Başta imalat dalları olmak üzere çabucak her alanda hem nitelikli hem de orta eleman açığı büyüyor. Bilhassa tekstil-konfeksiyon, makine, turizm, inşaat üzere emek ağır bölümlerde nitelikli ve orta eleman açığı yüzde 30’ları aşmış durumda. Firmaların birçoğu gelecek 6 ayda istihdamını arttırmayı planlıyor lakin aradığı nitelikte işgücünü bulmakta kasvet yaşıyor.
Dünya gazetesinden Nurdoğan Arslan Ergün’ün haberine nazaran çabucak her firma, nitelikli işgücü bulmakta zorlanırken turizm, besin, paklık üzere dallarda eleman arayışı yüzde 28 ila 49 oranında değişiyor. TÜİK’in son datalarına nazaran istihdam edilenlerin sayısı 2023 Mayıs ayında bir evvelki aya nazaran 63 bin kişi artarak 31 milyon 716 bin şahsa ulaşsa da Türkiye’de 8 milyon 567 bin işsiz bulunuyor. Bu devirde patronun yalnızca orta eleman talebi ise 130 binleri aşmış durumda.
“Hemen her kesimde çalışan gücüne muhtaçlığımız var” diyen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe, nitelikli eleman açığına dikkat çekti. İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Lideri Kazım Taycı, “Ne fabrikada ne tarlada çalışacak kişi bulamıyoruz” dedi. Taycı’ya nazaran, artan toplumsal yardım takviyeleri insanları çalışmaktan uzaklaştırıyor.
KİMİ ÇALIŞMA SAATLERİNİ, KİMİ MAAŞI BEĞENMİYOR
Son artış ile taban fiyat net 11 bin 402 liraya çıkarıldı. Bölümlerine ve konumlarına bağlı olarak daha yüksek maaşlı kesimde de benzeri artış beklentisi oluştu. Eleman açığının yüksek maaş beklentisinden kaynaklandığını söyleyen birçok patrona nazaran, kimi maaşı kâfi bulmuyor, kimi çalışma saatlerini beğenmiyor, en değerlisi de gençler üretim bölümüne girmek istemiyor.
En değerli meselelerinin başında istihdamın geldiğini söyleyen Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Lideri Müberra Eresin, “Pandemi sonrası bırakın süreksiz çalışanları takımlı çalışan bile bulmakta çok zorlanıyoruz. Turizm dalında şu anda yaklaşık 1 milyon 200 bin kişi çalışıyor. Bunun 350 bini konaklama dalında ve şu anda bu sayının yüzde 20-25 daha fazlasına gereksinim olduğu halde açığı kapatamıyoruz” dedi.
Özel istihdam ofislerinin turizm kesimine hizmet vermediğinden yakınan Müberra Eresin, şöyle devam etti: “Daha çok sanayi için kurulmuş gibiler. Bölüm şu günlerde güç durumda. Yurt dışından işçi getirmeye çalışan üyelerimiz de müsaadeleri almakta çok zorlanıyor.
Özel istihdam ofislerinin turizm bölümüne de hizmet verebilmesi noktasında sayılarının artması için yeni düzenlemelere muhtaçlık var. Yabancı çalıştırma müsaadeleri prosedürlerinin en azından konaklama dalı çalışanları için kolaylaştırılması kesime bu devirde büyük takviye olacak. İleriye gerçek bu düşünce bölümü daha da zorlayacak.”
Makine dalı olarak nitelikli işgücü ve mühendise olan muhtaçlığın her geçen gün arttığını söyleyen Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Lideri Kutlu Karavelioğlu, “Makine kesiminin toplam istihdamı 400 bini buluyor. Mart 2023 sonrasında 12-13 bini EYT’li çalışanımız işten ayrıldı” dedi.
ArGe merkezleri ile üretim, planlama, dijital idare üzere alanlarda nitelikli işçi bulmanın ya da tutmanın güç olduğunu söyleyen Karavelioğlu, “Yurt dışına transfer olanların yanı sıra konuttan yabancı firmalara çalışmayı tercih eden yazılımcıların çokluğu da başka bir sorun. Bunun kayıt dışı oluşu, başka bir cazibe de yaratıyor” dedi.
“GENÇLER ÜRETİM ALANINA GİRMEDİĞİ SÜRECE ELEMAN SORUNU YAŞARIZ”
Kağıt, Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Lideri Alican Duran, “İmalata dayalı birçok bölüm üzere biz de son yıllarda yetişmiş eleman sorunu yaşıyoruz. Gençler üretim alanına girmediği sürece yaşayacağız üzere duruyor” dedi.
Sektörün bugünkü temel muhtaçlığını, üretim alanında çalışacak teknik orta eleman olarak açıklayan Duran, “Bu ise Ulusal Eğitim siyasetlerinin değişimi, meslek okullarının reorganizasyonu, çağa uygun hale getirilmesi ve büyük bir zihniyet değişimini gerektiriyor. Yoksa yakında yüksek teknoloji dijital makineleri çalıştıracak elemanlar bulamamız çok sıkıntı hale gelecek” diye konuştu.
Yarattığı ekonomik paha ve istihdama katkısı ile hazır giysi bölümünün lokomotif dallardan biri olduğunu vurgulayan Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, “2022 datalarına nazaran Türkiye’de 26 bin 62 hazır giysi üreticisi firma var.
Firmalarımız 81 ile yayılmış durumda, münasebetiyle her kentte istihdam sağlıyoruz” dedi. Hazır giysi bölümünün Nisan 2023’te istihdam sayısının 690 bin kişi olduğunu aktaran Kaya, “Bu sayı, dokuma bölümü dahil edildiğinde 1.2 milyona, AVM, perakende ve öbür hizmetler de dahil edildiğinde 2 milyon şahsa yükseliyor” bilgisini verdi.
İşçilik maliyetlerindeki artış nedeniyle Eylül 2022’den bu yılın nisan ayına kadar son 7 ayda istihdam kaybının 45 bine ulaştığını kaydeden Kaya, şunları söyledi:
“Asgari fiyat, yemek, servis fiyatları ve kreş takviyesiyle birlikte bir çalışanın sarfiyatı bugünkü döviz kuruyla 750 doları buluyor. Minimum fiyatta sağlanan dayanakların artırılarak korunması çok değerli. İstihdam gücümüzü korumak için yılsonuna kadar kısa çalışma ödeneği kullanımının sağlanması da kesimimize nefes aldıracak.”
“NİCELİK DEĞİL NİTELİK MANADA İSTİHDAM ARTIRILMALI”
Deri ve deri mamulleri kesiminin 2023 Nisan ayı prestijiyle direkt 75 bin bireye istihdam sağladığını açıklayan İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri İtimat Karaca, dolaylı çalışanlarla bu sayının en az 250 bin olduğunu söyledi. Gayelere ulaşabilmek ismine nitelikli insan gücüne büyük gereksinim duyduklarını tabir eden Karaca, “Yalnızca nicelik değil nitelik manasında da istihdamın artırılmasını önemsiyoruz” dedi. Dalın 2022 yılı Aralık ayını 82 binden fazla bireye istihdam sağlayarak kapattığını kaydeden Karaca, “2023 Nisan ayı itibariyle 75 bin şahsa geriledi.
Son yıllarda bu avantajımızı kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyayız. Kesime yeni kuşağı kazandırmaya çalışırken yetişmiş işgücümüzün bölümden kopması büyük bir kayıp” diye konuştu. Karaca, personellik masraflarının, girdi maliyetlerinin yüzde 15 ila 40’ını oluşturduğunu aktardı.
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Şurası Lideri Adil Pelister, kesimde 417 binin üzerinde çalışan bulunduğunu kaydetti.
Ara eleman ve nitelikli eleman gereksinimi bulunduğunu söyleyen Pelister, “Ar-Ge merkezlerinin geliştirilmesine, üniversitelerde alt bölümlere yönelik kısımlar kurulması beklentilerden kimileri. Sektörel meslek liselerinin yaygınlaştırılması, kimya ihtisas üniversitelerinin kurulması da kesimimizin nitelikli orta elaman sıkıntısına tahlil olacaktır. Meslek Yüksek Okulu öğrencilerine uzun devirli staj imkanı ile nitelikli çalışan sayısı arttırılmalı” dedi.
“TASARIMCILARA VE PSİKOLOGLARA GEREKSİNİM DUYUYORUZ”
Türkiye’de toplamda yaklaşık 43 bin mobilya üreticisi bulunduğunu açıklayan Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç, dalın gençler bazında istihdam sorunu yaşadığını kaydetti. Bilhassa imalatta çalışacak gençlere muhtaçlık duyulduğunu tabir eden Güleç, şöyle devam etti:
“Dünyaya açılmış bir kesim olarak mobilya kültürü ve alışkanlıklarına odaklanabilmek, dünya pazarında daha çok var olabilmek için sosyologlara, tasarımcılara ve psikologlara da gereksinim duyuyoruz.”
Armatürün 100 bin kişinin üzerinde istihdam sağladığını açıklayan Armatür Derneği Lideri Gökhan Turhan, “İhracat pazarlarında yaşanan daralmanın yanı sıra rakip ülkelere nazaran yüksek maliyetler nedeni ile sipariş kaçıran bölümlerden biri olarak yaşanan küçülmeye EYT düzenlemesi eklenince istihdam kaybımız hızlandı” dedi. Turhan, personellik hissesinin yüzde 20-25 ortasında değiştiğini belirtti. Kesimin yetişmiş eleman bulmakta zorluk çektiğini lisana getiren Turan, “Eğitim ve yetenek geliştirme programlarına yatırım yapılmalı” diye konuştu.
patronlardunyasi.com
