‘’Türkiye’deki seçimlerin asıl kazananı milliyetçilik.’’ Katar merkezli El Cezire, seçimleri yorumladığı geniş bir tahlil habere bu başlığı tercih etmiş. Yalnızca El-Cezire değil dünyada ve Türkiye’de yapılan yorumların birçoklarında birebir ton hakim. Siyaset bilimciler, uzmanlar ve siyaseti alanda yapanlar hemfikir: Türkiye’de artık siyasete milliyetçilik damga vuruyor.
Öyle ki AK Parti’nin seçim müddetince kullandığı milliyetçi retorik, MHP’nin artırdığı oyları ve Sinan Oğan’ın yüzde 5’lik oyu, tüm tahlilleri birebir noktaya çıkarıyor: Milliyetçi seçmenin sayısı git gide artıyor.
Mülteci tersliği, ekonomik zorluklar, dış güç takviyeli 15 Temmuz darbe teşebbüsü, Suriye’de terör devleti kurulması teşebbüsü ve elbette bulunduğumuz coğrafyada patlak veren bölgesel savaşlar… Uzmanlara nazaran hepsinin yükselen milliyetçilikte hissesi var.
Peki bu durum yalnızca Türkiye için mi geçerli? Yoksa dünyada da yükselen bir milliyetçilikten bahsetmek mümkün mü? Sorunun karşılığı, evet.
ÇAĞIMIZIN İDEOLOJİSİ: MİLLİYETÇİLİK
Aslında milliyetçilik tartışması yeni değil, çok uzun müddettir derin siyasi tahlilleri meşgul ediyor. Bilhassa son 10 yılda dünyanın dört bir yanında sağcı ya da çok sağcı başkanların seçimleri kazanması ya da bu çeşit partilerin seçimlerde değerli çoğunluk elde etmesi, yükselen dalganın en büyük göstergesiydi.
İtalya’da çok sağcı Giorgia Meloni’nin başbakan seçilmesi, Macar Başbakan Viktor Orban’ın AB’ye kök söktüren siyasetleri, Fransa’da Marine Le Pen’in yükselişi, Donald Trump ‘ın ‘Amerika’yı tekrar büyük yap’ (Make America Great Again) sloganıyla lider seçilmesi… Tüm bunlar göz önündeki birkaç değerli örnek.
Örneğin İtalya’da Meloni’nin başbakan seçilmesi uzmanlar tarafından şöyle yorumlandı: Meloni 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en sağcı hükümetin birinci bayan başbakanı.
PAPA BİLE UYARDI
Avrupa’da dolaşan milliyetçilik hayaleti o kadar baskın hale geldi ki geçtğimiz günlerde Papa Francis üç günlük Macaristan ziyaretinin birinci ayağında Avrupa’da yükselen milliyetçilik konusunda uyardı. Papa ayrıyeten Budapeşte’nin göçmen siyasetinde değişikliğe gitmesi davetinde bulundu.
Milliyetçi siyasetlerin en son ön plana çıktığı yerse komşumuz Yunanistan oldu. Politik yelpazenin solunda duran Syriza, muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’ne yenildi. Partinin önderi Başbakan Kiryakos Miçotakis, seçim müddetinde Türkiye’ye tansiyonun dozunu artıracak açıklamalar yaparak, ülkesindeki milliyetçi damara bol bol ileti gönderdi.
Peki Türkiye’deki nedenleri kısaca sıraladık… Dünyada milliyetçiliğin yükselişinin gerisinde ne var?
DÜNYA TERTİBİNİN TEMEL DİREKLERİ YIKILIYOR
Uluslararası münasebetler uzmanlarına nazaran nedenlerden biri, tek kutuplu, çok globalleşmiş, neoliberal çağı geride bırakırken, soğuk savaş sonrası dünya tertibinin temel direklerinin yıkılıyor olması. Ve bu yıkım sırasında sistem; büyüme, ulusal ekonomik idare ve global işbirliği için yeni modeller üretemiyor.
Dünya çapında yeni güç merkezlerinin ortaya çıkması, büyüyen dijital iktisadın getirdiği değişimler, etraf meseleleri, bölgesel savaşlar, global göç, iklim krizi, gezegenimize yönelik önemli, varoluşsal tehditler… Bunların hepsi, sıraadan insanları gün be gün daha çok günlük hayatta etkiliyor. Ve haliyle, siyasi tercihlerini de şekillendiriyor.
Hepsinden kıymetlisi, milliyetçilik çağın baskın ideolojisi olarak neoliberalizmin yerini aldığı da memleketler arası akademik etraflarda çokça dillendiriliyor. Geçtiğimiz 30 yıl boyunca iktisat siyasi karar alma sistemini yönlendirdiyse, artık siyaset ekonomik kararları belirliyor ve ülkeler birbiri gerisine ticaret, teknoloji, sanayi ve rekabet siyasetlerini silahlandırıyor.
“Önce Amerika”, “Önce Çin”, “Önce Hindistan” ve “Önce Rusya” üzere hareketler, karşılıklı fayda sağlayan ticaretin kazan-kazan iktisadının yerini “ben kazanırım, sen kaybedersin” rekabetine bırakıyor. Ve önde gelen ülkelerin ulusal güvenlik kuruluşlarının artık ‘’düşman’’ rejimlerin merkez bankası rezervlerini dondurması ve global ödeme sistemlerine erişimi sınırlandırmasıyla birlikte ticaret, teknoloji ve sermaye savaşları ağırlaşmaya hakikat süratle ilerliyor.
patronlardunyasi.com
