Ekonomim’den Mehmet Kaya’nın haberine nazaran; TEPAV Ekonomik ve Yapısal Siyasetler Merkezi Yöneticisi Burcu Aydın Özüdoğru tarafından Ömer Faruk Can ve Yağmur Uzunırmak katkısıyla hazırlanan raporda, enflasyonun 2023’i yüzde 66 ile kapattıktan sonra, 2024’ün Mayıs ayında yüzde 75’leri görerek takip eden periyotta baz tesiriyle de gerileyip yıl sonunda yüzde 39’a ineceği kestirimi yapıldı.
2025 enflasyonu ise yüzde 26 olarak iddia edildi. Rapor, genel olarak üretim tarafında soğumaya işaret ederken, PMI, sanayi üretimi, tüketici inancı ve tüketime yönelik bilgilerin aşağı istikametli olduğu kaydedildi.
Mevcut görünümde, enflasyon gayelerine yakınsama için siyaset faizinin 2023 içinde yüzde 40, 2024’ün birinci aylarında yüzde 45’lere kadar yükseltilmesi gerekebileceği de rapora yansıdı.
FAİZLERİN YÜKSELTİLMESİ GEREKEBİLECEĞİ VURGULANDI
TEPAV raporu, IMF ve memleketler arası kuruluşların kullandığı bir teknikle oluşturulan model çerçevesinde oluşturuldu. Mevcut para siyasetinde kademeli faiz artışı, kamu maliyesinde harcamalar nedeniyle genişlemeci, finans siyasetinde denetimlerin devamı ve yapısal ıslahatların hudutlu olduğu siyaset çerçevesinin devam edeceği, kesilmeyeceği varsayımı altında iddialar ve mümkün gelişmeler oluşturuldu.
Buna nazaran, enflasyon maksatlarına uyumlu halde ekonomik gelişmelerin siyaset faizinin 2023 içinde yüzde 40, 2024 için ise yüzde 45’lere kadar yükseltilmesinin gerekebileceği vurgulandı. Endüstride yavaşlamanın süreceği, tüketimin görece yüksek kalacağı, işsizliğin yüzde 2024 ve 2025’te sırasıyla yüzde 11,7 ve yüzde 12,8 ile artışını sürdüreceği hesaplandı.
2024 BÜYÜME VARSAYIMI OVP AMACININ ALTINDA
TEPAV raporunda, 2023 için büyüme 3,7, 2024 için yüzde 2,9 ve 2024 için yüzde 3,4 varsayım edildi. Bu iddiaların tamamı, OVP’de öngörülen birebir sırayla yüzde 4,4, yüzde 4 ve yüzde 4,5 gayelerinin altında kaldı. Raporda, iç talepteki daralma bazlı olarak büyümenin 2023 ikinci yarısından itibaren yavaşlayacağı, dış talebin düşük kalacağı; 2024’te de dış talebin düşüklüğü, sıkı para siyaseti ve sonlu bir dış finansmana bağlı olarak kestirimlerin yapıldığı vurgulandı. Büyümeye yönelik 2024’teki görünüme çeyreklik bazda; birinci çeyrekte lokal seçim kaynaklı aktivitenin bir ölçü canlanacağı, ikinci ve üçüncü çeyrekte gerçek olumlu faiz kaynaklı bir daralma görüleceği ve dördüncü çeyrekte yatay seyir olacağı kestirimine yer verildi. Net ihracatın 2023’te büyümeyi aşağı çekeceği fakat, 2024’teki 2,9’luk büyümeye stoklar dışındaki ihracat, tüketim ve yatırımların olumlu katkı vereceği varsayım edildi.
CARİ AÇIK VE KAMU MALİYESİ
Raporda, cari süreçler açığına, borç stokuna ve bütçe açığına dikkat çekildi. Rapora nazaran, harcama kaynaklı olarak bütçe açığı artışını sürdürecek. Bütçe açığının GSYH’ye oranı 2023’te yüzde 4,4’e ulaştıktan sonra 2024’te yüzde 3,9’a düşecek. Toplam kamu açığı ise OVP kestiriminden daha yüksek olarak, 2023’te GSYH’nin yüzde 7,1’i. 2024’te ise yüzde 8’i olacağı iddiası yapıldı. Bu varsayımın vergi gelirlerinin OVP’de öngörülene nazaran daha zayıf kalacağı ve faziz masraflarındaki artış varsayımına dayandığı belirtildi. Ayrıyeten, bankaların sabit faizli kamu tahvili tutma zorunluluklarının gevşetilmesi ve devlet iç borçlanma faiz oranlarının yükseleceği öngörüsüne de raporda yer verildi.
Merkezi idarenin borç stokunun GSYH’ye oranı 2022’deki yüzde 27’lik düzeyinden, 2023’te 34’e, 2024’te 40’a ve 2025’te yüzde 44’e kadar yükselebilecek. Burcu Aydın Özüdoğru, kamunun döviz cinsinden borcunun yüksekliğine de işaret ederek bunun risk ögesi olmayı sürdürdüğünün altını çizdi.
Cari süreçler açığının iç talepteki daralmaya paralel azalması tarafında kestirim yapılan raporda, 2025’e kadar açığın GSYH’ye oranının yüzde 3,6 dolayına kadar gerilebileceği belirtildi.
MEVCUT SİYASETLER DEĞİŞMEZSE KURDA BİR SIÇRAMA GÖRÜLMÜYOR
Toplantıda, Merkez Bankası’nın faiz artışına görece daha düşük baz puanlarda artırması ile başlayan tartışma da gündeme geldi. Fatih Özatay, siyaset değişikliği ve dönüşümün olduğu bu ortamda, faizlerin güçlü biçimde artırılmasının, kademeli artışa kıyasla enflasyonu daha süratli aşağı çekeceği ayrıyeten kademeli artışa kıyasla siyaset faizinin yükseltilmesi gerekecek noktanın-zirve noktasının daha aşağıda gerçekleşebileceğini savundu.
Güven Sak, raporun uygulanan siyaset çerçevesinden sert bir sapma olmaması halinde kurda ve borç düzeylerinde çok güçlü bir sıçramanın olmayacağı sonucuna vardığını belirtti. Mevcut iktisat siyasetine takviyenin varlığına işaret eden İtimat Sak, “Bu görünüm, mevcut açıklanan siyasetlere nazaran bir görünüm ve kur şoku yok. Hatta müspet tesirlere açık bir durumu gösteriyor” dedi.
patronlardunyasi.com
