Nil Göksu URGANCIOĞLU
Türkiye’de ihracat denilince akla daima hazır giysi, tarım eserleri, beyaz eşya gelir. Lakin son yıllarda ihracatın çok sürpriz bir yükselen yıldızı var: Savunma sanayii. Daha önce savunma sanayii de ithalat bağımlı bir ülkeyken, artık kendine kendine yetebilen ve üstelik öbür ülkelere yüksek teknolojili savunma sanayii eserleri satan bir Türkiye tablosu var artık. Pekala Türk savunma sanayii yılda ülkemize ihracattan ne kadar kazandırıyor? Hangi ülkeler Türkiye’nin eserlerine talip? İşte cevapları:
HEDEF 6 MİLYAR DOLAR
Türkiye İhracatçılar Meclisi datalarına nazaran Ekim 2022’de 464 milyon 526 bin dolar ihracat gerçekleştiren Türk savunma ve havacılık bölümü Kasım 2022’de 503 milyon 295 bin dolar ihracata imza attı. 2021 yılının birinci on bir ayında toplamda 2 milyar 778 milyon 328 bin dolar ihracat gerçekleştiren kesim 2022 yılının birinci on bir ayında 3 milyar 770 milyon 415 bin dolarlık eser ihraç etti. Böylece Türk savunma ve havacılık kesimi 2021 yılının birinci on ayına nazaran yüzde 35,7 daha fazla ihracat gerçekleştirdi.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir’in açıklamasına nazaran geçen yıl yaklaşık 4 buçuk milyar dolarlık bu dalın maksadı, bu yıl için 6 milyar dolar. Türkiye bilhassa 2022 ve 2023 yılında ürettiği İHA, SİHA, roket mühimmatları ve helikopterleri sayesinde ihracat sayılarını büyük oranda artırdı.
2023 savunma sanayii amaçlarından, bugüne kadar gerçekleşenlerin kimileri şöyle:
- Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı HÜRJET birinci uçuşunu yaptı.
- Muharip İnsansız Savaş Uçağı Bayraktar KIZILELMA’nın çeşitli uçuş hareket testleri ve mühimmat entegrasyonları gerçekleştirildi.
- ÖZGÜR Projesi kapsamında aviyonik modernizasyonu tamamlandı birinci F-16’lar teslim edildi.
- Özgün Helikopter GÖKBEY’in birinci teslimatları Jandarma Genel Komutanlığı’na gerçekleştirildi.
- ANADOLU gemisine konuşlandırılan Bayraktar TB3 SİHA birinci uçuşunu yaptı.
- İMECE Yer Müşahede Uydusu uzaya fırlatıldı.
- Deniz projelerinde, en büyük askeri gemi olacak Çok Gayeli Amfibi Atak Gemisi ANADOLU’yu kullanıma sunuldu.
Savunma ve havacılık cirosu 2022 itibariyle 12 milyar dolar. Bu sayı 20 yıl evvel 1 milyar dolardı. Kesimin proje sayısı 800’ün üzerine, toplam mukavele bedeliyse 5,5 milyar dolardan 60 milyar doların üzerine çıktı. Bölümde ayrıyeten 2 bine yakın firman savunma sanayiine katkı sunuyor.
BAYKAR 27 ÜLKEYLE KONTRAT YAPTI
Savunma sanayii ihracatının yıldızı hiç elbet ki dünyada pek çok ülkede- Ukrayna, Azerbaycan gibi- savaşın seyrini değiştiren Türk SİHA’ları. Elbet bu hususta bayrağı en önde taşıyansa Bayraktar SİHA’larıyla, Baykar.
Baykar’dan Patronlar Dünyası’na yapılan açıklamaya nazaran; Tüm projelerini öz kaynakları ile yürüten Baykar, 2003 yılında İHA Ar-Ge sürecinin başlangıcından itibaren tüm gelirlerinin yüzde 75’ini ihracattan elde etti. 2021’de Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bilgilerine nazaran savunma ve havacılık bölümünün ihracat önderi oldu. 2022’de imzalanan kontratlarda ihracat oranı yüzde 99.3 olan Baykar, 1.18 milyar dolarlık ihracat yaptı. Savunma ve havacılık bölümünün en çok ihracat gerçekleştiren firması olan Baykar’ın 2022 cirosu 1.4 milyar dolara ulaştı.
MİLLİ SİHA’LAR NATO VE AB ÜLKELERİNİN SEMALARINDA
Baykar, Amerika, Avrupa ve Çinli rakiplerini geride bırakarak Kuveyt Savunma Bakanlığı ile imzaladığı mutabakatla birlikte 2023 yılına 370 milyon dolarlık Bayraktar TB2 için yapılan ihracat kontratıyla başladı. Son olarak Romanya’ya gerçekleştirilen ihracatla birlikte Bayraktar TB2 SİHA’lar, NATO üyesi 4 ülke, AB üyesi 2 ülkenin envanterine girdi.
Savunma ihracatının dörtte birini gerçekleştirdiklerini belirten şirket, Bayraktar TB2 SİHA için şu ana kadar 30 ülkeyle, Bayraktar AKINCI TİHA için ise 6 ülkeyle ihracat mutabakatı imzalandığını kaydetti. Bayraktar SİHA alan ülkelerin listesi oldukça uzun: Katar, Ukrayna, Azerbaycan, Libya, Türkmenistan, Fas, Kırgızistan, Nijer, Etiyopya, Pakistan, Tacikistan, Polonya, Cezayir, Somali, Irak, Litvanya, Cibuti, Burkina Faso, Togo, Bangladeş, Arnavutluk, BAE, Romanya, Mali.
TUSAŞ, ABD VE ÇİN’İN GİRDİĞİ İHALEYİ KAZANDI
Türk savunma endüstrisi şirketi TUSAŞ da ihracata büyük katkı sunuyor. Örneğin, geçtiğimiz günlerde, Asya-Pasifik Bölgesi’nin en geniş çaplı savunma fuarlarından olan Langkawi Memleketler arası Denizcilik ve Havacılık Fuarı’nda yeni bir ihracat başarısına imza attı, ABD ve Çin’in girdiği ihaleyi kazandı. Hava Kuvvetlerinin gereksinimleri için Malezya Savunma Bakanlığı ile imzalanan kontrat kapsamında, yaklaşık 100 milyon dolar karşılığında 3 ANKA sistemi ihraç edilecek. Uydu denetimi yeteneğine sahip ANKA’larda Malezya’nın gereksinimlerine özel radarlar kullanılacak. Teslimatların 2 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor.
TUSAŞ yalnızca geçen yıl 1 milyar dolarlık sipariş aldı. Şirket son 5 yıl içinde ise 13 ülkeyle toplam 3,3 milyar dolarlık kontrat imzaladı.
TUSAŞ tesislerinde üretilen platformlardan 6 ülkeye ANKA, 2 ülkeye AKSUNGUR, 3 ülkeye ATAK helikopteri, 2 ülkeye HÜRKUŞ, 1 ülkeye ŞİMŞEK (Yüksek Süratli Amaç Uçak Sistemi) satışı gerçekleştirildi. Şu ana kadar Filipinler’e 4 ATAK, Kazakistan’a 3 ANKA, Kırgızistan’a 2 AKSUNGUR, Çad’a 3 HÜRKUŞ ve 2 ANKA, Nijer’e 2 HÜRKUŞ, Tunus’a 5 ANKA teslim eden şirket, son 3 yılda yaklaşık 2,5 milyar dolarlık yeni iş geliştirme kontratı imzaladı.
ASELSAN’DAN 9 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
Son olarak 25 Mayıs’ta ASELSAN tarafından Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan bildiride ismi açıklanmayan memleketler arası bir müşteriye 9 milyon 456 bin 866 dolar pahasında ihracat gerçekleştirileceği aktarıldı. Bildiride şu tabirlere yer verildi:
“ASELSAN ile milletlerarası bir müşterisi ortasında savunma sistemleri ihracatına yönelik toplam bedeli 9.456.866 ABD Doları meblağında bir yurt dışı satış kontratı imzalanmıştır.”
patronlardunyasi.com
