Financial Times gazetesi muharriri Simon Kuper, Manchester United’in yeni sahibinin beklentilerini yazdı:
1989’da işadamı Michael Knighton, Manchester United’ı almak için 20 milyon sterlin teklif etti. O devir bu para, bir futbol kulübüne verilen en yüksek paraydı. United’ın o dönemki sahibi apar topar kabul etti, fakat satış suya düştü. Artık İngiliz işadamı Jim Ratcliffe ile Katar Piri Jassim bin Hamad el-Thani, Man United’ı Glazer Ailesi’nden almak için çekişiyor. Fiyat 6 milyar dolara kadar çıktı…
Ki, bu da bir kulübe biçilen en büyük kıymet. Güzel, Knighton’dan bu yana çok az şey değişti. Varlıklı adamlar, çoklukla yanlış anlaşılan, hatta bazen varlıklı erkeklerin kendileri tarafından bile yanlış anlaşılan güdülerle hâlâ futbola ilgi duyuyor.
Bu beşerler düşündüklerinden daha az rasyoneller. Güçlü bir adam genelde kulübü işi üzere yönetebileceğini düşünür. Kâr elde etmek ve kupalar kazanmak için iş dehasını kullanmak isteyecektir. Bu fantezi şu anda birçok Amerikalı iş adamının futbola girmesini teşvik ediyor. Lakin “kulübü işyeri üzere yönetme” fantezisi neredeyse hiç gerçekleşmez.
Tutarlı bir halde kâr eden İngiliz kulüpleri yalnızca Manchester United, Arsenal ve Tottenham’dır. İki nedenden ötürü kâr etme eğilimindeler: Birincisi, büyük taraftar kitlelerine sahipler. İkincisi ise ekseriyetle şampiyonluk peşinde koşmayarak bu taraftar kitlelerini hayâl kırıklığına uğratıyorlar!
Futbolun üzücü paradoksu, şampiyonluk kazanmak için en âlâ oyuncuları satın alarak parsayı toplamaktır! Roman Abramovich’in Chelsea’si üzere bunu yapan bir kulüp para kaybetme eğiliminde olacaktır. Birçok kulüp sahibi, karşı karşıya kaldıkları seçimin bu olduğunu çok geçmeden keşfederler.
Ya kupa ya da kârı kovalarsın. İkisi birden olmaz… Örneğin Ratcliffe, sahibi olduğu “Ineos Kimya İmparatorluğu”nu kurdu, lakin sahip olduğu hiçbir spor grubu (Futbolda Lausanne ve Birçok, yelkende Ineos Britannia, bisiklette Ineos Grenadiers) çok başarılı olamadı. Geçen yıl Chelsea’yi satın alan Amerikalı yatırımcı Todd Boehly, şimdiden yeni oyunculara 600 milyon sterlin harcadı…
Ama ekibi daha da kötüleştirdi. AirAsia havayolu şirketini kuran Tony Fernandes’e bir kezinde “Neden Queens Park Rangers ile futbolda başarılı olamadınız?” diye sormuştum. Bana şunu söyledi: “AirAsia’dan iki şey farklıydı. Birincisi, AirAsia’da neredeyse her şeyi ben denetim edebiliyorum. Futbolda ne istersen yapabilirsin fakat günün sonunda alanda 11 adam var, değil mi? İkincisi, taraftar denilen çok sesli bir ‘hissedar grubu’ var. Herkesin bir fikri var.
Kaybetmeye başladığınızda, evvelden yaptığınız planların hepsi pencereden fırlatılmaya başlanır. Bir futbol maçı kazandığınızda ise heyecanı inanılmaz oluyor. Dezavantajı ise kaybettiğinizde kendinizi öldürmek istemenizdir.” Kulüp satın alan pirler ise tipik olarak farklı bir hayâl kuruyorlar: Ülkelerinin ulusal çıkarlarını genişletmek!
Örneğin Suudi Arabistan, petrole bağımlılığı azaltma stratejisinin bir kesimi olarak Newcastle United’ı satın aldı. Kimileri asık hızla şöyle diyor: “Suudi Arabistan eşsiz bir sosyo-ekonomik dönüşüm yaşıyor.” Suudilerin sahiden istediği bu olsa bile, işe yaramaz. Emsal biçimde, Katar’ın Dünya Kupası’na konut sahipliği yapması da muhtemelen ülkeye yardımcı olmadı. Evsahipliği, Katar’ın göçmenlere ve LGBT bireylere yönelik makus muamelesine dikkat çekti.
Bazı milyarderler bunu kendilerine bile itiraf etmekte zorlanırlar, lakin arzuladıkları şey statü ve/veya cümbüştür. Ortaçağ hükümdarları üzere, milyarderler de canları ne isterse onu yapabilirler: hayatın sıkıcılığını hafifletmek, ünlü beşerlerle tanışmak yahut bir şeyle hatırlanmak gibi… Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasının, Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgal etmesinin ve Abu Dabi yöneticilerinin Manchester City aracılığıyla Premier Lig’i tekelleştirmesinin nedeni statü ve cümbüştür.
Garip bir biçimde, milyarderler futboldan sıkılıp kulüplerini sattıklarında, ekseriyetle yeniden de para kazanıyorlar. Kulüp, duvarınızda asılı bir Picasso’ya benziyor. Size üç aylık çeyreklerde kâr getirmez, ancak ekseriyetle vakit içinde kıymet kazanır. Hepsinden güzeli, kulübünüzü arkadaşlarınıza gösterdiğinizde, o kadar kıskanırlar ki, kimileri gidip kendilerinden bir tane alırlar!
patronlardunyasi.com
