Arap Baharı, Suriye ve Libya’da devam eden iç savaş, Katar Ablukası, Türkiye’nin Kuzey Afrika ve Körfez ülkeleriyle olan diplomatik ilgilerin gerilmesine neden olmuştu. Lakin son 2 yılda yapılan görüşmeler, bu coğrafyada hem siyasi hem de ticari münasebetlerin tekrar gelişmesini sağladı.
Özellikle Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’la atılan köprüler tekrar kuruldu, bölge ile Türkiye ortasında yeni muahedeler, yatırımlar gündeme geldi. Geçtiğimiz ay Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve beraberindeki heyetin 3 ülkeyi kapsayan 3 günlük Körfez Çeşidi, 50 milyar dolarlık mutabakatın da imzalanmasına sahne oldu. Körfez Bölgesi’nde bunlar olurken, Kuzey Afrika’da da yılbaşından bu yana değerli muahedeler ve yatırımlar gündeme geldi.
Son günlerde Mısır ile büyüyen ikili alakalar şu sıralar Cezayir, Libya ve Tunus’a da yansıdı. Dünya gazetesinden Kerim Ülker’in haberine nazaran Koç Holding’in Ankara-Kahire ortasında tekrar başlattığı ikili ekonomik alakaların birinci ayağında Arçelik, Mısır’da 3 bin bireye istihdam sağlaması planlanan 100 milyon dolarlık yatırımla buzdolabı tesisi kuruyor. Koç Holding’in akabinde ülkede yatırımları bulunan Yeşim Dokumacılık, var olan 3 farklı tesisine yenisini ekleyeceğini açıkladı.
MISIR’A TOPLAMDA 220 MİLYON DOLAR YATIRIM
Mısır’a şu ana kadar 150 milyon dolarlık yatırım yapan Yeşim Tekstil’in, yeni fabrikasını da 70 milyon doları mal edeceğini, toplam yatırımlarını da 220 milyon dolara ulaşacağı söyleniyor.
Sonrasında ise Türk deri endüstrisinin değerli oyuncularından İskefe Holding’in Mısır’ın deri ve yenilebilir jelatin pazarlarına 46 milyon dolar yatırım yapacağını açıkladı. Mısır’da uzun müddettir var olan bir diğer şirket olan Hayat Kimya, 3 yeni tesisin muştusunu verdi.
Haberi veren Mısır Ticaret ve Sanayi Bakanı Ahmed Samir, Türk şirketi Hayat Holding’e bağlı Hayat Egypt’in hijyen eserlerine yönelik 210 milyon dolar kıymetinde 3 yeni fabrikanın inşa edildiğini duyurdu. Mısır’daki son gelişme ise sıhhat alanında gerçekleşti. Mısır Sıhhat Otoritesi (EHA) Lideri Ahmed ElSobky, Türk-Arap Ülkeleri İş Birliği (TÜRAP) Lideri Sabuhi Attar ile medikal turizm alanında işbirliği yapmak üzere bir mutabakat zaptı (MoU) imzaladı.
Mutabakat Zaptı ayrıyeten Mısır ile Türkiye ortasındaki sıhhat yatırım fırsatlarının teşvik edilmesini de kapsıyor. Muahedenin EHA’nın medikal turizm bölümünde 29 Arap ülkesine erişmesine yardımcı olacağını belirten ElSobky, bunun Mısır, Türkiye ve Arap ülkelerindeki sıhhat yatırımlarını artıracağını belirtti.
Tunus Ekipman, Konut ve Arazi Planlama Bakanlığı, Tunus ile Bizerte’yi birbirine bağlayan 2,1 kilometrelik bir yolun imalinde ihaleye çıktı. Yaklaşık 200 milyon dolarlık projeye 13 şirket ve konsorsiyum ilgi gösterirken, 8’i ön yeterlilik aldı.
TÜRK VE ÇİNLİ FİRMALAR YOĞUNLUKTA
Bu şirketler ortasında Türk ve Çinli firmaların yoğunluğu dikkat çekti. Tunus’un birinci büyük projesinden biri olan yol çalışmasına Çinli China Railway Major Bridge Engineering Group tek başına, Mısırlı Arab Contractors ve Çinli Poly Changda paydaşlığı, China Road & Bridge Corporation/China Communications Construction Company ve İspanyol Puentes Y Calzadas Infraestructuras konsorsiyumu, Sichuan Road & Bridge Group tek başına teklifte bulunacak.
İhale Türk şirketlerinden ise Nurol, Tekfen ve IC İçtaş farklı iştiraklerle girecek. Nurol, Fransız Eiffage ile Fransız Vinci ise Tekfen’le katılacak. IC İçtaş ise ihaleye İtalyan Cimolai ile katılacak. İhalede in yeterlilik alan öteki şirket ise Japon IHI oldu. Tunus-Bizerte viyadüğü üç kısımdan oluşuyor.
Projeyi Avrupa Yatırım Bankası ve Afrika Kalkınma Bankası ortak finanse ediyor. Tunus’ta havaalanı terminalleri ve limanlar hariç 3 milyar dolar bedelindeki ulaştırma altyapısı projesi uygulama öncesi basamakta bekliyor.
TOSYALI HOLDİNG’E DOĞALGAZ BORU İHALESİ
Türkiye’nin Kuzey Afrika’daki en büyük iş ortaklarından biri de Cezayir. Bu ülkedeki en büyük Türk yatırımına sahip olan Tosyalı Holding, geçen hafta Cezayir elektrik ve doğalgaz dağıtımından sorumlu kamu kurumu Sonelgaz’ın doğalgaz boru ihalesini aldı.
Holdinge ilişkin Tosyalı Algerie üretime başladığı 2013’ten bu yana ülkenin demir-çelik gereksinimini karşılamaya devam ediyor. Çatısı altında entegre liman dahil 11 tesis bulunan şirket, son olarak aldığı doğalgaz boru ihalesi kapsamında kilometrelerce boruyu üç ay içerisinde Sonelgaz’a teslim edecek.
Bu proje doğalgaz borusu kategorisinde Tosyalı Algerie’nin Cezayir’de tedarikini yaptığı birinci iş olarak da öne çıkıyor. Ülkede uzun müddettir yatırımlarını aralıksız sürdüren Tosyalı Algerie, tüm yatırımlar tamamlandığında 8.5 milyon tona ulaşan yassı ve uzun mamul kapasiteli bir sanayi kompleksine dönüşecek.
Cezayir’de en yeni gelişme ise Türk şirketi Kalyon Holding’e ilişkin. Cezayir kamu şirketi Sonelgaz’ın 2 GW’lık güneş gücü ihaleleri için ön yeterlilik kazanan firmalar muhakkak oldu. Ülkenin değişik bölgelerinde 11 lokasyonda 15 güneş gücü santrali için çalışma başlatıldı. Büyüklüleri 80 MW ile 220 MW ortasında olan projeler için başvuran şirketler ortasında yeniden Çinli ve Türk yarışı var.
ÇİNLİ VE TÜRK FİRMALAR ORTASINDA REKABET
Çinliler China Nuclear Industry Huaxing Construction, SepcoIII Electric Power Construction, China State Construction Engineering, PowerChina, Sinohydro, China National Technical Import and Export Corp. (CNTIC), Shanxi Installation Group üzere şirketler teklifte bulundu. Teklif eden Türk şirketleri ise Kalyon Holding’e ilişkin Kalyon Güç, Özgün İnşaat, Aslan Yapı dikkat çekiyor.
22 Mart 2023’te Çalık Holding’in Türkmenistan’da yaptığı sıhhat yatırımları temel atma merasiminde en çok konuşulan hususlardan biri de Libya olmuştu. O devir görüştüğümüz Çalık Holding İdare Şurası lideri Ahmet Çalık, güçte Afrika’da yeni ülkelere açılacaklarını anlatmıştı. Çalık, “Senegal’de 300 MW’lık bir santral projemiz var. Libya’da önümüzdeki ay büyük bir elektrik santrali projesine başlıyoruz” demişti.
ÇALIK GÜÇ’E ELEKTRİK SANTRALİ
Nitekim proje evvelki gün Libya Ulusal Birlik Hükümeti tarafından duyuruldu. Yükleniciliğini Çalık Güç’ün üstlendiği 1.320 megavat kapasiteli yeni Güney Trablus Elektrik Santrali için temel atma merasimi düzenlendi. Santralin temel atma merasiminde konuşan Başbakan Abdulhamid Dibeybe, Çalık Güç’ün projeyi en kısa müddette tamamlayacağını ve Güney Trablus Elektrik Santralinin inşaatının akabinde ülkede elektrik kesintisi yaşanmayacağını söz etti.
Dibeybe ayrıyeten, Türkiye ile Libya ortasında inşaat, imar ve yatırıma dayalı bağlantılar olduğunu vurguladı. Çalık Güç daha evvel de Libya’nın Başşehri Trablus’un 100 km doğusunda, ElHums Kolay Çevrim Elektrik Santralini inşa etmişti. 550 megavatlık proje Aralık 2016’da tamamlanmıştı.
patronlardunyasi.com
