Baskılanan kur, düşen navlun ve Çin’in geri dönüşü Türkiye’nin ithalatta, orta düşük teknoloji yoğunluklu eserlerin hissesini artırdı. Bu eserlerin genel ithalattan aldığı hisse 2021’de yüzde 30,4 iken bu yılın birinci 3 ayında yüzde 39’a kadar çıktı. Böylelikle düşük ve ortak düşük teknolojili eserlerin ithalatının genel ithalattan aldığı hisse yüzde 50’yi geçti.
Ekonomim’den Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran; Doların ‘ucuz kalması’, tüketim malları ithalatında değerliye mal oldu. Aylık bazda tüketim malları ithalatı bir yılda ikiye katlayarak 4 milyar dolara dayandı.
TÜİK bilgilerine nazaran, birinci çeyrekte ithalat yüzde 11,1 artarak 96 milyar 250 milyon dolara yükseldi. Güç ve altın hariç ithalat ise 2022’nin birinci çeyreğinde 59 milyar 532 milyon dolarken, bu yılın birebir devrinde 64 milyar 335 milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalatın dinamiklerine yönelik olarak alt gruplamalara bakıldığında ise dikkat cazip gelişmeler göze çarpıyor. Buna nazaran, birinci 3 ayda ‘düşük’ ve ‘orta düşük’ teknoloji yoğunluklu eserlerin ithalatının genel ithalat içindeki hissesi yüzde 50’nin üzerine çıktı. 2022’nin birinci çeyreğinde bu oran yüzde 44,8; tamamında ise yüzde 48,7 olarak hesaplanırken, bu yılın birinci 3 ayında yüzde 50,2 olarak gerçekleşti. Meğer yıllık bazda bakıldığında 2018’den bu yana kelam konusu iki kategorinin toplam hissesi daima yüzde 50’nin altında idi. Burada en süratli yükselişin orta düşük teknolojili eserlerde olduğu görülürken, orta düşük teknolojili eserlerin ithalatında yaşanan artış, bu kategoride ihracatın ithalatı karşılama oranını da geriletti. Orta düşükte ihracatın ithalatı karşılama oranı 2022 sonu prestijiyle yüzde 77 seviyesinde iken birinci çeyrekte yüzde 54’e kadar düştü. Bu kategoride artış suratı ise aylar bazında bakıldığında hayli yüksek.
ÇİN’DEN İTHALAT 10 MİLYAR DOLARI AŞTI
Bilindiği üzere içeride güç ve personellik maliyetlerinin artması, yanı sıra dövizin baskılanması bilhassa ihracatta rekabetçiliği zayıflatırken, görece ‘düşük kalan’ kurun ithalatın önünü açacağı kaygılarını artırmıştı. Fakat orta düşük teknolojili eser ithalatındaki artışı yalnızca düşük kura bağlamak eksik kalabilir. Türkiye’nin orta düşük teknolojili eser ithalatını yoğunlukla Uzakdoğu’dan sağladığını varsayarsak, navlunun pandemi devri ulaştığı doruktan aşağılara inmesi, Çin’in geçen yılın ikinci yarısından itibaren COVID kısıtlamalarını kaldırmaya başlayarak ‘sahaya’ geri dönmesi orta düşük teknolojili eser ithalatındaki artışı besliyor. Yalnızca Çin’den gerçekleşen ithalata bakıldığında 2021 yılında 30,9 milyar dolar olan fiyat, 2022’nin sonunda 38,6 milyar dolara ulaştı. Bu yılın birinci 3 ayında da Çin’den ithalat 10,08 milyar dolar olarak ölçülürken, 2022’nin birebir devrinde bu fiyat 9,2 milyar dolardı.
ÜRETİM ŞARTLARI İTHALATA İTİYOR
Orta düşük teknoloji yoğunluklu bölümlerde ithalat lehine esen rüzgardan en çok nasibini alan bölümlerin başında hazır giysi ve dokumacılık geliyor. Üretim ve rekabet şartları nedeniyle kan kaybeden hazır giysi kesiminde ithalat 2022’nin birinci çeyreğinde 439 milyon dolarken, bu yılın birinci çeyreğinde 617 milyon doları aştı. Dokumacılık dalında de ithalat trendini iplikte net bir biçimde görmek mümkün. İplikte geçen yılın tamamında 4,07 milyar dolarlık ithalatla rekor kırıldı. 2021’de bu meblağ 3,3 milyar dolardı. Dalın dış ticaret açığı da 2022’de 1,5 milyar dolara dayanarak tepeye çıktı. Plastik mamullerde de ithalat 2022 yılında 2021’e nazaran ton bazında yüzde 7, dolar bazında da yüzde 15 arttı. 2023 yılının birinci çeyreğinde ise 2022’nin tıpkı devrine nazaran plastik mamul ithalatı ton bazında yüzde 6, dolar bazında ise yüzde 13 yükseldi. Büyük kısmı orta düşük yoğunluklu kümeye dahil olan çelikte de ithalatta dramatik bir artış kelam konusu. Bölümde yılın birinci çeyreğinde ihracat yüzde 48,3 azalarak 2,2 milyon tona gerilerken, birebir devirde ithalat yüzde 5,9 artarak 4,2 milyon tona yükseldi.
UCUZ DOLAR ‘TÜKETİMİ’ ARTIRDI
Teknoloji yoğunluğuna nazaran ithalatta bu gelişmeler yaşanırken, geniş ekonomik kümelerin sınıflamasına nazaran ithalatta da dikkat cazibeli gelişmeler yaşanıyor. Buna nazaran, Türkiye’nin tüketim malları ithalatının aylık bazda 1 yıl öncesine nazaran ikiye katladığı görülüyor. Ocak 2022’de 1,7 milyar dolar olan aylık tüketim malları ithalatı Mart 2023’e gelindiğinde 3,8 milyar dolara kadar çıktı. ‘Ucuz kalan’ doların beslediği tüketim malları ithalatının bilhassa Kasım 2022’den itibaren 3 milyar dolar seviyelerinde seyrettiği göze çarpıyor. Birinci çeyrekler bazında karşılaştırıldığında ise geçen yılın birinci 3 ayında 6,1 milyar dolar olan tüketim malları ithalatı bu yılın tıpkı devrinde yüzde 66 artarak 10,1 milyar dolara çıktı. Öte yandan, birinci çeyrekte yatırım malları ithalatı da yüzde 37,4 artarak 12 milyar dolara çıkarken, orta malları ithalatı yüzde 3 üzere sonlu bir artışla 73,9 milyar dolara yükseldi.
patronlardunyasi.com
