Merkezi Yönetim’in borç stoku, yılbaşından Mayıs’a kadar aydan aya değişmekle birlikte aylık ortalama 140 milyar liralık artış gösterdi. 2022 yılı 4 trilyon 35 milyar lira ile kapatılmıştı. Mayıs 2023 itibariyle, yani 5 ay sonra stok 4 trilyon 735 milyar liraya ulaştı. Toplamda 700 milyar liralık artış oldu. Lakin seçimlerden sonra döviz kurlarına müdahalenin gevşetilmesi ile birlikte tablo da süratle değişti.
Ekonomim’den İbrahim Ekinci’nin haberine nazaran, dolar kurunun 20 TL düzeylerinden 26 TL düzeylerini aştığı haziran ayında, yani yalnızca 1 ayda stokta 880 milyar liralık artış oldu. Toplam stok da 2022 sonuna nazaran 1.6 trilyon lira artış göstererek 5,6 trilyona geldi.
Son bir ayda (haziran) oluşan 880 milyar liralık artışın 810 milyarı döviz cinsi stokta meydana geldi. Şayet kur artışı olmasa ve stoktaki artış evvelki aylar ortalamasında kalsaydı, haziran ayında da 140 – 150 milyarlık bir artış görülecek, toplamda 5.6 trilyon liralık bir stok değil, yaklaşık 4.9 trilyonluk bir stok sayısı oluşacaktı. Buna nazaran döviz kurlarındaki süratli artış borç stoku yükünü de 700 milyar lira civarında artırmış oldu.
Merkezi Yönetim’in borç stokunun son sayılara nazaran yüzde 67’si döviz cinsinden. Daha da dikkat alımlı olan bunun bir kısmı da içerden yapılan döviz borçlanmasından kaynaklanıyor.
Merkezi Yönetim’in iç borç stoku ile TL borç stoku ortasındaki fark, içerden yapılan döviz cinsi borçlanmaları tabir ediyor. Haziran ayı itibariyle iç borç stoku 2 trilyon 575 milyar lira gözükürken, toplam TL borç stoku 1 trilyon 845 milyar lira. Ortadaki 730 milyarlık fark içerden döviz cinsi borçlanmadan. Bilindiği üzere hükümet içerden dövizle borçlanmayı bitirmişti. Fakat son yıllarda yine başladı. Münasebetiyle toplam borç stokunda döviz cinsi borçların yüzde 67 hisseye ulaşıyor olması, stokun kur artışlarına hassaslığını artırıyor. Borç stokunun bir öbür kırılganlığını da TÜFE’ye endeksli borçlar oluşturuyor. Bu kısımda faiz ödeme tarihinde muhasebeleştirildiğinden stokta gözükmüyor ve enflasyona da hassas bir yapıda. Uzmanlar, bu biçimde oluşmuş fakat muhasebeleştirilmemiş faizleri katınca, borç stoku sayılarının çok daha yüksek olduğunu, iç borçta faiz yükünün anaparayı geçtiğini belirtiyorlar.
patronlardunyasi.com
