Çevre davalarında ortak hareket edilmesine yönelik olarak Danıştay 8. Dairesi’nin ‘birden fazla davacının birlikte dava açamayacaklarına’ dair karar, Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi (DİDDK) tarafından bozuldu. dairenin verdiği bu karar başka davalar için de ‘emsal’ karar olurken, Anayasa’nın 26. Hususunda garanti altına alınan Adil Yargılama Hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının engellendiği vurgusu yapıldı. İşverenler Dünyası’na konuşan Avukat Cem Altıparmak, bir çok davanın ortak açılmasını engelleyen kararın ortadan kalktığını anlattı.
AYRI DAVA AÇMANIZ GEREKİYOR KARARI
Türkiye’deki birçok zeytinliği madenciliğe açın yönetmelik değişikliğinin iptali için bir çok kişi, sivil toplum örgütü, çiftçi ve tarım örgütlerinin dava açtığını anlatan Avukat Cem Altıparmak, “Açılan bu davalar sonucunda Danıştay 8 Dairesi, değişiklik yapan yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Bu davalardan bir tanesi de hukuk ofisimizce 9 dernek, 7 kooperatif ve 11 gerçek kişi ismine açtığımız davaydı. Lakin Danıştay 8. Dairesi, davada davacıların hak yahut menfaatlerine iştirak bulunmadığı gerekçesiyle her bir davasının başka farklı dava açması gerektiğine karar vererek dilekçemizi reddetti. Yani 27 davacı için başka ayrı 27 dava açacaktık. Bunu kabul etmedik ve bu kararı üst mahkemeye taşımaya karar verdik” dedi.
DANIŞTAY’IN KARARI BÜYÜK RİSK İÇERİYOR
Avukat Altıparmak Danıştay 8. Dairesi’nin kararını kabul etmeleri halinde, hak arama hürriyetinin, mahkemeye erişim hakkının, adil yargılanma hakkının, yurttaşların ülkedeki bir hukuksuzluğa karşı toplumsal dayanışma içinde ve bir ortada haklarını savunma özgürlüklerinin nasıl önemli bir risk altına gireceğini vurguladı.
Bu münasebet kabul edildiği takdirde bundan sonra Türkiye’nin rastgele bir yerinde iki kişinin bir ortaya gelip de etraf, tabiat ve insan hakları üzere kamu faydasının yakından ilgilendiren bahislerde birlikte dava açamaz hale gelebileceğinin altını çizen Altıparmak, “Bu yüzden Danıştay 8.Dairesi’nin bu hukuksuz kararının genel bir uygulama, bir içtihat haline dönüşmesine müsaade vermemek için, birebir “hatayı” bile isteye tekrarlayıp tüm davacılar ismine tekrar tek bir dava açtık ve davamızın bir kere daha reddedilmesi üzerine kararı temyiz ederek, davamızı DİDDK’ya taşıdık. Temyiz münasebetlerimizin ana çerçevesini, davacıların birlikte dava açma haklarına dair incelemenin bu kadar katı ve formcu uygulanmasının ve davacıların başka farklı dava açmaya zorlanmasının, adil yargılama hakkı ve mahkemeye erişim hakkı açısından ağır bir ihlal olduğu görüşü oluşturuyordu.” Diye anlattı.
TOPLUMSAL DAYANIŞMA GÜCÜNÜ VATANDAŞIN ELİNDEN ALIR
Yine kararın Anayasal ve yasal düzenlemelerin birçok hususuna karşıt olduğunu da vurguladıklarını belirten Avukat Altıparmak kelamlarını şöyle sürdürdü;
“Anayasal ve yasal düzenlemeler bu türlü iken tabiat, etraf ve insan hakları ihlallerine yol açacak ve olumsuz sonuçlarını tüm ülke çapında doğuracak olan bir sürece karşı birden fazla gerçek ya da hükmî kişinin birlikte ortak dava açamayacaklarını, dava açmakta ortak menfaatlerinin bulunmadığını ileri sürmek, esasen kamu yönetimleri ve şirketler karşısında dezavantajlı bir pozisyonda olan, gereksinim duyduğu hukuksal yardıma ulaşamayan, dava masraflarının temini açısından önemli kasvetler yaşayan yurttaşların hak arama çabasında yeterlice yalnızlaşmasına, ortak davalar yoluyla toplumsal dayanışma gücünün ellerinden alınmasına yol açar.
Bu yaklaşım ise adil yargılanma hakkı başta olmak üzere, mahkemeye erişim ve adaletin adil yönetimi unsurlarına açıkça karşıttır. Halbuki temyize bahis davada gerçek ve hükmî kişi müvekkillerimiz, kendilerinin ortak sorumluluğunda olan bir şeyin yani tabiatın yok edilmesi nedeniyle ve bir manada ‘paydaş’ sıfatıyla ferdî, somut, aktüel menfaatlerinin ihlal edilmesi sebebiyle, birlikte harekete geçmektedirler. Bu davayı birlikte açabilme hakkı onların Anayasal hakkıdır.
EMSAL KARAR OLDU
Temyiz müracaatımız DİDDK tarafından Anayasa’nın 36. Hususunda teminat altına alınan adil yargılama hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı istikametinden hukuksal isabet bulunmadığı gerekçesiyle kesin olarak bozuldu. Bu karar emsal niteliğinde olup,doğanın ve tabiat ile uyumlu bir ömür sürdürmek isteyen tüm canlıların haklarının korunup savunulmasında, tüm yurttaşların, meslek odalarının, birliklerin ve sivil toplum kuruluşların ortak hareket etmek ve birlikte dava açmak noktasında ortak bir kamusal menfaate sahip oldukları gerçeğini bir sefer daha teyit etmekte.”
patronlardunyasi.com
