Meltem GÜNAY
Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren kimi vergilerdeki artış, bilhassa İstanbul, Ankara, İzmir’in de ortalarında bulunduğu 11 CHP’li Büyükşehir Belediyesi ile 15 Büyükşehir’i yöneten AK Parti belediyelerinin yüzünü güldürecek. Zira genel bütçedeki artışla birlikte belediyelerin genel bütçeden alacakları hisse yükselecek
5779 sayılı Vilayet Özel Yönetimlerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Hisse Verilmesi Hakkındaki Kanun’a nazaran, vilayet özel yönetimleri ve belediyeler genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından hisse alıyor. Kanuna nazaran genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 1.50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4.50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0.5’i vilayet özel yönetimlerine ayrılıyor.
‘ASLAN PAY’I BÜYÜKŞEHİRLERE
Yeniden kanuna nazaran, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, büyükşehir belediye sonları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 6’sı ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan hisselerin yüzde 30’u büyükşehir belediye hissesi olarak ayrılır. Bu hesaplamaları ise Maliye Bakanlığı yapıyor. Bakanlık bu hisseleri Vilayetler Bankası’na gönderiyor. Vilayetler Bankası’na yasal düzenlemelere nazaran belediyelere bu hisseleri aktarıyor.
NET FİYAT ÜZERİNDEN HESAPLANIYOR
Patronlar Dünyası’na konuşan Vergi Müfettişleri Derneği Genel Lideri Ahmet Halis Başlı, belediyelerin genel bütçeden aldıkları gelirleri düzenlenen temel mevzuatın kanunla belirlendiğini anlattı. Halis şu bilgileri paylaştı; “Bu kanun uyarınca genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 1.50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4.50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0.5’i vilayet özel yönetimlerine ayrılır. Genel bütçeden ayrılacak olan bu hisseler genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net meblağ üzerinden hesaplanır.
Vergi gelirlerindeki artışla bir arada öngörülen bütçenin toplam fiyatındaki artış, oranları da arttırarak belediyelerin alacakları hisseleri arttıracaktır. Belediyelerin genel bütçeden alacakları bu hisselerin ayrılması ve gönderiminden Hazine ve Maliye Bakanlığı öncelikle sorumludur. Kanun uyarınca hisseler Maliye Bakanlığınca aylık olarak hesaplanmakta olup Büyükşehir belediyelerine direkt gönderilirken, öteki belediyelere tahsilini takip eden ayın sonuna kadar Vilayetler Bankasına gönderilmek sureti ile dağıtılır.
PAYIN YÜZDE 80’İ NÜFUSA, YÜZDE 20’Sİ GELİŞMİŞLİK ORANINA TESİRLİ
İller bankasına gönderilecek olan bu hisselerin Vilayetler Bankası tarafından belediyelere hangi kriterlere nazaran dağıtılacağı yine 5779 da belirtilmiştir. Belediyelerin genel bütçeden alacağı bu hisseler nüfus ve gelişmişlik endeksi kriterlerine nazaran hisse edilir. Ayrılan hisselerin yüzde 80’i nüfus oranlarına nazaran kalan yüzde 20’lik kısmı da gelişmişlik oranına nazaran Vilayetler Bankası’nca dağıtılır. Büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine hisselerin dağıtımında ise nüfus ve yüz ölçümü kriterleri tesirlidir. Sonuç olarak Genel bütçe vergi gelirlerindeki artışa paralel olarak, bu gelirler üzerinden mahalli yönetimlere ayrılan hisse da artacaktır, artan bu gelirlerin mahalli yönetimlere transferi da ilgili mevzuatı gereği uzun bir vakte yayılmadan ilgili ay sonuna kadar gönderilir.”
EYLÜL’DE BELEDİYELERİN KASASI DOLACAK
Analist Emre Koyuncu da bu durumun kanunla belirlenmiş formüllere nazaran yapıldığını belirterek, “Devletin genel bütçesi artıkça belediyelerin buradan alacakları hisse muhakkaktır bu da artar. Bu belirlenmiş formüllere nazaran işleyen bir sistemdir. Burada vergiyi artırdık lakin belediyelere göndermeyelim diye bir takdir yetkisi yoktur” diye bilgi verdi. Genel bütçe masraflarındaki artışın, gelirler toplandıktan sonraki ay içerisinde belediyelere gönderildiğini lisana getiren Koyuncu, “Temmuzdaki artışlar hesaplar yapıldıktan sonra eylül üzere belediyelerin bütçelerine aktarılır. Burada Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Vilayetler Bankası üzerinden transfer olacağı için belediyelerin borçları varsa bunlar kesilir. Her genel bütçedeki artış belediyelerin aldığı bütçe hisselerinde artışa neden olur” diye konuştu.
patronlardunyasi.com
