İki yılı aşkın müddettir milyonlarca vatandaşı mağdur eden kira krizi kamunun da öncelikli gündem hususlarından biri oldu. Geçen yıl kira artışına yüzde 25 hududu geldi, mühlet bu yıl da uzatıldı.
Ancak sınırlama sorunu çözmediği üzere mesken sahibi-kiracı uyuşmazlıklarının büyümesine yol açtı. Kira artışını makul bulmayan mesken sahipleri farklı yolları seçti. Kimi meskenini satışa çıkardı, kimi istediği artırımı yapamayacağı için boş konutu yüksek fiyatla kiraya verdi, kimi ise ‘Evim boş kalsın’ dedi. Konut üretimi düşükken, bir de konutunu boş bırakanlar artınca arz sorunu büyüdü.
Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz’ün haberine nazaran kamu artık bu boş meskenleri gündemine aldı. Dünyada birçok ülkede olduğu üzere Türkiye’de de boş meskenlerden vergi alınması planlanıyor. Maksat, bu yolla kiralık konut sayısında artışı sağlamak. Verginin kuralları şimdi muhakkak olmasa da, çalışmanın ismi mesken sahiplerini huzursuz etmeye yetti. Önümüzdeki periyotta satılık konut sayısında artış bekleyen dal temsilcileri, düzmece mukaveleler yapılacağı konusunda da ikazda bulundu.
“EVİNİ SATIŞA ÇIKARMAK İSTEYENLER ARTTI”
Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Lideri Hakan Akdoğan, son aylarda birçok konut sahibinin bilhassa konutunu boş tutmak istediğini belirtirken bunun nedenini şöyle açıkladı:
“Kira artışına yüzde 25 sonunun getirilmesi, artan uyuşmazlıklar nedeniyle açılan tespit ve tahliye davalarının uzun yıllar sürmesi mülk sahiplerini bu yola itti. Artık boş konut için vergi denilmesi tekrar bir tedirginlik yarattı. Son günlerde konutunu satışa çıkarmak isteyenler arttı ve bu artışın sürmesini bekliyoruz.”
Kira krizinin bu yolla çözülemeyeceğini belirten Akdoğan, “Evi boş tutamazsın denildiğinde konut sahibi bir yolunu bulur. Bir akrabası, tanıdığı ile mukavele yapar ve uydurma kontratlar patlar. Cezalandırma sistemi üzerinden gitmek yerine alternatif tahlillere odaklanmalıyız. Mesela nasıl kamu toplumsal konutta sübvansiyon yapıyor ya da kamu bankaları üzerinden kredi faizini düşürerek vatandaşa imkân tanıyorsa, kirada da bu olabilir. Kamu kurumu, tespit edilen boş meskenleri ev sahiplerinden kendi kiralar, ulaşılabilir fiyatla gereksinim sahibine kiraya verir. Elbette kira krizine asıl tahlil üretim. Lakin onun için gerekli olan iki-üç yıllık süreçte bu tip yollar denenebilir” dedi.
“BOŞ MESKENE VERGİ GELMESİ NEDENİYLE MESKENİMİ SATIN TALEPLERİ HIZLANACAK”
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Lideri Hakan Akçam da boş konut vergisinin düzmece mukavelelere yol açabileceğini, bu nedenle sıkı kontrol gerektiğini lisana getirdi. Boş konutların yanında gayrimenkul zenginlerine de ek vergi gelmesi gerektiğini söyleyen Akçam, “Bir vatandaşın bir, iki konutu var lakin üçüncüsünü alıyorsa ek vergi ödemeli. Barınma probleminin tahlili için gayrimenkul bir müddet kar kapısı olmakta çıkmalı” diye konuştu.
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İdare Konseyi Lideri Ulvi Özcan, kira artışına yüzde 25 artırım sonunun bu yıl da uzatılması nedeniyle birçok mülk sahibinin konutunu satma yoluna gittiğini hatırlattı ve şunları söyledi:
“Şimdi boş meskene ek vergi gelmesi nedeniyle ‘evimi satın’ talepleri hızlanacak. Önümüzdeki periyotta ikinci elde satılık arzında artış bekliyoruz.”
“BİR KESİM BOŞ MESKENİNİ SATAR, BİR KESİM KİRAYA VERİR”
Yüzlerce emlak ofisini bünyesinde barındıran MasterTürk Grubu’nun Lideri Gökhan Taş ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“Vergi netleştiğinde bir kesim boş konutunu satar, bir kesim kiraya verir. Ayrıyeten alıp boş fiyatım beklentisi ile kimse mesken almaz. Bununla birlikte ‘kiraya ver baskısı’ fahiş kira artışına da yol açabilir. Kelam gelimi 10 bin lira kira beklentisi varken, konut sahibi ‘boş tutmuyorum ancak 15 bin lira istiyorum’ diyebilir.”
Taş, gurbetçilerin aldıkları konutta kısıtlı müddet kaldığını ya da memleketinde meskeni olanların iki kentteki meskenini de kullandığını hatırlatarak, Türkiye kaidelerinde Boş Mesken tespitinin sıkıntı olduğunu kelamlarına ekledi.
KONUT SATIŞLARI YÜZDE 44 DÜŞTÜ
Artan fiyatlar ve krediye ulaşım zorluğu konut satışlarını olumsuz etkiliyor. Haziranda ülke genelinde konut satışları yüzde 44.4 düşerek 83 bin 636 oldu. Böylelikle Temmuz 2021’den bu yana en sert gerileme gerçekleşti. Sahibinden.com ile Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırladığı rapora nazaran de haziranda satılık konut talebi bir evvelki aya nazaran yüzde 6.3 düşerken, kiralık talebi yüzde 12.3 arttı. Konut piyasasında canlılık ölçütü olarak kullanılan, satılık konut ilanlarının ne kadar müddet yayında kaldıklarını gösteren kapatılan ilan yaşı geçen aya kıyasla ülke genelinde ve üç büyükşehirde yükseldi.
KAPATILAN İLAN YAŞI ÜLKE GENELİNDE 54
Son bilgilere nazaran kapatılan ilan yaşı ülke genelinde 54.8, İstanbul’da 62.5 gün, Ankara’da 39.2 gün ve İzmir’de 65.2 gün oldu. Kirada ise talebin tesiri ile müddet kısaldı. Kiralık meskende kapatılan ilan yaşı ülke genelinde ve İstanbul’da 1.5 gün, Ankara’da ve İzmir’de ise 0.8 gün düştü ve Türkiye genelinde 15.7 gün, İstanbul’da 17.6 gün, Ankara’da 11.1 gün, İzmir’de ise 19.7 gün oldu.
“AZ MASRAFLA SÜRATLİ UZLAŞMA SAĞLANACAK”
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, kira uyuşmazlıklarındaki arabuluculuk uygulamasının ayrıntılarını ve nasıl işleyeceğini Kabine toplantısı sonrası basın mensuplarına anlattı. Bakan Tunç, şunları söyledi:
“Geçen yıl Borçlar Kanunu’na eklenen süreksiz unsurla konut kira mukavelelerinde yıllık kira artışı azami yüzde 25 olarak sonlandırılmıştı. TBMM’de gerçekleşen yasal düzenlemeyle bu mühlet 1 Temmuz’dan itibaren 1 yıl daha uzatıldı. Konut kira kontratlarında 1 Temmuz 2024 tarihine kadar yıllık kira artışı yüzde 25’i geçemeyecek.
1 Eylül’de Kira davalarında zarurî arabuluculuk devri başlıyor. Kiracı yahut kiraya verenin, kira bedeli yahut tahliye ile ilgili dava açmadan evvel arabulucuya başvurması zarurî olacak. Zarurî arabuluculuk; iş hukukundan doğan davalar, ticari davalar, tüketici davalarında uygulanıyordu. 1 Eylül itibariyle ise mecburî arabuluculuk kapsamına kira davalarının yanı sıra kat mülkiyetinden, komşuluk hukukundan doğan davalar ve iştirakin giderilmesine ait davalar da alınacak. Kira uyuşmazlıklarının mahkemeye intikal etmeden arabuluculuk yoluyla tahlile kavuşması, tarafların daha az masrafla ve daha süratli ve barışçıl bir usulle uzlaşmalarını sağlayacak. Bu durumda mahkemelerin işyükü de azalmış olacak.”
patronlardunyasi.com
