Yıldız Holding’in 2018 yılında yaşanan kur artışı ve döviz kirinden çıkış öyküsü piyasalarda en çok merak edilen hususların başında geliyor. Yıldız Holding 2018 yılında, anin kur artışı nedeniyle 7 Milyar Dolar’lık borç yükünün Türk Lirası olarak kestirimleri üzerine borcunu tekrar yapılandırmak için bankalarla masaya oturmuştu. 2018 Ağustos ayındaki Rahip Brunson Krizi yüzünden birçok şirket üzere dövizde yaşanan tırmanış birçok şirket üzere Yıldız Holding’i de etkilemişti. Holding bankalarla masaya oturdu ve 7 milyar dolara ulaşan borcunu yine yapılandırdı.
“İYİ Kİ GLOBALLEŞMİŞİZ”
Murat Ülker, kümenin borç yapılandırma sürecini 10haber.net müellifleri İsmet Berkan ve Barış Soydan’a anlattı. Ülker, “Bu performansı enternasyonel bir firma olmamıza borçluyuz. Âlâ ki globalleşmişiz, güzel ki beş yıl evvel Türkiye’de sendikasyon yapmışız” dedi.
“DAĞ ÜZERE BORÇ ERİDİ”
Murat Ülker’le yaptığı görüşmeyi köşesine aktaran Barış Soydan, “Dağ üzere borç eridi” yorumunu yaptı:
“2020 yılına gelindiğinde Yıldız Holding’in toplam net borcunun faiz, vergi, amortisman öncesi kâra, kısa söyleyişiyle FAVÖK (Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar)’e oranı hâlâ 6.5- 7x seviyesindeydi. Finansta net borç/FAVÖK oranında 4-5 çarpan ve üstü alarm düzeyi olarak değerlendiriliyordu, yani kümenin borç sorunu hafiflemekle birlikte sürüyordu. BUGÜN Borçların FAVÖK (Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar)’a oranı 6.5-7 çarpandan 2.5 çarpana inmiş. Yani dağ üzere borç erimiş. Yıldız Holding’in avantajı, ana faaliyet alanları besin ve perakendenin krizlere güçlü, borsa jargonuyla ‘defansif sektörler’ olması.”
Yıldız Holding o devirde yapılandırmaya giderken borçlarını azaltmak için varlık satışına başlamıştı. Godiva’nın dört Asya ülkesindeki işleri ve Belçika’daki fabrikasını yaklaşık 1.5 milyar dolara satmış, Kümaş Manyezit’i elden çıkarmış ve Şok’un halka arzından önemli bir kaynak girişi elde etmişti.
Soydan şöyle devam etti:
“Aradan geçen beş yılda dünya bir pandemi, bir enflasyon dalgası ve bir resesyon yaşadı. Merkez bankaları pandemide ekonomileri ayakta tutmak için trilyonlarca dolar pompaladı, bunun sonucunda Amerika ve Avrupa’da enflasyon son kırk yılın tepesine çıktı. Merkez bankaları enflasyonu bastırabilmek için sert faiz artırımları yapınca dünya iktisadı sakinliğe girdi. Yıldız Holding’in avantajı, ana faaliyet alanları besin ve perakendenin krizlere güçlü, borsa jargonuyla “defansif sektörler” olması. Murat Ülker halka arzdan bu yana dolar kurunun 6.5 kat arttığını, Şok’un ise dolar olarak iki misline yakın bir ciroya ulaştığını söylüyor. Ülker’in de birinci 6 ayda cirosunu yüzde 65, FAVÖK’ünü ise yüzde 79 artırdığını belirten Murat Ülker, “Bu performansı enternasyonel bir firma olmamıza borçluyuz” diyor. “İyi ki globalleşmişiz, güzel ki beş yıl evvel Türkiye’de sendikasyon yapmışız” diyen Murat Ülker şöyle devam ediyor: “Yurtiçi borcumuz yaklaşık 1 milyar doların az üzerinde ancak bunun yarısı Türk lirası. Şu anda Yıldız Holding’in borç düzeyi 2.5 FAVÖK çarpan ile sağlıklı bir yapıda. Yurtdışında da esasen sağlıklı bir finansal yapımız var ve orayı büsbütün yurtdışından finanse ediyoruz. Faizler düşük, vadeler uzun. Mesela faiz yüzde 2.5, vade ise 12 sene…”
“30 ŞİRKETİMİZİ SATTIK FAKAT YENİDEN DE KÜÇÜLMEDİK, BÜYÜDÜK”
İsmet Berkan da köşesinde şunlara yer verdi: “2018 yılına kadar şirketlerimiz TL yerine döviz cinsi kredi almayı tercih ediyordu. Zira gerek dolar gerekse euro cinsi kredilerde faiz sıfıra yakındı, döviz kurları ise muhakkak bir istikrarla hareket ediyordu; kimse kur riskini çok fazla önemsemiyordu. TL cinsi krediler şirketlere daha maliyetli geliyordu, o yüzden bankalar yurt dışından buldukları muazzam kaynakları Türk şirketlerine döviz olarak veriyordu…. Bu kırılganlığın üzerine Erdoğan’ın Merkez Bankası faizine müdahale edeceğini açıklaması eklenip yabancı borç verenleri ürkütmesi eklendi, kurlar üst yanlışsız gitmeye başladı. Brunson Krizi nedeniyle ABD Lideri Donald Trump’ın o sırada attığı birtakım Tweet’ler de döviz kurlarında ‘mükemmel fırtına’ tesiri yarattı, kur çok sıçradı. Bunun sonucunda geliri TL cinsinden olanların borçları katlanan dev bölümler ve şirketler ezaya girdi.”
Murat Ülker’in “30’dan fazla fabrika ve şirketi sattık lakin buna karşın küçülmedik büyüdük” dediğini aktaran Berkan köşesinde şu görüşlere yer verdi:
“Bütün Türk özel kesimi üzere Yıldız Holding de bu 5 yılı borç azaltmakla geçirmişti. Genel sayılara baktığımızda Türk şirketlerinin son 5 yılda döviz cinsi borçlarını çok önemli ölçüde azalttığını görüyoruz esasen; Türkiye’nin ve Türk şirketlerinin krize karşı dayanıklılığı (‘resilience’ deniyor buna) ve kriz deneyimi sahiden çok büyük. Yalnız Yıldız Holding’de durum bunun da ötesinde. Zira holding, 2018 sonunda bu borç krizine tedbir ararken hem tedbir hem de ileri adım yerine geçecek kimi prosedürler geliştirmiş. Bir yandan ‘odaklanma’ dedikleri, muhakkak bölümlere odaklandıkları bir stratejiye geçip o dallar dışında kalan alanlardaki varlıklarını satmışlar, bir yandan da odaklandıkları alanlarda büyümeye çalışmışlar.”
“BUGÜN BORÇ 1 MİLYAR DOLAR, O DA “ÖDENMİŞ” SAYILIYOR”
Ülker, sattıkları şirketlerin yeni sahipleriyle hala faaliyete devam ettiğini de belirtmiş. Bugün 1 milyar dolara düşen borç da piyasa koşullarında ‘ödenmiş’ kabul ediliyor. Zira bu borcun holdingin faiz, amortisman ve vergi öncesi karına (FAVÖK) oranı yüzde 2,5 civarında. Bu da memleketler arası standartta makul bir borçluluk oranı olarak görülüyor. İsmet Berkan, “Yıldız Holding, bir yandan borç öderken, bir yandan varlık satışı yoluyla küçülürken bir yandan da muazzam bir oranda nasıl büyüdü?” sorusunun karşılığına da köşesinde karşılık veriyor:
“Murat Ülker’le toplantımızda Şok marketlerin CEO’su Uğur Demirel de vardı. Anlattıkları o kadar çarpıcıydı ki, aslında bu market zincirinin kıssası başlı başına idare bilimi derslerine bahis olacak kadar değişik. Şok, Yıldız Holding tarafından biraz da mecburen halka açıldığında şirket 1,4 milyar doları bulan bir TL bedel üzerinden satılmıştı. Bugün baktığınızda ortadan geçen 5 yılda doların pahası 6,5 kat artmış ve şirket kıymeti de (yaklaşık 36 milyar lira) çabucak hemen tıpkı yerde. Bu türlü vahim bir periyotta bu bile tek başına bir muvaffakiyet. Bütün bu periyotta Şok, ortalama olarak günde 4 yeni dükkân açarak büyümesini sürdürdü. Yalnızca Şok değil. Ülker’den Godiva’ya ve McVitties’i üreten United Biscuits’e kadar bütün şirketlerde verimlilik, üretim ve karlılık artışları var. Aslında Yıldız Holding’e hem bu büyümesini hem de borç ödemesini sağlayan şey de burada bâtın: Şirketin global oyuncu olmasında. Şirket bu ülkedeki kur riskini öbür ülkedeki çıkarı ile sigorta ediyor. Ülker mesela bir yandan ihracat da yapıyor lakin bundan daha kıymetlisi Ülker’in yurt dışında yaptığı üretimden elde ettiği çıkar.”
patronlardunyasi.com
