Sıla Özçelik Yener yazdı
Hazinenin memleketler arası net döviz rezervinin 21 yıl sonra birinci kere eridiği, enflasyonun fırladığı, seçim öncesine kadar baskılanan dolar/TL’nin ihracatçıyı vurduğu devrin akabinde “Mehmet Şimşek” markası ile başlayan “normalleşme dönemi” yabancı yatırımcılar tarafından dikkatle takip ediliyor.
Şimşek ise adeta global ölçekte emniyetli bir marka olan isminin hakkını son damlasına kadar vermeye hazır görünüyor. Son olarak Şimşek’in dün akşam saatlerinde kendi Twitter hesabından paylaşmış olduğu İngilizce tweetin, direkt yabancı yatırımcıları ikinci kere teskin etmeye yönelik olduğu epeyce açıktı. Şimşek tweetinde geçtiğimiz günlerde dikkat çeken “öngörülebilirlik” temalı açıklamalarının altını bir kere daha çizdi ve “şeffaflık, öngörülebilirlik ve kredibilite” dedi. Bir hafta içinde bu üç noktaya iki kere vurgu yapmasını sahiden de tüm ferdî kredibilitesini yabancı yatırımcıyı yine kazanabilmek için ortaya koyması formunda okumak mümkün.
Türkiye’nin temerrüt riskine karşı sigorta niteliğinde kullanılan CDS tahvillerinde seçim sonrası 780 baz puanlardan 500 baz puan düzeyinin altını gören düşüşler, BIST 100’de bir haftadır süren olumlu rüzgarlar ve milletlerarası piyasaların Mehmet Şimşek ismi ve “normalleşme” tarafında yaptığı açıklamalara verdiği olumlu yansılar yabancıların Türkiye piyasasına dönüşü konusunda umut yaratmıyor değil. Fakat uzmanlar Türkiye’nin kısa vadeliden çok uzun vadeli yatırımcıları tekrar kazanması gerektiğinde hemfikir.
NACİ AĞBAL OLAYI UZUN VADELİ YATIRIMCIDA “TRAVMA” OLDU
Ancak Türk enstrümanlarında epeydir canı yanan uzun vadeli yabancı yatırımcıların yine Türk varlıklarına girişi için bu şahsî inanç iletileri kâfi olmayabilir. Gerçekten Şimşek ve Hafize Gaye Erkan isimleri dış piyasalar ve yabancı basında heyecan uyandırsa da, ekonomist etraflarının daima bir “ama”sı var. Yeni siyasetleri ve siyaset yapıcılarının sahiden ne ölçekte ve ne kadar müddet ile rasyonel siyasetlere dönüşü uygulayıp sürdürebilecekleri en büyük merak konusu. Bu da 2013’ten bu yana Türk varlıklarına küsmüş, üzerinden adeta bir “Naci Ağbal travması” geçmiş uzun vadeli yabancı yatırımcıların geri dönüşünün ne vakit gerçekleşeceği sorusunu beraberinde getiriyor. Lakin görünen o ki; bir vakitlerin göz bebeği gelişmekte olan piyasası olarak kabul edilen Türkiye için uzun vadeli yabancı yatırımcıları yine kazanmak oldukça bir vakit alabilir. İşverenler Dünyası’na hususla ilgili görüş veren Albatros Porföy İdaresi Şirketi Kıdemli Portföy Yöneticisi Oğuzhan Özer’e nazaran ise uzun vadeli yatırımcının piyasaya geri dönmesi 7 ila 10 yılı bulabilir.
“YABANCILAR ENDEKS 30 BİNLERE ÇIKMADAN GELMEZ”
“Yabancılar inanç satın alıyor” diyen Özer, uzun vadeli yatırım yapan yabancıların Türk şirketlerinin karlılıklarına baktıkları kadar Türkiye’nin itimat ve istikrar ortamını da fiyatladıklarını belirtti. “Yabancılar Türk piyasalarında 2013 yılından bu yana hiç etmedikleri kadar ziyan ettiler. 1.70 düzeylerinden bozup TL pay senetleri alan yatırımcılar için TL’nin şu an dolar karşısında 22 düzeylerinde olması muazzam bir ziyan oranı” diyen Özer, yabancıların yine Türk piyasalarına akması için endeksin şu andaki 5000 düzeylerinden 20.000-30.000 düzeyi civarına çıkması gerektiğinin altını çizdi. TL bazında fakat bu düzeylerde kayıptan kara geçebileceklerini söyleyen Özer, “Uzun vadeli düşünecek yabancı yatırımcılar maliye ve para siyasetlerinin tarafını tam manasıyla görmeden yatırım yapmaz” dedi. Yüzde 27’lere gerilemiş olan takas oranına vurgu yapan Özer, yabancı yatırımcıların 7 ila 10 yıllık periyodlarda piyasalara giriş yaptığını, bu nedenle eskisi üzere bir geri dönüşün 10 yılı bulabileceğini ileri sürdü.
“NORMALLEŞME” ACI DA OLSA TESİRİNİ GÖSTERİYOR
Öte yandan “normalleşme dönemi” acı da olsa tesirini göstermeye başladı. Kur üzerindeki baskının kalkması ile dolar/tl dün gün içinde adeta ipini kopardı. Kur, yüzde 6.9 ile 2021 yılının Aralık ayından bu yana en sert günlük düşüşünü yaşadı. Dün 22 düzeylerini gören parite bu sabah saatlerinde de yüzde 0,5’lik bir primle 23,35 düzeylerinden süreç gördü. Piyasaya yapılan döviz müdahaleleri ile seçim öncesi periyoda kadar yapay bir halde olması gereken düzeyden daha kıymetli tutulan TL’nin girdiği bu kan kaybı süreci piyasa uzmanları tarafından aslında beklenen bir tablo. Daha fazla sürece “TL’nin gerçek kıymetine ulaşması” gözüyle bakılıyor. Hatta TL’de hızlanan bu kıymet kaybı, bu nedenle yabancılar ortasında “olması gerekenin olduğu”, kamu bankalarının müdahaleyi bıraktığı istikametinde olumlu algılanıyor. Financial Times’a konuşan kimi bankacılara nazaran de bu sürece tüm denetimlerin büsbütün bırakılması değil fakat “bilinçli bir devalüasyon” periyodu denebilir. Son iki yıl içerisinde TL, dolar karşısında yüzde 60’tan fazla bedel kaybetmişti fakat kamu bankalarının müdahalesinden dolayı tekrar de Türkiye’nin ekonomik konumuna nazaran TL başka yabancı para ünitelerine nazaran kıymetli kaçıyor, ihracatçı bu durumdan şikayet ediyordu. Öte yandan önümüzdeki periyot TL’nin nereye kadar paha kaybedeceğine dair 25 ila 27 ortasında değişen beklentiler mevcut. TL’nin beklenen düzeylere ulaşmasının akabinde gelmesi beklenen faiz artırımının da yabancı yatırımcı için cazip olacağını söylemek mümkün. Artık gözler 22 Haziran’da yeni iktisat grubu liderliğinde yapılacak birinci Merkez Bankası toplantısında.
MERKEZ SAVLI BİR ARTIRIM YAPABİLİR, BORSA BİRİNCİ ETAPTA NEGATİF ETKİLENEBİLİR
Merkez Bankası’nın Haziran toplantısı kararından çıkacak sonucun ardından Temmuz ve Ağustos ayları piyasa psikolojisi açısından çetin geçecek üzere görünüyor. Hem yabancı yatırım bankalarının hem de içerideki uzmanların beklentisi Merkez’in faizlerde epey büyük montanlı artırımlara gideceğinden yana. Dış piyasalarda öbür para üniteleri karşısında rekabet gücünü kaybeden TL’nin dolar karşısında 27 düzeylerine kadar zayıflaması, sonrasında gelmesi muhtemel bir büyük faiz artırımı ile de birinci reaksiyon olarak borsanın olumsuz etkilenmesi kısa vadeli beklentiler içinde. İşverenler Dünyası’na konuşan Albatros Portföy Yatırım’dan Kıdemli Portföy Yöneticisi Oğuzhan Özer’e nazaran Merkez Bankası birinci toplantısında büyük bir faiz artırımı gerçekleştirecek. “Borsa birinci etapta negatif tesir alacak alanların başında geliyor. Fakat para siyasetlerinin olağana döndüğü istikametindeki fiyatlamalar tekrar alımları da beraberinde getirecektir” diyen Özer, faiz artırımı sonrası pay senedi piyasalarında yaşanacak negatif tesir sonrasında yatırımcıların bir mühlet ile ödeme kabiliyeti olan özel dal bonoları üzere enstrümanlara kayabileceğine dikkat çekiyor.
patronlardunyasi.com
