Meltem Günay
Endüstriyel psikolog ve Teksas A&M Üniversitesi İşletme Kısmı eski profesörlerinden Dr. Anthony Klotz tarafından 2021’de ortaya atılan ‘Büyük İstifa’ dalgası, tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de tesirini gösteriyor. Beyaz yaka çalışanlar bilhassa pandemi sonrasında yine hayatlarını sorgularken, ilişkin hissetmedikleri, mana bulamadıkları işlerinden ayrılmayı seçiyor. Bu süreçte iş hayatının kuralları da değişirken, değişime direnen şirketler geleceklerini tehlikeye atıyor. Patronlar Dünyası, büyük istifa dalgasını hususun uzmanlarına sordu….
HERKES HAYATI TEKRAR SORGULAMAYA BAŞLADI
Türkiye İnsan İdaresi Derneği (PERYÖN) İdare Konseyi Lideri Ebru Taşçı Firuzbay, bilhassa pandemiyle birlikte dijitalleşmenin arttığını, çalışma hayatının yenilikçi modeller ile tekrar tasarlanmaya başladığını vurgulayarak,
“Pandeminin ruhsal iyiliğimizi üzerinde yaratmış olduğu olumsuz tesirler ile herkesin hayatı tekrar sorgulamaya başlaması, yaptığımız işlerdeki “anlam” arayışının çok daha fazla ön plana çıkması, uzaktan çalışmayla birlikte ülke hudutlarının ortadan kalkması ve iş gücü açısından farklı fırsatların çoğalması üzere çalışmanın ve çalışanın dünyasında tüm bu yenilikler oldu. Bu süreçte birtakım şirketlerin bu yeniliklere ayak uydurmakta çevik davranmaması ve başkanların gösterdiği bu direnç çalışanlar üzerinde olumsuz tesirlere neden oldu, büyük istifa hareketini tetikledi” diye konuştu.
GÖZLERİNİ VE KULAKLARINI KAPATAN ŞİRKETLER KAYBEDİYOR
Çalışanların ‘anlam’ arayışlarına gözlerini ve kulaklarını kapatan şirketlerin ellerindeki yetenekleri kaybetmeye başladığının altını çizen Taşçı Firuzbay, ülkemizde yaşanan zelzele deneyiminde olduğu üzere kriz periyotlarının aslında çalışanların, şirketlerinin kendilerine, topluma ve etraflarına verdiği pahası çok net bir biçimde görebildikleri kıymetli bir periyot olduğunu vurgularak,
“Pandemi ve sonrasındaki süreçte de çalışanlar vazife aldıkları şirketlerin kendilerine ne kadar kıymet verdiklerini çok büyük dikkatle izlediler. Çalışanlarına paha veren, onları önemseyen ve kaygılarını dinleyip tahlil üreten, bir kurum kültürüne sahip şirketler bu sürecin kazananı oldular. Değişen trendlere ve çalışanların mana arayışlarına kulaklarını ve gözlerini kapayan şirketler ise elindeki yetenekleri kaybetmeye başladılar” dedi.
TÜRKİYE’DE DE YAYILIYOR
Çin’den başlayan ‘Büyük İstifa’ dalgasının toplumsal medyanın tesiriyle Amerika ve Avrupa’da olduğu üzere ülkemizde de yayıldığını vurgulayan Taşçı Firuzbay, kelamlarını şöyle sürdürdü;
“Büyük istifayı, ‘sessiz istifa’, ‘rage appyling’ (öfkeyle işe başvurma) üzere pek çok akım takip ediyor. Bir çalışanın bir şirkette ortalama çalışma müddeti evvelki yıllara nazaran çok daha azalmış durumda. Şirketler ortası yetenek transferi daha fazla görülmeye başlandığı üzere, global ekonomik krizin tesiriyle çalışma hayatından ayrılanlar da oluyor.
Dünya genelinde bir yetenek kıtlığından bahsederken, var olan yetenekleri elde tutmak ve yenilerini kazanmak insan kaynakları profesyonellerinin gündeminde daha öncelikli bir sıraya yerleşti.
HER BEŞ ŞİRKETTEN DÖRDÜ YETENEK AÇIĞI YAŞIYOR
ManpowerGroup’un küresel Yetenek Açığı Raporu’nun 2023 yılı sonuçları “her 5 şirketten 4’ünün yetenek açığı yaşadığını” ya da “işe alım yapmakta zorlandığını” ortaya koyuyor. Global çapta yetenek açığı ortalama yüzde 77 düzeyine ulaşırken bu oran Türkiye’de yüzde 72 olarak ölçümlenmiş. Bu sonucu geçen yıl ile kıyaslayacak olursak, Türkiye 5 sıralık bir güzelleşme göstermiş. 41 ülke içerisinde 34. sırada yer aldığımızı görüyoruz.
Değişen trendler, klasik çalışma tekniklerine meydan okusa da önderlere ve insan kaynakları ünitelerine işgücünün muhtaçlıklarını nasıl destekleyecekleri, kapsayıcı, aidiyet hissini destekleyen bir işyeri kültürü oluşturmak konusunda çok daha yaratıcı olmak imkânı sundu. Bu durum şirketler ortasındaki rekabetin de artmasına sebep oldu.”
İNSAN KAYNAĞI MUVAFFAKİYETİN KİLİT TAŞI
İnsan kaynağının şirketlerin elindeki en bedelli kaynak ve sürdürülebilir muvaffakiyetin ‘kilit taşı’ olduğunu belirten Taşçı Firuzbay, “Dolayısıyla sahip olduğu yetenekleri elinde tutamamak ve yeni yetenekleri bünyesine katamamak bir şirketin bugününü ve geleceğini direkt etkiliyor. “Büyük istifa” üzere akımları bir tehdit olarak görmenin ötesine geçip, daha uygun bir çalışan tecrübesine odaklanan, çalışanın kendisini gerçekleştirebildiği kapsayıcı, hakkaniyetli ve çeşitliliği sağlamış bir kurum kültürüne sahip olmaları gerekiyor. Bu değişime direnen önderlerin şirketlerinin geleceklerini tehlikeye attıklarını da söyleyebiliriz” diye konuştu.
BAŞARININ ANAHTARI ‘ANLAM YARATMAK’
Taşçı Firuzbay bu noktada alınması gereken tedbirleri de şöyle sıraladı;
Çalışma pratikleri ve çalışan beklentileri değişmeye devam ederken, başkanların değişen trendlerin ve bunların potansiyel tesirlerinin farkında olması çok kıymetli. Bilhassa işgücüne Z neslinin da dahil olmasıyla, birçok kurumda dört farklı jenerasyonun birebir anda iş gücünde olduğunu görüyoruz. Bu kurumları yetenekler açısından tercih edilebilir kılmak için tahlil daha iştirakçi, kapsayıcı, bağlantısı daha kuvvetli bir çalışma ortamı yaratmaktan, çalışanların tasalarını dinlemekten, çalışanların kendilerini geliştirmelerine imkân sağlamaktan, toplumsal yarar sağlayarak ‘anlam’ yaratmak geçiyor.
HAYATLARINDA NE YAPMAK İSTEDİKLERİNİ FARK EDİYORLAR
Büyük istifa dalgasının pandemi ile insanların hayatın manasını biraz daha sorgulamaları, hayatta ne yapmak istediklerini fark etmeleriyle birlikte daha çok ön plana çıktığını anlatan BC Consulting Kurucusu, Sanayi ve örgüt psikoloğu Banu Koç Çakan da, “Aslında çok yıpratıcı ve hırçın iş dünyasının bilhassa ilgiler boyutunda insanları çok yıpratıyor ve özel hayatlarını yaşanmaz hale getiriyor. Beşerler kendi hayatlarında ‘ben ne yapıyorum’ sorusuna karşılık aramaya başlıyor, çalışsam da ne uzuyorum ne kısalıyorum diye düşünüyor. Bir yandan da sıhhatlerini düşünüyor. Bütün bunların sonucunda beşerler ömürde var olması uğraşı içerisinde istifaya yöneliyor” diye konuştu.
YAZ YAKALILAR DA DAHA YAYGINLAŞIYOR
Özellikle beyaz yaka denilen eğitimli, yetişmiş, şirketlerde muhakkak noktalara gelmiş insanların istifa dalgasında yer aldıklarını lisana getiren Çakan, “Ne yapmak istediklerinin farkına vardıklarında o çemberin dışına çıkma gayretine giriyorlar. Bu aslında çok değerli bir gayret. Mesela iş hayatının son devirlerine gelen başarılı insanların konuşmalarına baktığınızda söyledikleri üç şey dikkat çeker. Sevdiklerinize daha çok vakit ayırın, daha çok gezin ve sevdiğiniz şeylerden kendinizi yoksun etmeyin derler. Artık bu tavsiyeler hayata geçmeye başladı” vurgusu yaptı.
ÇALIŞMA HAYATI TEKRAR ŞEKİLLENECEK
Büyük istifa dalgasının şirketlerin varlığını tehdit eden bir durum olduğunun da altını çizen Çakan kelamlarını şöyle sürdürdü; “Bu yüzden artık şirketler çalışma yapılanmalarını değiştirmeye, farklı çalışma yolları geliştirmeye başladı. Çalışanlar artık yaptıkları işlerin kendi hayatlarına da bir şeyler katmasını önemsiyor. Bu nedenle artık iş hayatının formunun değişmesi gerekiyor. Evvelki nesiller üzere bir adanmışlık istenmiyor. Çalışanlar artık ‘ben ne yapıyorum’ sorgulamasını yapıp hayatlarında öbür noktalar bulmaya çalışıyorlar, istifa edip kendi istedikleri yolda gidiyorlar. Aslında bunu yapmaları da gerekiyor. Türkiye’de de bu durum yaşanıyor.”
patronlardunyasi.com
