Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının, kentte sarsıntıda yıkılan binalardaki kusurların tespitine ait başlattığı soruşturma, “Deprem Soruşturma Bürosu”nda misyonlu bir cumhuriyet başsavcı vekili ve üç savcı tarafından sürdürülüyor.
Fırat Üniversitesi (FÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Kısmınca oluşturulan eksper heyetinin hazırladığı raporun yanı sıra savcılığın kapsamlı bir rapor için talebi üzerine İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünce görevlendirilerek kente gelen 6 kişilik uzman heyeti, merkez Yenişehir ilçesi Mimar Sinan Caddesi’nde yıkılan, altında Galeria İş Merkezi’nin bulunduğu siteyle ilgili incelemelerini tamamladı.
Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, kelam konusu yapıların arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan 66 sayfalık rapor, soruşturma belgesine eklendi.
Binanın 1994, 1995 ve 1999 tarihli yapı ruhsatlarına nazaran, zelzele bölgelerinde yapılacak yapılar hakkındaki yönetmelik olan 1975 kararlarına tabi olduğu belirtilen raporda, belediye arşiv evrakında binaya ilişkin 1994 tarihli yapı ruhsatı ekinde mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin bulunmadığı söz edildi.
Raporda, belediye arşiv evrakında binaya ilişkin 1995 tadilat yapı ruhsatı ekinde mimari, statik betonarme projelerinin ve statik hesap raporunun bulunduğu fakat tesisat projesinin bulunmadığı aktarıldı.
Raporda, şunlar kaydedildi:
“Belediye arşiv evrakında binaya ilişkin son yapı ruhsatı olan 1999 tarihli tadilat yapı ruhsatı ekinde sadece mimari proje bulunmakta olup, statik betonarme projelerin ve statik hesap raporu ile tesisat projeleri bulunmamıştır. 1994 ve 1995 tarihli yapı ruhsatlarında binada 2 bodrum bulunmakta, 1999 yapı ruhsatında ise 1 bodrum yer almıştır. Bina tek bodrumlu inşa edilmiştir. 1995 tarihli yapı ruhsatı eki projeleri 1999 tarihli yapı ruhsatı alınana kadar geçerli olduğu halde bina 1999 tarihine kadar bu ruhsata uygun olarak inşa edilmemiştir. 1999 tarihli tadilat yapı ruhsatında yapı yüksekliğinin 36,50 metre olarak belirtildiği halde bu ruhsat ekindeki mimari projede 1997 tarihli Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi meclisinde alınmış imar kararına alışılmamış olarak en üst makûs 40,50 metre olarak gösterilmiştir. Binanın inşa edilmiş durumunun, belediye arşiv belgesinde yer alan hiçbir projeye uymadığı tespit edilmiştir.”
İZİN EVRAKI YOK
Belediye arşiv evrakında fenni mesul taahhütnamelerine, belediye temel üstü vizesine, belediye tarafından mühürleme süreci sonrası inşaatın devam edileceğine dair bir yazıya rastlanılmadığı belirtilen raporda, belgede yapı kullanım müsaade evrakının de bulunmadığı tabir edildi.
KOLON KESMEYE YÖNELK TESPİT BULUNAMADI
Raporda, sarsıntıda çöken B blokun temelinde yapılan incelemede bir hasar tespit edilmediği belirtilerek, şöyle denildi:
“Binanın zelzele hasarı üzerinde B blok kaynaklı bir tesir olmamıştır. Zelzele sırasında Diyar Galeria binasında zelzele ivmelerinden kaynaklı oluşacak sarsıntı yüklerini hesaplamada kullanılan sismik katsayı 1975 zelzele yönetmeliğinde belirtilen tasarım kıymetini aşmamıştır. Onaylı tek betonarme proje olan 1995 tarihli proje dikkate alındığında, beton karot numuneleri projedeki beton sınıfını sağlamadığı, betonarme donatılarının projedeki donatını sınıfını sağlamadığı belirlendi. Bina imali sırasında betonarme imalatlar TS500 ve 1975 zelzele yönetmeliğindeki konstrüktif şartlara uygun yapılmamıştır. Binada kolon kesmeye yönelik rastgele bir tespit bulunmadı. Bodrum kattaki yüzme havuzunun B blok altında olmaması nedeniyle bu bloğun yıkılmasında bir tesiri bulunmamıştır.”
“YETERSİZLİK NEDEİYLE YIKILMIŞ”
Raporun sonuç kısmında, şu değerlendirmede bulunuldu:
“Diyar Galeria B blok binasının belediye arşiv evrakındaki onaylı ve onaylı olmayan projelere karşıt olarak inşa edilmiş olması, materyal özelliklerindeki yetersizlik, uygulama ve personellik yanlışları, fenni mesuliyet kapsamında imal kontrolündeki yetersizlik nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır. Bu nedenle binanın yapı ruhsatlarının gerekli ekleri olan mimari, statik betonarme ve tesisat projeleri tam olmadan düzenlenmiş olması, temel üstü vizesi alınmadığı halde, inşaata devam edilmesine müsaade edilmesi, binada yapılan mühürlenme sonrası resmi müsaade olmadan inşaata devam edilmesine müsaade edilmesi, binanın imar durumuna uygunluğunun denetim edilmemesi, binanın yapı kullanım müsaade dokümanı düzenlemeden iskana açılması nedeniyle ilgili belediye ve varsa öbür kurum yetkilileri, binanın ruhsat eki projelere uygun olarak yapılmaması mevcut beton ve donatı özelliklerinin 1995 tarihli tek onaylı statik betonarme projede öngörülen beton ve donatı sınıfını sağlamaması nedeniyle de bina fenni mesulünün ve bina müteahhidinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.”
patronlardunyasi.com
