Geçen yıllara oranla sıcaklığın yükselmesine bağlı buharlaşmanın güzelce artması dolaysıyla Van Gölü’ndeki su düzeyi uygunca düştü. Bu yıl kış ve ilkbaharda yağışların istenilen düzeyde gerçekleşmemesi nedeniyle Van Gölü başta olmak üzere birçok göl, baraj, akarsu ve su kaynaklarında azalma oldu. Suyun sığ olduğu noktalarda çekilmenin önemli boyutlara ulaştığı Van’ın Gevaş, Erciş ve Muradiye kıyılarında binlerce yılda oluşan yeni mikrobiyalit (mercan) alanları ortaya çıktı. Daha evvel su altında kalan birçok bölge, çekilmenin önemli boyuta oluşmasıyla birlikte büyükbaş hayvanların otlatıldığı alanlar haline geldi.
“MEVSİMLERLE İLGİLİ HER ŞEY DEĞİŞİYOR”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü’nün giderek alan kaybettiğini söyledi. Sıcaklık ve buharlaşmanın su kaybını tetiklediğini anlatan Alaeddinoğlu, “Van Gölü kapalı bir havza ve 21 küçük tali havzaya sahip. Baharda muhakkak oranda yağış düştü lakin havzanın her bir noktası tıpkı oranda bu yağışlardan beslenemedi. Geçmişte havzaya düşen yağışlar büyük ölçüde denetimli ve havzanın tamamında kendini gösteriyordu. Bugün global iklim değişikliği yağışların biçimini, rejimini, yağışların düşme sıklığını, mevsimler ortası geçişgenliğini, yağışın kar ve yağmur biçiminde düşmesi üzere her şeye karar verdi. Münasebetiyle mevsimlerle ilgili her şey değişiyor.” dedi.
“HAVZA SU KAYBETMEYE DEVAM EDECEK”
Geçmişte sonbaharda başlayan yağışların ilkbahara kadar devam ettiğini, artık ise yağışların birinci bahar aylarına kaydığını vurgulayan Alaeddinoğlu, şunları kaydetti: “Kısa aralıklarla denetimli düşen yağışların büyük bir kısmı artık daha dar bir alanda ve sağanak halinde gerçekleşiyor. Kar halinde düşen yağışlar artık yağmur halinde düşüyor. Münasebetiyle toprak beslenemiyor. Havzanın muhtaçlık duyduğu su, maalesef toprağa sızmıyor. Su kaynakları akarsu ve gölleri besleyemiyor. Bütün bunlar havzanın aleyhine bir durumdur. Denetimli bir biçimde havzayı yönetemezsek yakın gelecekte havzadaki suyun kıymetli bir kısmı büyük ölçüde azalacak. Ekosistemin tamamı bundan ziyan görecek. Havzaya düşen yağış azalıyor. Sıcaklık artıyor. Her yıl havza su açığı veriyor. Bilanço daima lahdine işliyor. Münasebetiyle havza su kaybetmeye devam edecek. Su zenginiymiş üzere davranmamalıyız. Suyu israf etmemeliyiz.”
YYÜ Su Eserleri Fakültesi Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş ise her yıl alan kaybeden Van Gölü’nde binlerce yılda oluşan mikrobiyalitlerin de gün yüzüne çıktığını tabir etti. Çekilmeyle bir arada gölün birçok noktasında mikrobiyalitleri görmenin mümkün olduğunu lisana getiren Akkuş, “Dünyanın en büyük mikrobiyalitleri Van Gölü’nde. Olağanda su altındalar. Şu günlerde göl çekildiği için kıyılarda görebiliyoruz. Göldeki çekilme bu türlü devam ederse her tarafta göreceğiz. Van Gölü mikrobiyalitler bugüne kadar daima bir gizemdi. Sualtı fotoğrafçılarının görsellerinde yada çekilen belgesellerde insanların izlediği oluşumlardı. Ama suyun çekilmesiyle açığa çıktılar. Münasebetiyle binlerce yıllık süreçte oluşan bu yapıları beşerler görmek istiyorsa harika bir fırsat.” diye konuştu.
Doğa fotoğrafçısı Nejdet Sara da “Van Gölü’nün çekilmesinden ötürü mikrobiyalitler gün yüzüne çıktı. Şu an bu yapıları fotoğraflıyorum. Çok enteresan fotoğraflar var. Peri bacalarını andırıyorlar.” diye konuştu.
