Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. HasanSözbilir, İzmir’de son periyotta yaşanan zelzelelerin 2 bin yıldır kırılmadığı belirlenen Tuzla Fayı ile bağlantılı olduğunu belirterek, bu fayın yakın gelecekte kırılma mümkünlüğünün bulunduğunu söyledi.
Sözbilir, AFAD’ın 81 vilayet için 2021’de yayınladığı Vilayet Afet Risk Azaltma Planları çerçevesinde İzmir’in afetlerden en az ziyanla çıkmak için 227 hareketi gerçekleştirmesi gerektiğini, bu hareketlerin vaktinde tamamlanması halinde İzmir’in 2030’da tüm afetlere hazır olacağını tabir etti.
30 Ekim 2020’deki Seferihisar merkez üslü zelzelesinin akabinde bölgedeki faylarda gerilim birikiminin gerçekleşmeye başladığını bildiren Sözbilir, İzmir’de bilhassa 2000 yılı öncesi yapılan binaların riskli olduğunu, kentsel dönüşüm çalışmalarının ise yavaş ilerlediğini lisana getirdi.
Sözbilir, Seferihisar ve Balçova’da yapı stoku envanterinin çıkartıldığını, Bayraklı, Konak, Bornova üzere ilçelerde de yeni çıkartılmaya başlandığını, bina performans tahlili açısından ise daha gerilerde olunduğuna işaret etti.
İzmir vilayet sonlarında 17 canlı fay tespit edildiğini, bunlardan 5’inin tekrarlama aralığı, geçmiş periyotlarda ürettiği zelzele sayısı ve en son ne vakit kırıldığına ait bilgiler bulunduğunu anlatan Sözbilir, şöyle konuştu:
“Tuzla Fayının yaklaşık 2 bin yıldır kırılmadığı ortaya çıktı. Bu fayın sarsıntı tekrarlama aralığı da 2 bin yıl civarında. Bu fayın yakın gelecekte kırılma mümkünlüğü var. Birkaç gün evvel bir sürü sarsıntı oldu Buca’da. Bu sarsıntıların hepsi bu fayla alakalı, bu fayın kuzeydoğu ucunda gerçekleşiyor. Fay bir biçimde sistemi zorlamaya başlamış durumda. Bu, yarın sarsıntı olacak manasına gelmiyor lakin gelecekte bu fayın kırılacağı şu anki bilimsel datalar ışığında biliniyor.”
YENİFOÇA, GÜMÜLDÜR VE KEMALPAŞA’DA FAY İNCELEMESİ
İzmir’de birkaç üniversitenin hazırladığı TÜBİTAK projesi kapsamında fayların daha düzgün tanınması için çalışma yürütüldüğünü, fayların içinde hendek açarak geçmişte ürettiği zelzelelere ait bilgilere ulaşılmaya çalışıldığını kaydeden Sözbilir, bu kapsamda son olarak Yenifoça, Gümüldür ve Kemalpaşa fayları için çalışma yaptıklarını aktardı.
İzmir özelinde 3 sene evvel başlattıkları sarsıntı erken ikaz sisteminde de test basamağına geldiklerini söyleyen Sözbilir, 1 ay içinde 12 istasyon kuracaklarını, emellerinin metro, doğalgaz sınırı ve büyük ölçekli yapıların zelzele öncesi elektriğini kesmek olduğunu tabir etti.
MAHALLE BAZINDA ARAMA KURTARMA ÖRGÜTLERİ
“Deprem ne vakit olacak” niyetinden fazla “Deprem geldiğinde ne yapmam gerekiyor” niyetinin gelişmesi gerektiğini vurgulayan Sözbilir, şunları kaydetti:
“Hiçbir zelzele bizim yapı stokumuzu güçlendirmemizi beklemeyecek. Sarsıntı anında bina sallanırken koşturmamamız ve aşikâr bir ömür alanı oluşturmamız gerekiyor. Mahalle, bina ve aile ölçeğinde ne yapmamız gerektiğine dair evvelce tatbikatlar yapmamız gerekiyor. Dışarıda olan insan enkazın altındaki beşere müdahale edemiyor zira ne yapması gerektiğini bilmiyor.
Kurtarma takımlarının çabucak gelme talihi yok. Mahalle bazında arama kurtarma örgütlerinin kurulması lazım, halkın içinden. Genç dinamik insanların 8-10 kişilik kümelerle AFAD, AKUT üzere kuruluşlarından eğitim almaları ve her mahallenin içinde arama kurtarma gereçlerinin hazır bulunduğu konteynerlerin kurulması lazım. Bina yıkmak, yine yapmak uzun süreçli işler, o yüzden zelzeleye hazırlıklı olmak gerek.”
patronlardunyasi.com
