Kamu mali istikrarlarını tekrar kurarak ekonomiyi rasyonel yere çekme maksadıyla radikal vergi düzenlemelerine gidilirken, mükelleflerin ikinci yarıda ödeyeceği toplam vergi fiyatı birinci yarıya nazaran yüzde 71,5 arttı.
Dünya Gazetesi’nden Naki Bakır’ın haberine nazaran, birinci altı ayda 1,6 trilyon lira olan toplam vergi gelirinin, ikinci yarıda 1,8 trilyonu tüketimden olmak üzere toplam 2,7 trilyon liraya ulaşması öngörülüyor.
Buna nazaran mükellefler birinci yarıda ödedikleri her 100 liralık vergiye karşılık ikinci yarıda yaklaşık 171,5 TL ödeyecek. 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile yılın tümünde toplam vergi geliri; 2 trilyon 41,7 milyarı yurttaşların yaşamsal muhtaçlıkları için satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatı içinde yer alan KDV, ÖTV üzere “dolaylı” nitelikteki tüketim vergilerinden, 1 trilyon 156,8 milyarı da Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri ile mülkiyet sahiplerinden alınan “doğrudan” vergilerden olmak üzere 3 trilyon 199,5 milyar lira olarak öngörülmüştü.
Ocak-Haziran devrinde 1 trilyon 22,2 milyarı dolaylı, 571,5 milyarı direkt vergilerden olmak üzere toplam 1 trilyon 620,3 milyar lira tahsilat gerçekleştirildi. Buna nazaran tahsilatta birinci yarıdaki gerçekleşmeler, yılın tümü için belirlenen başlangıç gayeleriyle uyumlu gerçekleşti, öteki deyişle birinci yarı için gayeler tuttu. Lakin artan kamu harcamaları hasebiyle ortaya çıkan kaynak muhtaçlığı üzerine ek bütçe yasası ile vergi yükü artırıldı.
İKİNCİ YARIDA 2,7 TRİLYON
Birçok vergide artırımlar ve ek vergiler koyma yoluna gidilirken, ek bütçe ile yılın tümü için başlangıçta öngörülen fiyata ek 1 trilyon 150,2 milyar liralık daha vergi tahsilatı hedefleniyor. Böylelikle yılın tümünde öngörülen toplam vergi geliri amacı 4 trilyon 350 milyar liraya çıkıyor.
Bu doğrultuda yılın kalan periyodunda de yeni vergi düzenlemelerine gidilebileceği konuşuluyor. Ek bütçe ile oluşan toplam yıllık vergi geliri maksadına ulaşılabilmesi için birinci yarıda elde edilen fiyatın üzerine, izleyen devirde 2 trilyon 747,7 milyar lira daha vergi toplanması gerekiyor.
Yılın ikinci yarısında dolaylı vergilerde öngörülen tahsilat fiyatı 1 trilyon 752,5 milyar, direkt vergilerde beklenen tahsilat ise 988,2 milyar lira seviyesinde bulunuyor.
Buna nazaran ikinci yarıda da toplam vergi gelirinin yaklaşık üçte ikisi dolaylı vergilerle yurttaşların tüketiminden elde edilecek.
Bu maksatlar gerçekleşirse yılın tümünde dolaylı vergilerle toplam 2 trilyon 774,7 milyar, direkt vergilerle 1 trilyon 559,7 liralık gelir elde edilmiş olacak, toplam gelirin yüzde 63,8’ini dolaylı vergiler oluşturacak. Yük ikiye katlanıyor Başlangıç maksadına nazaran öngörülen yıllık vergi gelirinin aylık ortalaması 266,6 milyar liraya geliyordu.
İlk yarıdaki gerçekleşmeye nazaran aylık ortalama tahsilat 267,1 milyar lira oldu. Ek bütçe ile ikinci altı aydaki ortalama aylık tahsilat, maksat tutarsa 458 milyar lira olacak. Birinci yarıda toplanan vergi ölçüsü ve ikinci yarı için öngörülen meblağlara nazaran, vergi yükü dolaylı vergilerde yüzde 71,4, direkt vergilerde yüzde 72,9 ve toplamda yüzde 71,5 olmak üzere neredeyse bir kat artacak.
KİM NE DİYECEK?
Direkt vergilerden Gelir Vergisi’nde tahsilat birinci yarıda 259,1 milyar lira olurken, ikinci yarıda 439,1 milyar lira seviyesinde öngörülüyor. Tekrar direkt nitelikteki sermaye kesitinin karları üzerinden ödediği Kurumlar Vergisi’nde birinci yarıda 290,8 milyar lira olan tahsilat için ikinci yarıda öngörülen fiyat 494,6 milyar lira. MTV, Veraset İntikal, Bedelli Konut üzere mülkiyetten alınan direkt nitelikli vergilerde birinci yarıdaki 21,6 milyar liralık tahsilata karşılık ikinci yarıda 54,5 milyar lira bekleniyor.
3 KAT DAHA FAZLA KDV
En yaygın dolaylı vergi olan “dahilde Katma Paha Vergisi”nde (KDV) 2023 yılı için başta 203,6 milyar liralık tahsilat hedeflenmişti. Ek bütçe kapsamında öngörülen tahsilat ise 310 milyar lira. Buna nazaran artık yılın tümünde öngörülen dahilde KDV geliri 513,6 milyar lira. Birinci altı aydaki 125,9 milyar liralık tahsilatı niyet, bu gayenin tutması için ikinci yarıda 387,7 milyar lira ile birinci yarıdakinin üç katı KDV toplanması gerekiyor. Ek bütçede artış öngörülmeyen ithalden alınan KDV ile Gümrük Vergisi üzere dış ticaret vergilerinde ise 1 trilyon 56,8 milyar liralık başlangıç maksadı değişmezken, birinci yarıdaki 414,1 milyarlık tahsilat fikir ikinci yarıda toplanması gereken ölçü 642,7 milyar lira.
ÖTV’DEN EKSTRA 307 MİLYAR
En büyük dolaylı vergi kalemi olan Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) 510,6 milyarlık başlangıç gayesine eklenen 307,6 milyar lira ile yıllık tahsilat maksadı 818,2 milyara çıktı. Birinci yarıda 325,1 milyar lira ÖTV toplandı, ikinci yarıda öngörülen tahsilat fiyatı ise 493,1 milyar lira. Bu kapsamda sıfır motorlu taşıt alımlarından birinci altı ayda elde edilen 161,4 milyar liralık ÖTV gelirinin ikinci yarıda 182,4 milyar liraya çıkması hedefleniyor.
Akaryakıt ve doğal gaz tüketiminden birinci yarıda elde edilen 39,8 milyar liralık ÖTV tahsilatının ikinci yarıda 157,7 milyar liraya ulaşması öngörülüyor. Bu doğrultuda akaryakıtın ÖTV’si litrede 5 TL, doğal gazın ÖTV’si yüzde 224 artırıldı.
Tütün mamullerinde birinci yarıda 68,3 milyarlık tahsilata ek ikinci yarıda 78 milyar, alkollü içkilerde birinci yarıdaki 25,5 milyarın üzerine ikinci yarıda 37,9 milyar lira ÖTV alınması hedefleniyor. Kolalı gazoz tüketenler birinci yarıda 3,4 milyar lira ÖTV öderken, ikinci yarıda 3,8 milyar, güçlü tüketim malı ve kapsamdaki başka eserleri satın alanlar da birinci yarıda 24,4 milyar lira ÖTV öderken, ikinci yarıda 33,2 milyar liralık ÖTV ödeyecek.
DİĞER VERGİ VE HARÇLAR DA ARTACAK
Dolaylı nitelikteki vergilerden; Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nde birinci yarıda 47,9 milyar lira olan tahsilat ikinci yarıda 60,9 milyar, Damga Vergisi’nde birinci yarıda 35,8 milyar lira olan meblağ ikinci yarıda 50 milyar liraya çıkacak. Birinci yarıda; çeşitli resmi evrak ve süreçlerden alınan harçlardan toplam 53,7 milyar liralık bir gelir sağlanırken, ikinci yarıda bu meblağın 80,4 milyar liraya çıkması hedefleniyor.
Ayrıca altı aylık periyotlara nazaran tahsilat meblağı; Baht Oyunları Vergisi’nde 9,1 milyar liradan 17,2 milyara, Konaklama Vergisi’nde 1 milyardan 7 milyara, Dijital Hizmet Vergisi’nde 3,3 milyardan 5,9 milyara ve kamuoyunda “deprem vergisi” olarak bilinen Özel Bağlantı Vergisi’nde 6,3 milyardan 8,1 milyar liraya çıkacak.
patronlardunyasi.com
