekonomistler ortasında bu tip bir “acaba” yarattı. Vazgeçildiği öne sürülen eski iktisat modelinin kaptanlığında olan Kavcıoğlu’nun hala takımın içinde yer alması eski siyasetlerin bir müddetliğine yedek kulübesine gönderilmiş olabileceğine dair bir algı yaratmışa benziyor. Problem burada Kavcıoğlu özelinde ferdî bir durum olmaktan çok dış dünyanın Türkiye’deki yeni ekonomik periyoda ait yaklaşımın ne kadar ürkek ve kırılgan olduğu ile de alakalı aslında. Çünkü iktisadın dümeninde Şimşek, Merkez’in başında da artık Erkan var. BDDK’nin alacağı kararlar Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in takdirinden geçecek. BDDK, Bakana bağlı bir kurum olduğu için de, Kavcıoğlu aslında Şimşek ile iş yapacak bir bürokrat vazifesinde olacak. Fakat 2010’lu yıllardan bu yana Türkiye’de ziyan etmiş yabancı yatırımcılar için geçmiş periyoda ait her türlü isim ve iz huzursuz edici olabiliyor.
ATAMANIN MANASINI GÖRMEK İÇİN İZLEMEYE GEÇECEKLER
Bu nedenle yapılan atılımlar ve telaffuzlarda daha keskin dönüşler beklendiğini söylemek mümkün olabilir. Kavcıoğlu atamasının akabinde yabancı ekonomist ve analistler bunu “Eski maliye siyasetlerinin büsbütün rafa kalkmadığı” halinde yorumladı. Türkiye’yi uzun yıllardır yakından takip eden Bluebay Varlık İdaresi şirketinin kıdemli analisti Timothy Ash, bu atamayı çok “tuhaf” bulduğunu ve Kavcıoğlu’nun sistemin içinde kalmasının Şimşek için işleri karıştıracağını öne sürdü.
İşverenler Dünyası’na da ayrıyeten özel görüş veren Ash, Kavcıoğlu atamasının ne manaya geldiğini görmek için beklemek gerektiğini belirtti. Kavcıoğlu’nun para siyaseti üzerinde artık tesirli olmasa da BDDK’nın makro ihtiyati siyasetlerin belirlenmesinde hala aktif bir kurum olduğuna dikkat çeken Ash, “Biraz oturup büyük resmi izlememiz gerekiyor. Seçim öncesine kıyasla olumlu gelişmeler var. Şimşek ve Erkan’ın atanmaları epey olumlu. Piyasaların ise 22 Haziran’da faiz artırımı beklediği çok açık” formunda konuştu.
KAVCIOĞLU MAKRO İHTİYATİ SİYASETLERDE TESİRLİ OLABİLİR
Para siyasetleri borçlanma faizlerini belirlerken, ekonomistlerin dikkat çektiği makro ihtiyati siyasetler finansal kesime yönelik düzenlemelerle ilgileniyor. Makro ihtiyati siyasetler genel olarak, süratli kredi büyümesi ve yükselen kaldıraç oranlarına karşı finansal sistemin dayanıklılığını artırmayı ve kredi ve varlık fiyatlarındaki çok büyümeyi sınırlamayı hedefliyor. Kavcıoğlu BDDK Lideri olarak, kredi teminat oranı ve borcun gelire oranı için üst hudut belirlenmesi, asgarî sermaye yeterlilik oranı uygulaması, kredi büyümesi yahut kaldıraç için referans pahalar belirtilmesi, borçlanma vadesi ve kaynağına nazaran değişen zarurî karşılık uygulamaları üzere araçlarda faal kelam sahibi bir bürokrat olarak süreçte yerini alacak.
2021’DE GÖNDERİLEN EKONOMİSTLER GERİ DÖNECEK Mİ?
Öte yandan İsveç merkezli yatırım şirketi SEB Group’un Gelişmekte Olan Piyasalar Stratejisti Eris Meyersson ise paylaştığı tweette 2021 yılında 100’e yakın MB eski çalışanının diğer vazifelere atandığını hatırlattı ve Erkan’ın en büyük işinin Merkez’deki çalışma ortamının tamir edilmesi olacağını belirtti. 2021 yılında Naci Ağbal’ın vazifeden alınmasının akabinde banka içindeki birçok parlak ve başarılı ekonomist diğer misyonlara atanmıştı. Erkan’ın bu yetenekleri yine kazanıp kazanmayacağı, vaktinde misyonları değiştirilen ekonomistlerin yine Merkez’e dönüp dönmeyeceği de şu anda izlenen ayrıntılar ortasında. Eski iktisat modelinin başındaki Kavcıoğlu’nun BDDK’nın başına getirilmesinin Şimşek ve Erkan’ın birbirine denk olan sinerjilerine uymayacağını sav eden birtakım uzmanlar, bu atamayı da memleketler arası basında “Erdoğanomi” olarak bilinen eski iktisat siyasetlerinin her an geri dönebileceği halinde yorumlanabileceğini öne sürüyor.
ŞİMŞEK TESİRİ TARTIŞILIYOR
Meyersson evvelki gün yayımladığı raporda ise Şimşek’in tesirinin ekonomik tabandan fazla politik yerde güçlü olmasından endişelendiklerini ve sürdürülebilir bir dezenflasyon için gerekli olan bariz iktisat siyaseti düzeltmelerini kapsamayabileceğini ileri sürdü. Raporda “Yeni iktisat grubunun tesirine ait belirsizlikler piyasaların risk almaya daha az istekli olacağı manasına gelebilir. Piyasalar TL’de daha süratli bir paha kaybını ya da yüksek faiz artırımlarına odaklanabilir” denildi.
Bloomberg’de çıkan haberde kullanılan “belki” sözü de Türk ekonomik modelindeki dönüşe hala ihtiyatla yaklaşıldığını gösterdi. Bloomberg haberinde “Erdoğan olağandışı siyasetleri “belki” sona erdirebilecek Merkez Bankası Başkanı’nı atadı” başlığı kullandı.
ÖNÜMÜZDEKİ BİRİNCİ EŞİK 22 HAZİRAN TOPLANTISI
Bu noktadan bakılırsa aşılması gereken önümüzdeki birinci ruhsal eşik 22 Haziran’daki MB toplantısı olacak üzere görünüyor. Bu toplantıdan çıkması beklenen faiz artırımının büyüklüğü ve Hafize Gaye Erkan’ın Lider sıfatı ile seçeceği en ufak bir söz dahi memleketler arası piyasalar tarafından nefesler tutularak takip edilecek.
patronlardunyasi.com
