Çorum Bilim ve Sanat Merkezi 7. sınıf öğrencisi Yusuf Mert Dalgıç ile 6. sınıf öğrencisi Mustafa Arslan, merkez müdürü Mehmet Fidan’ın koordinatörlüğünde sineklerin meyvelere verdiği ziyanı önlemek için “Meyve Sinekleri ile Biyomimetik Çaba Projesi”ni hayata geçirdi.
Yaptıkları araştırmada zebraların desenlerinin kan emici sinek ve böceklerin algısını bozduğunu öğrenen öğrenciler, bu desenleri meyve ağaçlarında denemek için laboratuvar çalışmalarına başladı.
SİNEKLER ZEBRA DESENİNDEN UZAK DURDU
Yaşam alanı oluşturan öğrenciler, bu alanın bir kenarına zebra deseni çizdi başka kenarını ise her seferinde farklı bir renkle kapattı. Şeffaf alanın içindeki zebra deseni ve tek renklerin olduğu karşılıklı iki kenara meyve özleri koyan öğrenciler, her bir deney için hayat alanına 20 meyve sineği bıraktı.
Öğrenciler, sineklerin hangi tarafa yöneleceğini 60’ar dakikalık onlarca deneyle gözlemledi. Araştırma sonucunda meyve sineklerinin zebra deseninin olduğu kısma değil, kırmızı, mavi, sarı, yeşil, turuncu üzere tek renklerin bulunduğu alana ilgi gösterdiği ortaya konuldu.
Saha denemelerinde de benzeri sonuçlar elde eden öğrenciler, “Meyve Sinekleri ile Biyomimetik Uğraş Projesi” ile katıldıkları TÜBİTAK 17. Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışı’nda Türkiye birinciliği elde etti.
Çorum Bilim ve Sanat Merkezi Müdürü Mehmet Fidan projeyi şöyle anlattı; “Biyomimikri (doğadaki canlıların özelliklerinin örnek alınarak günlük hayatta kullanılması) yaklaşımıyla proje hazırladık. Meyve sinekleriyle gayret etmek için ilaçlar yerine doğal bir kovucu olarak zebra desenlerinin tesirini ortaya çıkarmayı amaçladık. Eylül, ekim, kasım aylarında testler yaptık ve her testten sonra heyecanlandık. Meyve sineklerinde hem konma hem de beslenme manasında zebra desenlerinin kovucu tesire sahip olduğunu tespit ettik.” dedi.
MEYVE AĞAÇLARININ GÖVDELERİ ZEBRA DESENİNE BOYANABİLİR
Projenin günlük hayatta basitçe uygulanabileceğini lisana getiren Fidan, şunları kaydetti:
“Zararlılarla gayret için beşerler meyve ağaçlarının gövdesini boyuyor. Ağaçların gövdesini yalnızca beyaz renkle değil, siyah ve beyaz renkler kullanarak zebra deseninde boyuyoruz. Birebir vakitte bahçe etrafındaki çitleri de zebra deseniyle boyayabiliriz. Kiraz, incir, vişne, elma ağaçlarında etkiyi gördük. Sinekleri yakalamak hedefiyle ağaçlara sarı, yeşil, kırmızı, mavi üzere renklerde yapışkanlı levhalar asılıyor. Ağaç gövdesinin, çitlerin ya da levhaların zebra deseniyle boyanması birer alternatif. Zebra deseninin kovucu tesire sahip olduğunu gördük. Epeyce maliyetsiz halde eserleri bağ ve bahçedeki küçük meyve sineklerine karşı savunmak için bu tekniğin kullanılabileceğine inanıyoruz.”
Yusuf Mert Dalgıç da araştırmalarında üzerlerindeki siyah ve beyaz çizgilerin zebranın sıcaklığı dengelemesine, tabiatta kamufle olmaya ve ziyanlı kan emici böcekleri kendinden uzak tutmaya yaradığına dair bilgilerle karşılaştıklarını anlattı.
Zebra desenlerinin meyve sinekleri üzerinde de tesirli olup olmayacağını belirlemek üzere testler yaptıklarını lisana getiren Dalgıç, “Testlerde meyve sineklerimizin zebra deseni karşısındaki renklere daha çok yöneldiğini, zebraların daha kovucu tesire sahip olduğunu gözlemledik. Örneğin zebra deseni ile sarı rengi karşılaştırdığımız üç testte, 20 meyve sineğinden 18’inin sarı renge, 2’sinin zebra desenine yöneldiği gözlemlendik.” dedi. Mustafa Arslan da projenin bilhassa meyve üreticilerinin daha fazla gelir elde etmesine yardımcı olabileceğini kaydetti.
patronlardunyasi.com
