Konut üretimindeki düşüş arz-talep istikrarının bozulmasına yol açtı. Maliyet artışı, öngörülemeyen piyasa kuralları ve arsa bulma sorunu nedeniyle müteahhitlerin yatırım iştahı azaldı. Son üç-dört yılda yaşanan yavaşlamayla biriken talep, piyasaya fiyat ve kira artışı olarak döndü. Artaş Holding İdare Konseyi Lideri Süleyman Çetinsaya, mevzu ile ilgili Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz’e konuştu.
İşte o röportaj:
Son yıllarda yeni inşaat için alınan ruhsat sayısı önemli oranda düştü. Dal, yatırım için temkinli. Üretimdeki bu sorun nasıl aşılacak?
Konut üretecek firmaların ham unsuru arsa. Bugün arsa sahiplerinin taleplerine nazaran proje yapınca ulaşılabilir fiyatlı olmuyor. Bilhassa belirtmek istiyorum, bizim lüks konut üretmek üzere bir kaygımız olmamalı. O yüzden kamunun sürece takviyesi kural. Teklifim şu; Kamu uygun maliyetli arsa üretsin ve Emlak Konut üzere ihaleye çıksın. Lakin bu modelde emel gereksinim sahibi kesim olsun. Konutların fiyatları için üst hudut belirlensin ve ‘sadece birinci konutunu alacaklara satacaksın’ desin. Özel bölüm kelam gelimi yüzde 20 üzere bir arsa bedeli ile hasılat paylaşım modelli projeler yapsın. Meskenleri de yatırımcı değil, hiç konutu olmayanlar alsın. Bu üretimi arttırmak için düzgün bir tahlil olabilir. Tabi bir de atıl duran, tahlil bekleyen konutlar da artık sisteme girmeli.
“İSTANBUL’DA ATIL KALMIŞ 100 BİN CİVARI KONUT VAR”
Atıl kalan konut sorunu nedir?
Bugün mega kent dediğimiz İstanbul’da milyonlarca kişi yaşıyor ve bu kentin çok fazla nitelikli konuta muhtaçlığı var. Zelzele en büyük gerçeğimiz ve vatandaşlarımızın sağlam yapılarda oturmasını sağlamamız gerekiyor. İstanbul’da atıl, yarım kalmış ya da türel süreçlere takılmış on binlerce konut var, varsayımımız 100 bin civarı. Bu konutları, süratli bir çalışmayla sisteme dahil edip kullanıma açmamız gerekiyor.
Devletimiz, yalnızca atıl durumda olan bu konutların yine hayata geçirilmesi için katkı sağlasa ortaya 100 bin yeni konut arzı çıkar. Bu konutlar mahkemeye gitmiş olabilir, yasal bir süreçten ötürü durmuş olabilir, yürütmeyi durdurma kararı çıkmış olabilir. Buradaki sorunu devletin çözmesi, en azından yürütmeyi durdurma kararını kaldırması gerekiyor. Bakın devlet bunu yapsın, İstanbul’da bir anda çok önemli bir konut arzı ortaya çıkmış olur.
Deprem gerçeğinden bahsettiniz. Kentsel dönüşümde istenilen düzeyde miyiz?
Devlet Seçim öncesi bir kampanya açıkladı, maliyetin yarısını karşılayarak dönüşüme dayanak vereceğini söyledi. Artık bu projenin nasıl ilerleyeceğini bekliyoruz. Özel dal cephesinde ise durum çok âlâ değil. Zira vatandaş ile baş başa kalınan süreç firmaları çok yordu. Biz bir dönüşüm projesinde 200’ü aşkın hak sahibi ile 9 yılda anlaştık. İki yıl da Inşaat toplam 11 yıl… Benim ömrüm ne kadar ki tek projeye bu kadar vakit ayırayım. Dönüşümde özel bölümün etkin olması için düzenlemeler gerek. Bir defa yürütmeyi durdurma kararları alınmamalı. Vatandaş elbette hakkını arasın, davasını açsın.
“PLAN İPTALLERİ YILLARCA GECİKME GETİRİYOR”
Eğer hak kaybı varsa giderilsin. Fakat yürütmeyi durdurma, plan iptalleri yıllarca gecikmeye neden oluyor. Yüzlerce kişinin inançlı konutta yaşama hakkı elinden alınıyor. Sağlıklı bir dönüşüm süreci için en değerli vazife ise belediyelere düşüyor. Belediye vatandaşla firma ortasında köprü vazifesi görmeli. Mesela; vatandaş tapusunu belediyeye teslim etsin, müteahhitlere değil. Uzlaşma, kontrol, plan süreçleri belediyelerce yönetilsin, firmalar işini yapsın, inançlı konut üretsin. Lakin bugün görüyoruz ki belediyelerin birçok oy telaşı ile dönüşüme aralı. ‘Seçmenimi üzemem’ diyor lakin vatandaş ölüyor… 11 vilayette bunu yaşadık. Artık oy odaklı bu yaklaşım sona ermeli. Belediye liderlerinin önceliği, riskli konutların yenilenmesi olmalı.
Üretim artmalı, dönüşüm hızlanmalı diyorsunuz. Fakat dalda bir de personel krizi yaşanıyor. Bu sorun nasıl çözülecek?
Şantiyelerde çalışacak eleman bulamıyoruz. Üniversite mezunu işsiz, masabaşı iş istiyor. Ancak bizim saha elemanına gereksinimimiz var. Üzülerek söylüyorum ki yeni mezun mühendis 15 bin lira alıyor, usta 45 bin lira. Üstelik bu fiyata karşın personel bulunamıyor. Bu sorunu aşmak için düz liseler süratlice meslek liselerine dönüşmeli. Gerekirse hepsinin bahçesine atölyeler kurup gençleri yetiştirmeliyiz. Orta eleman sıkıntısını bir an evvel çözmek için en kıymetli atak bu olur.
Yeni yatırımlar için kıymetli işbirliklerine imza attınız. Bunlardan bahseder misiniz?
İstanbul’da yeni projeler üretmek için çalışmalarımızı son hız sürdürüyoruz. Bu kapsamda değerli muahedeler yaptık. Şöyle özetleyebilirim:
“ASIL GEREKSİNİM KONUT”
İstanbul’un endüstriden dönüşümüne en uygun örneklerden birisi Ayazağa’daki Vadistanbul projemiz. Buranın bir hayat merkezi, bir buluşma noktası haline gelmesini hedefledik. Bugün geldiğimiz noktada bunun gerçekleştiğini ve Vadsitanbul’un kentin yeni sembolü olduğunu görmek bize memnunluk veriyor. Alışılmış bugüne kadar gelirken bu bölgeyi çok yeterli tanıdık, dinamiklerini adeta ezberledik. 3 bine yakın konut, AVM ve ofisler ürettik. Bölgede yeni proje için de Eczacıbaşı Holding ile imzaları attık. Eczacıbaşı’na ilişkin yerde hasılat paylaşım modeliyle proje geliştireceğiz ve Vadistanbul’un devamı niteliğinde olacak. 75 bin metrekarelik alanda imza atacağımız projemiz Vadistanbul Kanyon, Vadistanbul Orman ve Vadistanbul Kemer etaplarından meydana gelecek.
İş GYO ile yaptığımız mutabakat sonucunda İstanbul Mecidiyeköy’deki Profilo AVM yerine Konut projesi yapacağız. Bu projemizle o bölgenin çehresini büsbütün değiştireceğiz. Yıl sonunda AVM tarafının yıkımını yapacağız. Burada yeni bir AVM düşünmüyoruz. Zira asıl gereksinim konut.
Yine buna ek olarak Milpa’nın Pendik’teki yerini aldık. Bu alanlarda hayata geçireceğimiz projeler için geliştirme çalışmalarımız sürüyor.
patronlardunyasi.com
