Nil Göksu Urgancıoğlu
Müzakereler meyvesini verdi, Litvanya’nın başşehri Vilnius’taki NATO Zirvesi’ne saatler kala ittifakın beklediği haber geldi. Ve Türkiye İsveç’in ittifaka katılmasına onay verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ortasındaki üçlü görüşmenin akabinde yapılan yazılı açıklamada, TBMM’nin İsveç’in üyeliğine ‘bir an önce’ onay vermesine yönelik mutabakat kamuoyuna duyuruldu. Alınan ortak kararlar 6 unsurda sıralandı.
Özetle, İsveç ve Türkiye ortasında güvenlik alanında yeni bir işbirliği düzeneği kurulması konusunda uzlaşıldı, NATO Genel Sekreteri de “Terörle Uğraş Özel Koordinatörü” atama kararları alındı. İsveç ayrıyeten Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecine de dayanak vereceği taahhüdünde bulundu.
MADDE UNSUR MUTABAKAT METNİ
Mutabakat metninin en kritik hususu sonuncu, yani 6. unsur. Biz de mutabakatın ayrıntılarını buradan başlayarak aktaralım: “Bu temelde, Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılık ve savunma zorunlulukları ışığında, Türkiye, İsveç’in İştirak Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak için Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.” Lakin hususta, bu onayın ne vakit gerçekleşeceğine ait bir takvim sunulmaması dikkat çekti.
Birinci hususta, Türkiye ve İsveç’in Türkiye’nin legal güvenlik telaşlarının giderilmesi için son bir yıldır yakın çalıştıkları anımsatılıyor ve İsveç hükümetinin PKK ile çaba için anayasa ve maddelerini değiştirdiği ve Türkiye’ye silah ambargosunu kaldırdığı belirtiliyor.
İkinci unsur, Türkiye ve İsveç’in Finlandiya ile kurulan üçlü Ortak Daimi Mekanizma’nın yanı sıra yeni ikili bir Güvelik Mukavelesi kapsamında her yıl bakanlar seviyesinde bir kere toplanacak bir sistem daha kurma kararını aldıklarını kayda geçiriyor.
Üçüncü hususta, Türkiye ve İsveç’in “terörle çabanın uzun vadeli olduğu” ve İsveç’in iştirakinin akabinde da işbirliğinin süreceği vurgulanıyor. Ayrıyeten NATO’nun “terörün her türlüsüne karşı” daha da faal olması vurgusu yapılıyor ve ittifakın tarihinde birinci sefer “Terörle Gayret Özel Koordinatörü” konumu oluşturma kararı aldığı duyuruluyor. Türkiye, bu sistemin kurulmasını uzun müddettir istiyordu.
Dördüncü unsur de tekrar Türkiye’nin talebi üzerine müttefikler ortasında silah satışına ait engelleme ve sınırlandırmama olmaması unsurunu anımsatıyor.
Ortak açıklamanın beşinci hususu, Türkiye-İsveç ikili ekonomik alakaları ile Türkiye-AB bağlarına atıfta bulunuyor. İki ülkenin ikili ekonomik ilgileri geliştirme kararını aldıklarını açıklayan unsur, “İsveç, gümrük birliğinin güncellenmesi ve vize serbestisi de dahil olmak üzere, Türkiye’nin AB’ye iştirak sürecinin tekrar canlandırılması eforlarına etkin katkı verecektir” sözlerini içeriyor.
TÜRKİYE NE KAZANDI?
Bloomberg’e konuşan Türk yetkiliye nazaran Türkiye, Stockholm’ün kendi topraklarında faaliyet gösteren PKK’lı teröristlerin destekçilerine yaklaşımı da dahil olmak üzere kilit talepleri konusunda teminat aldı. Habere nazaran bu teminatlar sonrasında TBMM’den İsveç’in NATO ittifakına üyelik teklifini ilerletmesini istemeyi kabul etti.
VİZE SERBESTİSİ Mİ YOLDA?
Türk yetkili ayrıyeten savunma ile ilgili yaptırımların kaldırılmasına yönelik taleplerinin karşılanması tarafında ilerleme kaydedildiğini ve AB yetkililerinin, Gümrük Birliği’ne katılma ve vatandaşlarına vizesiz seyahat imkanı sağlanması da dahil olmak üzere üyelik müzakerelerini hızlandırmayı kabul ettiklerini söyledi.
DÜNYA BASININDA 1 NUMARALI GÜNDEM
Erdoğan’ın diplomasi trafiği ve alınan kritik karar yabancı basın tarafından an be an takip edildi. ABD merkezli CNN ‘Türkiye, İsveç’i desteklemeyi seçti’ başlıklı haberinde bir yıllık müzakere sürecinin muvaffakiyetle nihayete erdiğini vurguladı.
İngiliz BBC ‘Türkiye, İsveç’in NATO üyeliğini destekliyor’ başlığını tercih etti.
New York Times, ABD Lideri Biden’ın açıklamalarına odaklandı. Biden’ın Avrupa-Atlantik’te savunma ve caydırıcılığın güçlendirilmesi konusunda Erdoğan ve Türkiye ile çalışmaya hazır olduğunu hatırlatan New York Times şu tabirleri kullandı: ‘Açıklama, ABD’nin F-16 savaş uçakları ve öteki silahları Türkiye’ye satacağının bir göstergesi olarak yorumlandı. Ve Erdoğan’ın kararı, kendisi NATO’nun yolunu açmadan evvel Avrupa Birliği’nin ülkesinin AB bloğuna iştirak gayesini ilerletmesi gerektiğini söylemesinden birkaç saat sonra geldi.’
Karar İsveç basınında da geniş yer buldu. Expressen ‘420 gün ve Litvanya’nın başşehri Vilnius’taki bir konferans salonunda saatlerce süren ağır ve dramatik görüşmelerin akabinde Pazartesi akşamı saat 22.15’te tarihi duyuru geldi: Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç’in NATO başvurusunu onayladı’ dedi. Omni ‘Türkiye, İsveç’in NATO üyeliğine evet diyor’ başlığını attı. İsveç devlet televizyonu SVT’de NATO üyeliğiyle ülkenin 200 yıllık tarafsızlık siyasetinin son bulacağı vurgulandı.
patronlardunyasi.com
